Το αποτρόπαιο έγκλημα του βιασμού κατά το Ποινικό Κώδικα (Μέρος Α’ )

   * Δημοσιεύτηκε  29/3/2014  στην "Πρωϊνή" Εφημερίδα της Καβάλας  

    Αγαπητοί αναγνώστες, σήμερα θα μιλήσουμε για το βιασμό ένα από τα σοβαρότερα εγκλήματα, που αποτελεί σημαντικότατη προσβολή κατά της ανθρώπινης προσωπικότητας και του προσωπικού αγαθού της ελεύθερης αυτοδιάθεσης του σώματος με βαριές συνέπειες για το θύμα, πολύ περισσότερο αν πρόκειται για ομαδικό βιασμό.

Πρόκειται για κακούργημα, που προβλέπεται στο άρθρο 336 Π.Κ. και περιλαμβάνεται στο 19ο κεφάλαιο του Ποινικού Κώδικα με το τίτλο " Εγκλήματα κατά της γενετήσιας ελευθερίας και εγκλήματα οικονομικής εκμετάλλευσης της γενετήσιας ζωής".

Η γενετήσια ελευθερία αναλύεται σε δύο βασικά δικαιώματα. Το δικαίωμα ελεύθερης επιλογής ερωτικού συντρόφου και το δικαίωμα επιλογής του πότε θέλει κάποιος να έχει ερωτικό διάλογο με τον ερωτικό του σύντροφο. Ας δούμε ειδικότερα το έγκλημα του βιασμού στις παρακάτω ενότητες:

ΟΡΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΒΙΑΣΜΟΥ ΚΑΤ΄ ΑΡΘΡΟ 336 ΠΑΡ. 1 Π.Κ.

Στο άρθρο 336 παρ. 1 Π.Κ. προβλέπεται πότε τελείται βιασμός και έχει ως εξής: "1. Όποιος με σωματική βία ή με Απειλή σπουδαίου και άμεσου κινδύνου εξαναγκάζει άλλον σε συνουσία ή σε άλλη ασελγή πράξη ή σε ανοχή της τιμωρείται με Κάθειρξη."

(Η παρ.1 αντικαταστάθηκε ως άνω με την παρ.1 άρθρου 8 Ν.3500/2006 για την αντιμετώπιση της ενδοοικογενειακής βίας και άλλες διατάξεις, Φ.Ε.Κ. Α 232/24.10.2006. - ‘Εναρξη ισχύος Ν.3500 τρεις μήνες μετά την δημοσίευσή του).

                           

         

     Από τη διάταξη αυτή, με την οποία -απαλειφθείσας της λέξης «εξώγαμη»- στην έννοια του βιασμού περιλαμβάνεται πλέον και ο συζυγικός βιασμός, έστω και με τη μορφή της εντός γάμου συνουσίας, αντιμετώπιση που στοιχείται προς τις σύγχρονες αντιλήψεις περί προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και εντός του γάμου προκύπτει ότι για τη συγκρότηση του εγκλήματος του βιασμού απαιτούνται:

α) εξαναγκασμός κάποιου, ανεξαρτήτως φύλου, σε ακούσια συνουσία ή επιχείρηση ασελγούς πράξης, που συντρέχει όταν το πρόσωπο, χωρίς τη θέληση του, υποβάλλεται σε συνουσία ή σε επιχείρηση ή ανοχή ασελγούς πράξης και

β) ο εξαναγκασμός του προσώπου αυτού γίνεται με απειλή σπουδαίου και άμεσου κινδύνου ή με σωματική βία που είναι η φυσική δύναμη, η οποία δε μπορεί να αποκρουσθεί και που αναγκάζει έτσι κάποιον να υποστεί χωρίς τη θέληση του σαρκική συνάφεια ή να επιχειρήσει ή ανεχθεί ασελγή πράξη. Ο εξαναγκασμός μπορεί να γίνει με καθένα από τους παραπάνω τρόπους ή και με τους δύο, δηλαδή και με τη χρήση σωματικής βίας και με την απειλή κατά τα εκτεθέντα.

Για την κατάφαση του εξαναγκασμού δεν απαιτείται κατ` ανάγκη το θύμα να αντιστάθηκε σθεναρά, αλλά αρκεί ότι η ασελγής πράξη τελείται παρά την αντίθετη θέλησή του, που εξωτερικεύθηκε και έγινε εμφανώς από δράστη με οποιοδήποτε τρόπο και ότι αυτός άσκησε σωματική βία που εξουδετέρωσε την βούληση του θύματος να αντισταθεί.

