Πριν από δύο μέρες δημοσιεύτηκε ο ν. 4205/ΦΕΚ Α 242/6.11.2013 για την "Ηλεκτρονική επιτήρηση υπόδικων, κατάδικων και κρατούμενων σε άδεια" και άλλες διατάξεις που τροποποιούν Π.Κ., Κ.Π.Δ., Σωφρονιστικό Κώδικα καθώς επίσης και τον προσφάτως ψηφισθέντα νέο Κώδικα Δικηγόρων.
Με το νόμο αυτό καθιερώνεται πλέον και στην Ελλάδα το σύστημα γεωεντοπισμού γνωστό και ως "ηλεκτρονικό βραχιόλι για υποδίκους και καταδίκους" με σκοπό την αποσυμφόρηση των φυλακών από τους υπεράριθμους κρατούμενους. Το σύστημα αυτό της Ηλεκτρονικής επιτήρησης είχε επινοηθεί τη δεκαετία του '60 από μια μικρή ομάδα ερευνητών στο Χάρβαρντ.
- Έννοια κατ’ οίκον περιορισμού με ηλεκτρονική επιτήρηση
Πλέον με το άρθρο 283Α ΚΠοινΔ που προστίθεται με το νόμο αυτό προβλέπεται κατ’ οίκον περιορισμός με ηλεκτρονική επιτήρηση ως εξής:
" Ως «κατ’ οίκον περιορισμός» νοείται η επιβολή στον κατηγορούμενο της υποχρέωσης να μην εξέρχεται από συγκεκριμένο και ειδικά ορισμένο στη διάταξη του ανακριτή κτίριο ή σύμπλεγμα κτιρίων, που αποδεδειγμένα συνιστά τον τόπο διαμονής ή κατοικίας του."
Η επιτήρηση του κατηγορούμενου γίνεται με χρήση πρόσφορων ηλεκτρονικών μέσων από αρμόδια υπηρεσία παρακολούθησης και καταγραφής μόνο της γεωγραφική θέσης του κατηγορούμενου μέσω συστήματος γεωεντοπισμού και τηρείται σχετικό αρχείο.
Το κόστος των ηλεκτρονικών μέσων επιτήρησης φέρει ο κατηγορούμενος με προκαταβολή των εξόδων έως 6 μήνες.
- Ποιοι μπορούν να ζητήσουν να απολυθούν υπό τον όρο του κατ’ οίκον περιορισμού με ηλεκτρονική επιτήρηση
Με το άρθρο 110Β που προστίθεται στο Ποινικό Κώδικα ορίζεται ποιοι μπορούν να ζητήσουν να απολυθούν υπό τον όρο του κατ’ οίκον περιορισμού με ηλεκτρονική επιτήρηση, όπως αυτός ορίζεται στο άρθρο 283Α Κ.Π.Δ. Είναι όσοι καταδικάσθηκαν σε ποινή στερητική της ελευθερίας εφόσον έχουν εκτίσει:
α) προκειμένου για πρόσκαιρη κάθειρξη, τα 2/5 της ποινής τους,
β) προκειμένου για ισόβια κάθειρξη, τουλάχιστον 14 έτη.
Στην περίπτωση που συντρέχουν σωρευτικά περισσότερες ποινές, ο κατάδικος πρέπει να έχει εκτίσει το άθροισμα των τμημάτων των ποινών που προβλέπονται στις περιπτώσεις α’ και β’. Σε κάθε περίπτωση ο κατάδικος μπορεί να απολυθεί, εάν έχει εκτίσει 17 έτη, ακόμη και όταν το παραπάνω άθροισμα υπερβαίνει το όριο αυτό.
Ως ποινή που εκτίθηκε θεωρείται αυτή που υπολογίστηκε ευεργετικά κατά το ν. 2058/1952. Οι διατάξεις της παρούσας παραγράφου δεν εφαρμόζονται σε καταδίκους για τα κακουργήματα των άρθρων 22 και 23 του ν. 4139/ 2013, των άρθρων 134, 187, 187Α, 336, 338, 339 παράγραφος 1, περιπτώσεις α’ και β’, 342 παράγραφοι 1 και 2, 348Α παράγραφος 4, 351Α παράγραφοι 1, περιπτώσεις α’ και β’ και 3, 380 παράγραφοι 1, εδάφιο δεύτερο και 2 και 299 παράγραφος 1, εφόσον, στην τελευταία περίπτωση, επιβλήθηκε ισόβια κάθειρξη.
