Πότε ο υπάλληλος καταχράται την εξουσία του κατ΄ άρθ. 239 Π.Κ ; (Μέρος Α΄)

* Δημοσιεύτηκε  19/7 /2014  στην "Πρωϊνή" Εφημερίδα της Καβάλας           

Το έγκλημα της Κατάχρησης εξουσίας (άρθρο 239 Π.Κ.) περιλαμβάνεται στο 12ο κεφάλαιο του ειδικού μέρους του Ποινικού Κώδικα με τον τίτλο: " Εγκλήματα σχετικά με τα Υπηρεσία". Πρόκειται για έγκλημα, που διώκεται αυτεπάγγελτα. Προστατευόμενο αγαθό είναι το συμφέρον της Πολιτείας προς τιμώρηση των αξιόποινων πράξεων. Προστατεύει μόνο την διαδικασία και τον μηχανισμό ασκήσεως και απονομής της ποινικής δικαιοσύνης, αφού ενεργητικό υποκείμενο είναι μόνο ορισμένοι υπάλληλοι, και συγκεκριμένα οι αρμόδιοι για την (ποινική) δίωξη ή ανάκριση (δηλ. κυρία, προανάκριση, αστυνομική προανάκριση και προκαταρκτική εξέταση) αξιοποίνων πράξεων, όχι όμως και πειθαρχικών παραβάσεων, για τις οποίες αρκεί το πειθαρχικό δίκαιο και η γενική περί παραβάσεως καθήκοντος διάταξη (549/2011 ΕΦ ΘΕΣΣΑΛ).

Κατά το άρθρο 239 Π.Κ. που προβλέπει την κατάχρηση εξουσίας: "Υπάλληλος στα καθήκοντα του οποίου ανάγεται η δίωξη ή η ανάκριση αξιόποινων πράξεων: α) αν μεταχειρίστηκε παρανόμως εκβιαστικά μέσα για να πετύχει οποιαδήποτε έγγραφη ή προφορική κατάθεση κατηγορουμένου, μάρτυρα ή πραγματογνώμονα τιμωρείται με Φυλάκιση τουλάχιστον ενός έτους, εφόσον η πράξη δεν τιμωρείται βαρύτερα κατά τα άρθρα 137Α και 137Β β) αν εν γνώσει του εξέθεσε σε δίωξη ή τιμωρία κάποιον αθώο ή παρέλειψε να διώξει κάποιον υπαίτιο ή προκάλεσε την απαλλαγή τους από την τιμωρία τιμωρείται με Κάθειρξη μέχρι δέκα ετών "

                                                        Photographer's name: chelle

                                                                              ( free photos by morguefile.com)

Υποκέιμενο του εγκλήματος είναι μόνο υπάλληλος στα καθήκοντα του οποίου ανάγεται η δίωξη ή η ανάκριση (προανάκριση, κύρια ανάκριση, προκαταρκτική εξέταση) αξιόποινων πράξεων (ακόμη και πταισμάτων).

Με το εδ. α΄ της παραπάνω διάταξης η παράνομη χρήση εκβιαστικών μέσων από το υποκείμενο του εγκλήματος προκειμένου να επιτευχθεί οποιαδήποτε οποιαδήποτε έγγραφη ή προφορική κατάθεση (θετική αλλά και αρνητική) κατηγορουμένου (ένοχου ή αθώου), μάρτυρα ή πραγματογνώμονα τιμωρείται σε βαθμό πλημμελήματος με Φυλάκιση τουλάχιστον ενός έτους ( φυλάκιση 1 έτος - 5 έτη), εφόσον η πράξη δεν τιμωρείται βαρύτερα κατά τα άρθρα 137Α (εγκλήματα των βασανιστηρίων και άλλων προσβολών της ανθρώπινης αξιοπρέπειας) και 137Β (διακεκριμένες περιπτώσεις άρθ. 137 Α) του Ποινικού Κώδικα (για τα εγκλήματα αυτά μιλήσαμε σε προηγούμενο άρθρο). Η απολογία κατηγορουμένου είναι ένα είδος καταθέσεως και περιλαμβάνεται σε αυτή τη περίπτωση.

