Εφεση - Απόφαση δικαστηρίου για ακυρωσία της δηλωθείσας από τον ένα σύζυγο συναίνεσης του περί λύσης του γάμου ένεκα πλάνης σε συναινετικό διαζύγιο
Απόφαση υπ΄ αριθ. ΕφΔωδ 47/2002 (απόσπασμα)
".... Η δεχόμενη την συμφωνία των συζύγων και απαγγέλλουσα τη λύση του γάμου τους δικαστική απόφαση, υπόκειται σε έφεση εκ μέρους των διαδίκων, παρότι έγινε δεκτή η αίτησή τους, εφόσον έχουν προς τούτο έννομο συμφέρον (άρθρα 68 και 516 παρ. 2 Κ.Πολ.Δ), όπως σε περίπτωση ακυρότητας ή ακυρωσίας της εκφρασθείσας κατά την πιο πάνω συμφωνία λύσεως του γάμου βουλήσεως (βλ.Α.Π. 12/1998, Ελ.Δ/νη 39.825, Α.Π. 1.666/1997, Ελ.Δ/νη 39.1290, Α.Π. 1684/1988,Ελ.Δ/νη 32.956, Ε.Θεσ. 3142/ 2000,Ελ.Δ/νη 42.769, Ε.Α. 2391/ 1995, Ελ.Δ/νη 37.354, Ε.Α. 9094/ 1989, Ελ.Δ/νη 33.171 ,ΕΑ 8990/ 1984 Ελ.Δ/νη 26.69). Συνεπώς, η ένδικη έφεση του συζύγου, που στρέφεται κατά της παραπάνω απόφασης, η οποία έλυσε συναινετικά το γάμο των διαδίκων, και προσβάλλει ως ακυρώσιμη τη δηλωθείσα απ` αυτόν για τη λύση του γάμου συναίνεση, είναι παραδεκτή και πρέπει, αφού ασκήθηκε νομότυπα και εμπρόθεσμα (επίδοση προσβαλλόμενης απόφασης την 7.6.2000 άσκηση ένδικης έφεσης την 6.7.2000), να γίνει τυπικά δεκτή και να ερευνηθεί ως προς τη βασιμότητα (νομική και ουσιαστική) του μοναδικού λόγου της κατά την ίδια πιο πάνω διαδικασία (άρθρο 533 παρ. Ι. Κ.Πολ.Δ)
........Η λύση του γάμου επέρχεται και στην περίπτωση αυτή με δικαστική απόφαση (άρθρα 1438ΑΚ, 613 Κ.Πολ.Δ), που δεν επικυρώνει απλώς την περί λύσεως του γάμου συμφωνία των συζύγων (βλ. Α. Γαζή, ΝοΒ 31, σελ. 1291, Α.Σοφιαλίδη Π. Κορνηλάκη, Αρμ.1983, σελ. 848επ., ΕΑ 9094/1989, ό.Π ,Ε.Α. 4945/ 1987 Ελ.Δ/νη 29. 951,Ε.Α. 11.363/ 1986, Ελ.Δ/νση 28. 1326). Η θέληση των συζύγων για λύση του γάμου τους πρέπει να είναι ώριμη, σταθερή και ανεπηρέαστη, απαλλαγμένη από ελαττώματα (πλάνη, απάτη, απειλή) των οποίων η προβολή μπορεί να γίνει στα πλαίσια της δίκης διαζυγίου, δηλαδή μέχρις ότου καταστεί η σχετική απόφαση αμετάκλητη (βλ.Α.Γαζή, ΝοΒ 36, σελ. 533 επ., Α. Σοφιαλίδη- Π.Κορνηλάκη, Αρμ. 1983, σελ. 848 επ. Ε.Θεσ. 3142/2000,ό.Π,ΕΑ 5323/ 1991 Ελ. Δ/νη 33.880,Ε.Α 9094/1989, όΠ.Ε.Α. 4945/1987, όπ., ΕΑ 10.273 1984 ΝοΒ 33.475) με την άσκηση των επιτρεπόμενων ενδίκων μέσων. Η επικαλούμενη από τον επιδιώκοντα την ανατροπή της πρωτοβάθμιας δικαστικής απόφασης σύζυγο πλάνη πρέπει να είναι ουσιώδης (άρθρο 140ΑΚ), υπό την στο άρθρο 141 AΚ έννοια. Εξ άλλου, η πλάνη δεν είναι κατά Kανόνα (με εξαιρέσεις τυχόν αντίθετες διατάξεις νόμου μεταξύ των οποίων δεν συμπεριλαμβάνεται και του άρθρου 1441 ΑΚ) ουσιώδης όταν αναφέρεται αποκλειστικά στα παραγωγικά αίτια της βουλήσεως (άρθρο 143 ΑΚ), δηλαδή όταν αυτή ανάγεται στις αιτίες (σταθμίσεις, προσδοκίες, βλέψεις), που έκαναν εκείνον, που δήλωσε τη βούλησή του να προβεί σ` αυτή (βλ. Α.Π. 1684/1988, Ελ.Δ/ντ 32.956, Ε.Θεσ. 3142/2000, όπ. Ε.Θεσ. 2413/199C Αρμ. 1991, 769, Ε.Α. 9094/1989, όπ. ΕΡ 11.363/1986, όπ. Ε.Θεσ. 1959/1989 Αρμ. 1989 536, Ε.Α. 10273/1984 ό.π.). Περαιτέρω, η οφειλόμενη σε απατηλές παραστάσεις του άλλου συζύγου πλάνη του εκκαλούντος (άρθρο 147 ΑΚ), ανεξαρτήτως του αν αυτή είναι ουσιώδης ή επουσιώδης, καθώς και αν αναφέρεται στα παραγωγικά της βουλήσεως αίτια ή όχι, είναι ακυρώσιμη, διότι σκοπείται η προστασία του ελεύθερου σχηματισμού της δικαιοπρακτικής βουλήσεως του εξαπατουμένου. Για την εν λόγω ακύρωση πρέπει η απατηλή συμπεριφορά του άλλου να ήταν η αιτία της εκφρασθείσας βουλήσεως του πλανωμένου, δηλαδή να υπάρχει αιτιώδης σχέση μεταξύ τους.