Περαιτέρω στη παρ. 2 αναφέρεται ο ελάχιστος χρόνος παραμονής στο σωφρονιστικό κατάστημα σε περίπτωση πρόσκαιρης ή ισόβιας κάθειρξης, ότι δεν απαιτείται να έχει καταστεί η καταδίκη αμετάκλητη, η μη εφαρμογή του παρόντος άρθρου σε καταδίκους για το έγκλημα της εσχάτης προδοσίας ή για το έγκλημα της ανθρωποκτονίας με πρόθεση της παραγράφου 1 του άρθρου 299 Π.Κ., εφόσον η πράξη αυτή τελέσθηκε εναντίον υπαλλήλου κατά την εκτέλεση της υπηρεσίας του.
- Δικαιώματα και υποχρεώσεις απολυθέντων υπό τον όρο του κατ’ οίκον περιορισμού με ηλεκτρονική επιτήρηση
Ο απολυθείς σύμφωνα με τις διατάξεις του παρόντος άρθρου επιτρέπεται να ευρίσκεται προκαθορισμένες ώρες της ημέρας εκτός του τόπου του κατ’ οίκον περιορισμού του αποκλειστικά για λόγους εργασίας, εκπαίδευσης ή επαγγελματικής κατάρτισης, συμμετοχής του σε εγκεκριμένο πρόγραμμα συντήρησης ή απεξάρτησης από ναρκωτικές ουσίες ή αλκοόλ ή και εκπλήρωσης των υποχρεώσεων που του έχουν επιβληθεί. Ο καθορισμός των υποχρεώσεων αυτών καθορίζεται, είτε με το βούλευμα της απόλυσής του, είτε με διάταξη του Εισαγγελέα Πλημμελειοδικών του τόπου έκτισης της ποινής. Υπάρχει περίπτωση ανάκλησης της απόλυσης του καταδίκου σε περίπτωση μη συμμόρφωσης στις υποχρεώσεις του και με τη πιθανολόγηση ότι δεν θα τις τηρήσει στο μέλλον. Επίσης προβλέπεται περιπτώσεις άρσης της απόλυσης.
Με το άρθρο 110 Γ του Π.Κ που προστίθεται ορίζονται οι προϋποθέσεις και η διαδικασία για την απόλυση υπό τον όρο του κατ’ οίκον περιορισμού με ηλεκτρονική επιτήρηση καταδίκων και η ανάκληση αυτής. Για την απόλυση υπό τον όρο του κατ’ οίκον περιορισμού με ηλεκτρονική επιτήρηση αποφασίζει κατόπιν αιτήσεως του καταδίκου, το Συμβούλιο Πλημμελειοδικών του τόπου έκτισης της ποινής.
- Απόλυση ανηλίκων υπό τον όρο του κατ’ οίκον περιορισμού με ηλεκτρονική επιτήρηση
Στον Ποινικό Κώδικα μετά το άρθρο 129 προστίθεται άρθρο 129Α ως εξής:
«Αρθρο 129Α Απόλυση ανηλίκων υπό τον όρο του κατ’ οίκον περιορισμού με ηλεκτρονική επιτήρηση. - Ανήλικοι οι οποίοι καταδικάσθηκαν σε ποινή περιορισμού σε ειδικό κατάστημα κράτησης νέων, μπορούν, κατόπιν αιτήσεώς τους, να απολυθούν υπό τον όρο του κατ’ οίκον περιορισμού με ηλεκτρονική επιτήρηση, όπως αυτός ορίζεται στο άρθρο 283Α Κ.Π.Δ., εφόσον έχουν εκτίσει το 1/3 της ποινής τους. Η απόλυση υπό τον όρο του κατ’ οίκον περιορισμού με ηλεκτρονική επιτήρηση δεν μπορεί να χορηγηθεί, αν ο ανήλικος δεν έχει παραμείνει σε ειδικό κατάστημα κράτησης νέων για χρονικό διάστημα ίσο με το ένα πέμπτο (1/5 ) της ποινής του. Προβλέπονται περιπτώσεις ανάκλησης ή άρσης του μέτρου αυτού για τους ανηλίκους.
- Ποινικές κυρώσεις για την παραβίαση περιορισμού κατ’ οίκον με ηλεκτρονική επιτήρηση
Με το προστιθέμενο ‘Αρθρο 173Α προβλέπονται ποινικές κυρώσεις για την παραβίαση περιορισμού κατ’ οίκον με ηλεκτρονική επιτήρηση :
"1. Όποιος, κατά το χρόνο που τελεί υπό ηλεκτρονική επιτήρηση, με πρόθεση:
α) αφαιρεί, καταστρέφει, φθείρει ή με οποιονδήποτε τρόπο επεμβαίνει στη συσκευή ή στο σύστημα ηλεκτρονικής επιτήρησης ή
β) με οποιονδήποτε τρόπο αλλοιώνει τα συναφή με την επιτήρηση δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα, τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον ενός έτους. Με την ίδια ποινή τιμωρείται όποιος, κατά το χρόνο που τελεί υπό ηλεκτρονική επιτήρηση, εκμεταλλευόμενος βλάβη ή μη ορθή λειτουργία της συσκευής ή του συστήματος ηλεκτρονικής επιτήρησης, διαφεύγει από την επιτήρηση των αρμοδίων αρχών."