Παράνομα είναι εκείνα τα εκβιαστικά μέσα που έρχονται σε αντίφαση με ρητούς ή συναγόμενους από το πνεύμα του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας κανόνες δικαίου. Εκβιαστικά μέσα θεωρούνται εκείνα που μπορεί να επηρεάζουν ή παρεμποδίζουν την ελεύθερη βούληση του εξεταζόμενου κατηγορουμένου, μάρτυρα ή πραγματογνώμονα (πχ. οποιαδήποτε βία, σωματική ή ψυχολογική, ύπνωση, στέρηση ύπνου, τροφής, νερού, μακρά απομόνωση, απειλή κατ΄αυτού ή στενά συνδεδεμένου προσώπου του. Δεν είναι εκβιαστικά μέσα τα επιτρεπόμενα από του νόμου και την ποινική δικονομία, εφόσον δεν υπερβαίνουν τα επιτρεπόμενα όρια. Δεν ενδιαφέρει αν η ληφθείσα κατάθεση με εκβιαστικά μέσα ανταποκρίνεται ή μη στην αντικειμενική αλήθεια.

Περαιτέρω η διάταξη αυτή του εδ. β` προβλέπει δύο ιδιαίτερα και ανεξάρτητα μεταξύ τους εγκλήματα και συγκεκριμένα:

1) την εν γνώσει έκθεση σε δίωξη ή τιμωρία κάποιου αθώου ή εκτιθέμενου σε τιμώρηση (εν γνώσει πρόκληση κινδύνου ποινικής δίωξης ή τιμωρίας). Αθώος είναι εκείνος, που δεν τέλεσε καμιά αξιόποινη πράξη, αλλά και εκείνος που τέλεσε αξιόποινη πράξη διαφορετική, όμως από εκείνης για την οποία διώκεται και

2) την παράλειψη διώξεως (όταν υφίσταται από το νόμο υποχρέωση δίωξης - αρχή νομιμότητας άσκησης ποινικής δίωξης) ή την πρόκληση απαλλαγής από την τιμωρία κάποιου υπαίτιου (ως αποτέλεσμα ενέργειας ή παραλείψεως). Η μορφή αυτή τελέσεως της κατάχρησης εξουσίας έχει απασχολήσει περισσότερο τη νομολογία των δικαστηρίων και του Άρειου Πάγου.

Το έγκλημα της περιπτώσεως, 2) είναι σωρευτικά μικτό. Τελείται με δύο διαφορετικούς τρόπους, που αποτελούν αυτοτελή μορφή τελέσεως της πράξεως και δεν μπορούν να εναλλαχθούν μεταξύ τους, δηλαδή με Α) την παράλειψη διώξεως, η οποία τελείται μόνο από πρόσωπο που δικαιούται στην άσκηση ποινικής διώξεως (εισαγγελέα ή δημόσιο κατήγορο) και Β) την πρόκληση απαλλαγής του υπαιτίου από την τιμωρία, η οποία μπορεί να τελεσθεί από εισαγγελέα, ανακριτή ή ανακριτικό (προανακριτικό) υπάλληλο.

Τη συνέχεια του θέματος αυτού θα έχετε την ευκαιρία να διαβάσετε την ερχόμενη Δευτέρα. Καλό Σαββατοκύριακο.

Γιώργος Π. Γιαγκουδάκης, Δικηγόρος Καβάλας

Διαζύγια - Ποινικά - Ιντερνετ

Για περισσότερες πληροφορίες 

σχετικά με το δικηγορικό γραφείο μου

επισκεφθείτε το site μας

kavala-lawyer.blogspot.gr

giagkoud@yahoo.com

                                               

----------------------------------------------
Photographer's name: chelle( free photos by morguefile.com)
The above image is from morgueFile free photo "You are allowed to copy, distribute, transmit the work and to adapt the work. Attribution is not required. You are prohibited from using this work in a stand alone manner. Read the license summary http://www.morguefile.com/license/morguefile"