Ως ασελγής πράξη νοείται εκείνη που αντικειμενικώς προσβάλλει το κοινό αίσθημα της αιδούς και των ηθών, υποκειμενικώς δε κατευθύνεται στην ικανοποίηση ή διέγερση της γενετήσιας επιθυμίας και διακρίνεται από τη συνουσία που είναι η συνένωση των γεννητικών μορίων.

Απειλή βίας είναι κάθε απειλή άμεσου και σπουδαίου κινδύνου που στρέφεται τόσο κατά του σώματος, της ζωής ή άλλου ουσιώδους δικαιώματος αυτού και μπορεί να εμποιήσει στον απειλούμενο φόβο για επικείμενο κίνδυνο κατ` αυτού, έστω και αν αντικειμενικά και υπό άλλες συνθήκες η απειλή αυτή κρίνεται ως αστήρικτη ή ακόμη και μη δυνάμενη να δημιουργήσει τις καταστάσεις, τις οποίες εκείνος που απειλείται υπέλαβε κατά τον χρόνο της απειλής. Αρκεί που ο απειλούμενος, κατά τον χρόνο που υφίσταται την απειλή, να πιστέψει ότι η απειλή αυτή είναι δυνατό να πραγματοποιηθεί.

Υποκειμενικώς απαιτείται δόλος, που συνίσταται στη γνώση και τη θέληση των άνω στοιχείων του εγκλήματος του βιασμού, δηλαδή στη βούληση του δράστη όπως με σωματική βία ή με απειλή ή και με τις δύο μαζί εξαναγκάσει άλλον σε συνουσία ή σε ανοχή ή επιχείρηση ασελγούς πράξης και περιλαμβάνει τη γνώση ότι ο "άλλος" δε συναινεί στη συνουσία ή την ασελγή πράξη.

Υπάρχει βιασμός και όταν το θύμα, λόγω του αιφνιδιασμού ή του φόβου των συνεπειών προβολής αντιστάσεως ή των ασθενών σωματικών του δυνάμεων ή άλλων περιστάσεων, θεώρησε εύλογα ανέφικτη ή μάταιη την αντίσταση και δεν αντιστάθηκε καθόλου στην σωματική βία του δράστη.

Δεν απαιτείται η σωματική βία και, αντίστοιχα, η αντίσταση σ` αυτήν να είναι διαρκής, δηλ. μέχρι την αποπεράτωση της πράξεως. Δεν αποτελούν βία οι υποσχέσεις, η εξαπάτηση του θύματος και η κάμψη της αντιστάσεως του με την επιρροή της γοητείας του δράστη.

Σπουδαίος είναι ο κίνδυνος, όταν το κακό που απειλείται έχει τέτοια σοβαρότητα και βαρύτητα ώστε είναι ικανό να εξαναγκάσει το μέσο κοινωνικό άνθρωπο που βρίσκεται στις εξωτερικές και εσωτερικές συνθήκες του θύματος για να ενδώσει. Σπουδαίος είναι και ο κίνδυνος απώλειας ζωής του ανθρώπου. Άμεσος είναι ο κίνδυνος που δύναται αμέσως να πραγματοποιηθεί από τον υπαίτιο ή τρίτο και χρειάζεται άμεσα μέριμνα για την αποτροπή του.

Ως συνουσία νοείται η συνένωση, όχι απλώς η επαφή, των γεννητικών οργανικών μορίων δύο προσώπων, δηλαδή η είσοδος του ανδρικού μέλους στον γυναικείο κόλπο, χωρίς να απαιτείται και εκσπερμάτωση . ‘Οσον αφορά δε την ασελγή πράξη, έχει παγιωθεί στη νομολογία ο ορισμός κατά τον οποίο ασέλγεια νοείται όχι μόνο η συνουσία αλλά και κάθε άλλη ενέργεια που ανάγεται στη γενετήσια σφαίρα και αντικειμενικά μεν προσβάλλει το κοινό αίσθημα της αιδούς και των ηθών, υποκειμενικά δε κατευθύνεται στην ικανοποίηση ή διέγερση της γενετήσιας επιθυμίας . Περαιτέρω, για τη στοιχειοθέτηση της υποκειμενικής υπόστασης του εγκλήματος του βιασμού απαιτείται δόλος, που συνίσταται στη βούληση του δράστη όπως με σωματική βία ή με απειλή ή και με τα δύο εξαναγκάσει άλλον σε συνουσία ή σε ανοχή ή επιχείρηση ασελγούς πράξης, και ενέχει τη γνώση ότι ο άλλος δεν συναινεί στη συνουσία ή στην ασελγή πράξη. Εξ` άλλου, από το γεγονός ότι ο εξαναγκασμός στη γενετήσια πράξη συνιστά στοιχείο της αντικειμενικής υπόστασης του βιασμού έπεται ότι η συναίνεση του θύματος στην τέλεση της γενετήσιας πράξης αποκλείει τη στοιχειοθέτηση του εγκλήματος και όχι μόνο τον άδικο χαρακτήρα της πράξης.