Η ποινή των παραπάνω αδικημάτων εκτελείται ολόκληρη μετά την έκτιση της ποινής που επιβλήθηκε ή θα επιβληθεί για την πράξη για την οποία ο ηλεκτρονικά επιτηρούμενος ήταν κρατούμενος.
2. Οποιοσδήποτε συμμετέχει στις παραπάνω πράξεις τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον δύο ετών. Αν ο συμμετέχων έχει την ιδιότητα του σωφρονιστικού ή αστυνομικού υπαλλήλου ή του αρμόδιου για την ηλεκτρονική επιτήρηση υπαλλήλου, επιβάλλεται κάθειρξη μέχρι οκτώ ετών.»
- Κατ’ οίκον περιορισμός με ηλεκτρονική επιτήρηση στην περίπτωση άρθ. 282 ΚΠοινΔ
Κατ’ οίκον περιορισμός με ηλεκτρονική επιτήρηση, όπως αυτός ορίζεται στο άρθρο 283Α, επιβάλλεται στην περίπτωση άρθ. 282 ΚΠοινΔ για προσωρινή κράτηση και περιοριστικούς όρους υπό τις προϋποθέσεις της νέας παραγράφου αριθ. 3 σε περίπτωση κακουργήματος και κατηγορουμένου γνωστής διαμονής, εφόσον κρίνεται αιτιολογημένα ότι οι άλλοι περιοριστικοί όροι δεν επαρκούν για την επίτευξη των σκοπών του άρθρου 296.
Το πρώτο εδάφιο της παραγράφου 1 του άρθρου 283 του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας αντικαθίσταται ως εξής :
Στις περιπτώσεις που αναφέρονται στο άρθρο 282 ο ανακριτής, αμέσως μετά την απολογία του κατηγορουμένου, μπορεί να τον αφήσει ελεύθερο ή να εκδώσει διάταξη που να του θέτει περιοριστικούς όρους ή, αν συντρέχουν οι προϋποθέσεις του προηγούμενου άρθρου, να εκδώσει διάταξη επιβολής κατ’ οίκον περιορισμού με ηλεκτρονική επιτήρηση ή, αν τα ανωτέρω μέτρα δεν επαρκούν, να εκδώσει ειδικά και εμπεριστατωμένα αιτιολογημένο ένταλμα προσωρινής κράτησης, αφού προηγουμένως και σε κάθε περίπτωση λάβει τη γραπτή σύμφωνη γνώμη του εισαγγελέα. Με το άρθρο 3 του νόμου αυτού επήλθαν σχετικές τροποποιήσεις και στο Σωφρονιστικό Κώδικα.
- Έκδοση Προεδρικού διατάγματος για εφαρμογή του μέτρου
Με προεδρικό διάταγμα, που εκδίδεται με πρόταση των Υπουργών Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και Οικονομικών, προσδιορίζονται το είδος, οι προδιαγραφές και η διαδικασία προμήθειας των ηλεκτρονικών και λοιπών τεχνικών μέσων και εξοπλισμών και συστημάτων επιτήρησης, η εγκατάσταση, η λειτουργία και η συντήρηση αυτών, η ενδεχόμενη πιλοτική περίοδος λειτουργίας του συστήματος, ο τρόπος παρακολούθησης και καταγραφής της γεωγραφικής θέσης των επιτηρουμένων προσώπων, η δαπάνη που θα βαρύνει κάθε επιτηρούμενο πρόσωπο και ο τρόπος καταβολής της, η έναρξη εφαρμογής του μέτρου και κάθε άλλο θέμα σχετικό με την τεχνική και επιχειρησιακή υλοποίησή του.
Το υπουργείο Δικαιοσύνης εκτιμά ότι το σύστημα αυτό ηλεκτρονική επιτήρησης του εν λόγω νόμου θα αρχίσει να εφαρμόζεται περίπου σε δύο χρόνια.
Γιώργος Γιαγκουδάκης, Δικηγόρος Καβάλας
Διαζύγια - Ποινικά - Ιντερνετ
Για περισσότερες πληροφορίες
σχετικά με το δικηγορικό γραφείο μου
επισκεφθείτε το site μας
