Τα εγκλήματα των βασανιστηρίων και άλλων προσβολών της ανθρώπινης αξιοπρέπειας (Μέρος Α')

* Δημοσιεύτηκε 5 /7/2014  στην "Πρωϊνή" Εφημερίδα της Καβάλας 

Περιλαμβάνονται στο 1ο Κεφάλαιο του Ειδικού μέρους του Ποινικού Κώδικα με το τίτλο " Προσβολές του πολιτεύματος". Προστατευόμενο αγαθό είναι κύρια η δημοκρατική υπόσταση της πολιτείας, αλλά και συνταγματικά έννομα αγαθά του ατόμου (της ανθρώπινης ζωής, σωματικής ακεραιότητας, ανθρώπινης αξιοπρέπειας), που προσβάλλονται από απαράδεκτες ενέργειες κρατικών υπαλλήλων .

Ο ποινικός κολασμός των βασανιστηρίων είναι αναγκαίος σε μια ευνομούμενη και δημοκρατική πολιτεία και αντιμετωπίζεται έτσι ο κίνδυνος μεταβολής της βίας σε μέσο άσκησης της κρατικής εξουσίας.

                                        Photographer's name: click   ( free photos by morguefile.com)

Σύμφωνα με τη θεμελιώδη αρχή του άρθρου 2 παρ. 1 του Συντάγματος "ο σεβασμός και η προστασία της αξίας του ανθρώπου αποτελούν την πρωταρχική υποχρέωση της Πολιτείας", ενώ σύμφωνα με τη παρ. 2 του άρθρου 7 του Συντάγματος, που εξειδικεύει την αρχή αυτή: "2. Τα βασανιστήρια, οποιαδήποτε σωματική κάκωση, βλάβη υγείας, ή άσκηση ψυχολογικής βίας, καθώς και κάθε άλλη προσβολή της ανθρώπινης αξιοπρέπειας απαγορεύονται και τιμωρούνται, όπως νόμος ορίζει." Κατά το άρθ. 2 παρ. 1 Συντάγματος τα κρατικά όργανα έχουν υποχρέωση σεβασμού με κάθε τρόπο και προστασίας της ανθρώπινης αξιοπρέπειας με τη λήψη αναγκαίων μέτρων, ανεξαρτήτως αν η προσβολή προέρχεται από ιδιώτες ή κρατικά όργανα κατά την άσκηση του έργου τους.

Υποκείμενο του εγκλήματος είναι ο Υπάλληλος ή στρατιωτικός, στα καθήκοντα του οποίου ανάγεται η δίωξη ή η ανάκριση ή η εξέταση αξιόποινων πράξεων ή πειθαρχικών παραπτωμάτων ή η εκτέλεση ποινών ή η φύλαξη ή η επιμέλεια κρατουμένων. Η αξιόποινη συμπεριφορά στοιχειοθετείται κατά το άρθρο 137 παρ. 1Α του Π.Κ. (βασική νομοτυπική μορφή του εγκλήματος) εάν ο Υπάλληλος ή στρατιωτικός "υποβάλλει σε βασανιστήρια κατά την εκτέλεση αυτών των καθηκόντων πρόσωπο που βρίσκεται στην εξουσία του με σκοπό: α) να αποσπάσει από αυτό ή από τρίτο πρόσωπο ομολογία, κατάθεση, πληροφορία ή δήλωση ιδίως αποκήρυξης ή αποδοχής πολιτικής ή άλλης ιδεολογίας β) να το τιμωρήσει γ) να εκφοβίσει αυτό ή τρίτα πρόσωπα." καθώς και αν τελεί τις ανωτέρω πράξεις με εντολή των προϊσταμένων του ή αυτοβούλως σφετερίζεται τέτοια καθήκοντα. Η ποινή που προβλέπεται στις περιπτώσεις αυτές είναι η κάθειρξη (κακούργημα, πρόσκαιρη κάθειρξη 5-20 έτη, άρθ. 52 Π.Κ.).