Τετελεσμένο είναι το έγκλημα του βιασμού όσον αφορά στη μία του μορφή δηλαδή της συνουσίας, όταν επήλθε συνένωση των γεννητικών μορίων (σαρκική επαφή), χωρίς να χρειάζεται να γίνει εκσπερμάτωση ή εάν γίνει (όταν θύμα είναι γυναίκα) δεν απαιτείται τέτοια εντός του κόλπου αυτής. -36/2010 ΣΥΜΒ ΠΛΗΜΜ ΔΡΑΜ, 1307 / 2009 Α.Π., 1314/2010 ΑΠ.

Ακόμα να σημειωθεί ότι ο βιασμός είναι έγκλημα πολύπρακτο. Έτσι είναι δυνατόν όταν συμμετέχουν περισσότεροι στην τέλεση του εγκλήματος, άλλος να τελεί τον εξαναγκασμό (σωματική βία κλπ) και άλλος την συνουσία ή ασέλγεια. Στην περίπτωση αυτή έχουμε συναυτουργία σε απλό βιασμό.

Στο βιασμό θύτης και θύμα μπορεί να είναι κάθε άνθρωπος ανεξαρτήτου φύλου, είτε άνδρας είτε γυναίκα, ακόμη και σύζυγοι. Η ποινή κάθειρξης του βιασμού είναι ποινή διάρκειας από 5 - 20 έτη (άρθρο 336 παρ. 1 Π.Κ). Ενώ σε περίπτωση ομαδικού βιασμού η ποινή της Κάθειρξης είναι τουλάχιστον δέκα ετών έως 20 ετών (άρθρο 336 παρ. 2 Π.Κ).

ΔΙΑΒΑΘΜΙΣΗ ΑΣΕΛΓΟΥΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ

Θα επαναλάβουμε από το προηγούμενο άρθρο ότι η εν γένει ασελγής συμπεριφορά διαβαθμίζεται ex lege σε τρία επίπεδα, ανάλογα με την βαρύτητα της προσβολής που προκαλεί:

α) Ασελγείς πράξεις στις οποίες ανήκουν οι σοβαρότερες προσβολές δηλαδή. η συνουσία και οι ανάλογες με αυτήν πράξεις (όπως η παρά φύσιν ασέλγεια κ.λπ.), γνώρισμα δε της ασελγούς πράξης αποτελεί η επαφή των γεννητικών οργάνων του δράστη με το σώμα του θύματος προς ικανοποίηση της γενετήσιας επιθυμίας του,

β) Ασελγείς χειρονομίες (Π.Κ. 337) στις οποίες ανήκουν ηπιότερες γενετήσιες επαφές όπως θωπείες στο στήθος, στους μηρούς και άλλες απόκρυφες περιοχές ή - υπό ορισμένες συνθήκες- και ο ασπασμός στο στόμα και

γ) Ακόλαστες πράξεις (Π.Κ. 353), οι οποίεςσυνιστούν και την ελαφρότερη κατηγορία προσβολής, διότι δεν υπάρχει το στοιχείο της σωματικής επαφής. Εννοούνται εκείνες οι πράξεις που επιχειρούνται απλώς ενώπιον του παθόντος χωρίς επαφή με το σώμα του και προσβάλλουν βάναυσα την αιδώ του.

Το έγκλημα του άρθρου 337 Π.Κ. ως υπαλλακτικώς μεικτό έγκλημα λειτουργεί ως "συλλέκτης των ελαφρότερων γενετήσιων επαφών που θα μπορούσαν να θεωρηθούν ως μικρότερης ηθικής απαξίας και κοινωνικής αποδοκιμασίας, καλύπτει δε ένα πλήθος ενεργειών με τις οποίες μπορεί κάποιος να προσβάλει βάναυσα την αξιοπρέπεια άλλου, στο πεδίον της γενετήσιας ζωής.

ΟΜΑΔΙΚΟΣ ΒΙΑΣΜΟΣ ΚΑΤ΄ ΑΡΘΡΟ 336 ΠΑΡ. 2 Π.Κ.