Η απάτη δε συντελείται και με αποσιώπηση, εφόσον ο σιωπήσας είχε υποχρέωση είτε εκ του νόμου είτε από την καλή πίστη και τα συναλλακτικά ήθη, είτε από τις ιδιαίτερες σχέσεις του με το άλλο μέρος, να αποκαλύψει την αλήθεια (βλ. ΑΠ 123/1998, Ελ.Δ/νη 39. 825, ΕΑ 9094/1989, ό.Π. Ε.Α 4945/1987, όπ.). Τέλος, εντελώς διαφορετική από την συμφωνία για τη λύση του γάμου είναι ή έγγραφη συμφωνία για την επιμέλεια και την επικοινωνία των τέκνων. Η δεύτερη αυτή συμφωνία επικυρώνεται από το δικαστήριο, είναι, όμως, προσωρινή και δεσμεύει μέχρι την οριστική ρύθμιση των σχετικών ζητημάτων κατά τα άρθρα 1513, 1518 και 1520 ΑΚ. Τυχόν ελαττώματα της συμφωνίας αυτής δεν επιδρούν στο διαζύγιο. Καθένας από τους συζύγους μπορεί να ζητήσει διαφορετική ρύθμιση της επιμέλειας των τέκνων ή της επικοινωνίας με αυτά με αγωγή κατά τα άρθρα 1513, 1518, 1520 ΑΚ., 17 παρ.1 και 681Β Κ.Πολ.Δ. (βλ. σχόλια Ε. Κρουσταλλάκη κάτω από την ΕΑ 8990/1984, Ελ. Δ/νη 26, σελ. 72, Α. Σοφιαλίδη Π. Κορνηλάκη, Αρμ. 1983, σελ. 852, Ι. Σπυριδάκη, Οικ. Δίκαιο, έκδοση 1983, παρ. 75ε. σε 192, Α. Γαζή, ΝοΒ 36, σελ. 535, ΕΑ. 9094/1989, ό.π. Ε.Α. 4945/1987, Ελ.Δ/νη 29.951 με σχόλια Σ. Ματθία Ε.Α.10.273/1984 ΝοΒ 33.475 με σχόλια Ι. Σπυριδάκη).
Στην προκειμένη περίπτωση με το μοναδικό λόγο της ένδικης έφεσης επιδιώκεται η ανατροπή της εκκαλούμενης απόφασης, η οποία έλυσε συναινετικά το γάμο των διαδίκων, διότι κατά τα ιστορούμενα σ` αυτή, ο εκκαλών πείσθηκε να συναινέσει στη λύση του γάμου του με την εφεσίβλητη από τις ψευδείς παραστάσεις αυτής, ότι δεν θα είχε ο εκκαλών πρόβλημα στην επικοινωνία του με το ανήλικο κοινό τέκνο, ενώ πράγματι αυτή επεδίωκε τη λύση του γάμου και την φυγή της από τη Ρόδο, ώστε να στερήσει από τον εκκαλούντα την επικοινωνία με το ανήλικο τέκνο του, γεγονός που αν γνώριζε αυτός δεν θα συναινούσε στη λύση του γάμου.
Η έφεση αυτή, με τα παραπάνω πραγματικά περιστατικά, με τα οποία ο εκκαλών επιχειρεί να θεμελιώσει ελάττωμα ουσιώδους πλάνης της συναινετικής δηλώσεως βουλήσεως αυτού και την εκ τούτου ακυρωσία της παρασχεθείσας συναίνεσης, για τη λύση του γάμου, είναι μη νόμιμη, διότι τα ιστορούμενα πραγματικά περιστατικά αφορούν πλάνη ως προς την συμφωνία για την επιμέλεια επικοινωνία του τέκνου, που αναφέρεται στα παραγωγικά αίτια της βουλήσεως αυτού και δεν είναι ουσιώδης. Σε κάθε δε περίπτωση δεν επιδρά στο διαζύγιο και δεν αποτελεί λόγο ανατροπής της εκκαλούμενης απόφασης. Τούτο διότι ο νομοθέτης θέλησε τη συμφωνία για την επιμέλεια επικοινωνία των τέκνων προσωρινή και εντελώς ανεξάρτητη από τη συμφωνία για τη λύση του γάμου και προβλέπει την οριστική ρύθμιση των σχετικών ζητημάτων σε άλλη διαδικασία. Οι σύζυγοι δεν μπορούν να μετατρέψουν την προσωρινή αυτή συμφωνία σε θεμέλιο της συμφωνίας για τη λύση του γάμου. Αυτό θα οδηγούσε σε ανατροπή του συναινετικού διαζυγίου.
Επομένως, όσα αντίθετα υποστηρίζονται με το μοναδικό λόγο της ένδικης έφεσης, είναι αβάσιμα. Κατ` ακολουθία όλων αυτών πρέπει ν `απορριφθεί η έφεση κατ` ουσία. ......"