Σύμφωνα με τη παρ. 4 του ίδιου άρθρου: "Δεν υπάγονται στην έννοια του άρθρου αυτού πράξεις ή συνέπειες συμφυείς προς τη νόμιμη εκτέλεση ποινής ή άλλου νόμιμου περιορισμού της ελευθερίας ή προς άλλο νόμιμο μέτρο δικονομικού καταναγκασμού." Εδώ πρόκειται για πράξεις που τελούνται εντός των πλαισίων που ορίζει ο νόμος και δεν έχουν το στοιχείο της παρανομίας.

Τον ορισμό των βασανιστηρίων δίνει η παρ. 2 του ίδιου άρθρου: " 2. Βασανιστήρια συνιστούν, σύμφωνα με την προηγούμενη παράγραφο, κάθε μεθοδευμένη πρόκληση έντονου σωματικού πόνου ή σωματικής εξάντλησης επικίνδυνης για την υγεία ή ψυχικού πόνου ικανού να επιφέρει σοβαρή ψυχική βλάβη, καθώς και κάθε παράνομη χρησιμοποίηση χημικών, ναρκωτικών ή άλλων φυσικών ή τεχνικών μέσων με σκοπό να κάμψουν τη βούληση του θύματος".

Ο όρος “μεθοδευμένη” πρόκληση από αντικειμενκής άποψης έχει την έννοια της πρόκλησης "με πρόσφορα μέσα", ενώ από υποκειμενικής άποψης έχει την έννοια της "σκόπιμης".

Σε περίπτωση τέλεσης σωματικής κάκωσης, βλάβης της υγείας, άσκησης παράνομης σωματικής ή ψυχολογικής βίας και κάθε άλλης σοβαρής προσβολή της ανθρώπινης αξιοπρέπειας από Υπάλληλο ή στρατιωτικό "υπό τις περιστάσεις και για τους σκοπούς που προβλέπει η παρ. 1, εφόσον δεν υπάγεται στην έννοια της παρ. 2, τιμωρείται με Φυλάκιση τουλάχιστον 3 ετών, αν δεν τιμωρείται βαρύτερα με άλλη διάταξη. Ως προσβολές της ανθρώπινης αξιοπρέπειας θεωρούνται ιδίως: α) η χρησιμοποίηση ανιχνευτή αλήθειας β) η παρατεταμένη απομόνωση γ) η σοβαρή προσβολή της γενετήσιας αξιοπρέπειας." (πλημμέλημα, φυλάκιση 3- 5 χρόνια).

Οι άνω περιπτώσεις προσβολών ανθρώπινης αξιοπρέπειας αναφέρονται ενδεικτικώς. Η χρήση "ανιχνευτή αλήθειας" θεωρείται προσβολή της αξιοπρέπειας γιατί μεταβάλλει τον άνθρωπο σε απλό αντικείμενο και μέσο απόδειξης εναντίον του ίδιου του εαυτού του. Η παρατεταμένη απομόνωση αναμφισβήτητα αποτελεί πολύ σκληρό μέσο βασανισμού.

Γιώργος Π. Γιαγκουδάκης, Δικηγόρος Καβάλας

Διαζύγια - Ποινικά - Ιντερνετ

Για περισσότερες πληροφορίες 

σχετικά με το δικηγορικό γραφείο μου

επισκεφθείτε το site μας

kavala-lawyer.blogspot.gr
http://www.giagkoudakis.dom.gr 

giagkoud@yahoo.com

                                                                       
                           

  

                                               

*Υ.Γ.:     Στείλε το σχόλιο σου, κάνε LIKE και  γράψου στη mailing list. Ευχαριστώ.   

----------------------------------------------
Photographer's name:click( free photos by morguefile.com)
The above image is from morgueFile free photo "You are allowed to copy, distribute, transmit the work and to adapt the work. Attribution is not required. You are prohibited from using this work in a stand alone manner. Read the license summary http://www.morguefile.com/license/morguefile"