Επιβαρυντική περίπτωση του βιασμού (ομαδικού βιασμού) και αυστηρότερη τιμωρία προβλέπεται στη παρ. 2 του ίδιου άρθρου που έχει ως εξής:

"2. Αν η πράξη της προηγούμενης παραγράφου έγινε από δύο ή περισσότερους δράστες που ενεργούσαν από κοινού, επιβάλλεται Κάθειρξη τουλάχιστον δέκα ετών."

Με τη παρ. 2 του άρθρου 336 Π.Κ, διά της οποίας ρυθμίζεται ειδική παραλλαγμένη μορφή βιασμού, θεσπίζεται ο αυστηρότερος κολασμός του λεγομένου ομαδικού βιασμού, που αντιδιαστέλλεται από τον κοινό βιασμό και την σ` αυτόν συμμετοχή με την νομική μορφή της συναυτουργίας ή συνέργειας, κατά την έννοια των άρθρων 45 και 47 Π.Κ. και ο οποίος (ομαδικός βιασμός) υφίσταται όταν δύο ή πλείονες τελούν εις βάρος του θύματος την γενετήσια πράξη, δηλαδή την συνουσία ή ασέλγεια, ταυτοχρόνως ή διαδοχικώς, αλλά σε συνεχόμενο χρόνο, έκαστος των οποίων ενεργεί για τον εαυτό του για τους δικούς του σεξουαλικούς ηδονιστικούς σκοπούς, ανεξαρτήτως από την προηγηθείσα συμπεριφορά του άλλου υπαιτίου, ο οποίος ενεργεί και αυτός ατομικώς για τους ίδιους σκοπούς, προσβάλλοντας αυτοτελώς την γενετήσια ελευθερία του θύματος, χωρίς να απαιτείται και η από όλους, από κοινού, άσκηση της παρανόμου βίας, αρκούσης της από ένα εξ αυτών ασκήσεως αυτής. -925/2011 ΑΠ

Η αντιδιαστολή από το κοινό βιασμό υφίσταται, εκκινώντας από το νομοθετικό λόγο της ποινικής πρόβλεψης της διακεκριμένης αυτής μορφής του βιασμού, «εφόσον ο λόγος αυτός συνίσταται στο ότι ο ομαδικός βιασμός αποτελεί τον έσχατο εξευτελισμό του θύματος, μεταβολή του σε δοχείο ηδονής και γι` αυτό ταπείνωση της ανθρώπινης αξίας, επιβάλλεται να δεχθούμε ότι τότε μόνο υπάρχει ομαδικός βιασμός, όταν δύο ή περισσότεροι από τους συναυτουργούς τέλεσαν σε βάρος του θύματος πάντως τη γενετήσια πράξη (συνουσία ή ασέλγεια), ταυτόχρονα ή διαδοχικά. Διότι σ` αυτήν ακριβώς την περίπτωση το θύμα μεταβλήθηκε σε δοχείο ηδονής και καταρρακώθηκε στον έσχατο βαθμό η ανθρώπινη αξία του» (βλ. Συστηματική Ερμηνεία του Ποινικού Κώδικα, Κεφ. 19°, Εγκλήματα κατά της Γενετήσιας Ελευθερίας και Εγκλήματα οικονομικής εκμετάλλευσης της Γενετήσιας Ζωής, 1994, σ. 41, θετικά σχόλια Παπαγεωργίου- Γονατά Στυλιανού στο ως βούλευμα Συμβ Πλημ Αθ 753/2000).

Ραντεβού με τη συνέχεια του θέματος την Δευτέρα. Στο β΄μέρος, το οποίο δεν θα πρέπει να χάσετε, θα μιλήσουμε ακόμη για το πότε υπάρχει απόπειρα βιασμού, τη σύντομη διαδικασία σε υποθέσεις ανηλίκων θυμάτων (άρθ. 5 του ν. 3625/2007), το αυτεπάγγελτο της δίωξης, την κατ΄εξαίρεση περίπτωση οριστικής αποχής από την άσκηση ή παύση ποινικής δίωξης κατόπιν δήλωσης του θύματος. Καλό Σαββατοκύριακο και να περνάτε καλά.

Συντομογραφίες: Π.Κ. = Ποινικός Κώδικας Κ.Π. Δ. = Κώδικας Ποινικής Δικονομίας

(συνεχίζεται με το β΄μέρος)  

Γιώργος Π. Γιαγκουδάκης, Δικηγόρος Καβάλας

Διαζύγια - Ποινικά - Ιντερνετ

Για περισσότερες πληροφορίες 

σχετικά με το δικηγορικό γραφείο μου

επισκεφθείτε το site μας

kavala-lawyer.blogspot.gr

giagkoud@yahoo.com