Δημοσιεύτηκε 19 /12 /2015 στην "Πρωϊνή" Εφημερίδα της Καβάλας
*Χρόνος ανάγνωσης άρθρου: περίπου 4 λεπτά και 50 δεύτερα
*Χρόνος ανάγνωσης άρθρου: περίπου 4 λεπτά και 50 δεύτερα
ΕΝΝΟΙΑ ΚΑΙ ΟΡΙΣΜΟΣ ΑΠΟΠΕΙΡΑΣ:
Κατά την παρ. 1 άρθρου 42 Ποινικού Κώδικα: " 1. ‘Οποιος, έχοντας αποφασίσει να εκτελέσει κακούργημα ή πλημμέλημα, επιχειρεί πράξη που περιέχει τουλάχιστον αρχή εκτέλεσης, τιμωρείται, αν το κακούργημα ή πλημμέλημα δεν ολοκληρώθηκε, με ποινή ελαττωμένη (άρθρο 83)."
Σύμφωνα με αυτή τη διάταξη τα στοιχεία που συνθέτουν την έννοια της απόπειρας είναι τα ακόλουθα: 1) η απόφαση τέλεσης κακουργήματος ή πλημμελήματος, δηλαδή ο δόλος του είδους εκείνου που αξιώνει κάθε φορά η οικεία ποινική διάταξη (ύπαρξη ορισμένης μορφής δόλου). Θα πρέπει να καλύπτει όλη την υποκειμενική του εκ δόλου εγκλήματος (δόλο + τυχόν άλλα υποκειμενικά στοιχεία ψυχικού κόσμου δράστη που ενδεχομένως απαιτούνται στην εκάστοτε περίπτωση) β) η, σε ενεργοποίηση της εν λόγω απόφασης, επιχείρηση πράξης που περιέχει τουλάχιστον αρχή εκτέλεσης του εγκλήματος και γ) ανακοπή της πορείας για τη διάπραξη του εγκλήματος και μη ολοκλήρωση του, δηλαδή μη πλήρης πραγμάτωση της αντικειμενικής υπόστασης του εγκλήματος εξ οιουδήποτε λόγου, που πρέπει να είναι ανεξάρτητος της θελήσεως του δράστη.
Photo credit: anitapeppers from morguefile.com
Κατά την έννοια της παραπάνω διάταξης, ως αρχή εκτέλεσης θεωρείται κάθε ενέργεια του δράστη, που αποτελεί στοιχείο της αντικειμενικής υπόστασης του εγκλήματος, το οποίο ο δράστης έχει αποφασίσει να τελέσει, ή τελεί προς αυτή σε τέτοια συνάφεια και οργανικό σύνδεσμο, ώστε στη συγκεκριμένη περίπτωση να θεωρείται, κατά την κοινή αντίληψη, τμήμα αυτής (ολικά ή εν μέρει), προς την οποία οδηγεί αμέσως, αν από οποιονδήποτε λόγο δεν ανακοπεί. Δηλαδή κάθε ενέργεια που αν παραταθεί θα οδηγήσει στην τελείωση του αδικήματος πάντα ενόψει του εγκληματικού σχεδίου του δράστη. Σύμφωνα με την άποψη που επικρατεί στη νομολογία, χωρεί απόπειρα εγκλήματος διακρινόμενου από το αποτέλεσμα, σύμφωνα με τις κοινές διατάξεις.
Αν μια ενέργεια του δράστη συνιστά “αρχή εκτέλεσης” εξαρτάται από το κατά πόσο τελέστηκε με βάση το σχέδιο του δράστη, λόγω της έμφασης του υποκειμενικού χαρακτήρα της απόπειρας. Παράδειγμα απόπειρας έχουμε στην περίπτωση βιασμού με την άσκηση σωματικής βίας που συνιστά αρχή εκτέλεσής του. Επίσης στην περίπτωση της ανθρωποκτονίας ο πυροβολισμός ή χορήγηση δηλητηρίου αποτελούν "αρχή εκτέλεσης" αφού περιλαμβάνονται στην έννοια της θανάτωσης ως στοιχεία αντικειμενικής υπόστασης του εγκλήματος αυτού και εφόσον δεν γίνει ολοκλήρωση των εγκλημάτων αυτών.
Θα πρέπει να γίνει οριοθέτηση της απόπειρας από τις προπαρασκευαστικές πράξεις τέλεσης ορισμένων εγκλημάτων που κατά κανόνα δεν τιμωρούνται παρά μόνο σε ορισμένα εγκλήματα π.χ. εσχάτης προδοσίας, παραχάραξης, πλαστογραφίας ενσήμων, επιβουλής της ακεραιότητας της χώρας, κιβδηλείας. Η προπαρασκευαστική πράξη απλώς διευκολύνει τη τέλεση του εγκλήματος και δεν αποτελεί αρχή εκτέλεσής του, όπως στην απόπειρα. Οι διατάξεις σχετικά με την απόπειρα είναι επικουρικές και εφαρμόζονται σε περίπτωση μη ολοκλήρωσης εγκλήματος, όταν δηλαδή δεν έχουμε ολοκληρωμένο έγκλημα. Σε οριακές περιπτώσεις για το αν υπάρχει απόπειρα ή τελεσμένο έγκλημα σε μια συγκεκριμένη χρονική περίοδο δράσης σημαντικό στοιχείο αποτελεί το τι περιλαμβάνει ο δόλος του δράστη.
Θα πρέπει να γίνει οριοθέτηση της απόπειρας από τις προπαρασκευαστικές πράξεις τέλεσης ορισμένων εγκλημάτων που κατά κανόνα δεν τιμωρούνται παρά μόνο σε ορισμένα εγκλήματα π.χ. εσχάτης προδοσίας, παραχάραξης, πλαστογραφίας ενσήμων, επιβουλής της ακεραιότητας της χώρας, κιβδηλείας. Η προπαρασκευαστική πράξη απλώς διευκολύνει τη τέλεση του εγκλήματος και δεν αποτελεί αρχή εκτέλεσής του, όπως στην απόπειρα. Οι διατάξεις σχετικά με την απόπειρα είναι επικουρικές και εφαρμόζονται σε περίπτωση μη ολοκλήρωσης εγκλήματος, όταν δηλαδή δεν έχουμε ολοκληρωμένο έγκλημα. Σε οριακές περιπτώσεις για το αν υπάρχει απόπειρα ή τελεσμένο έγκλημα σε μια συγκεκριμένη χρονική περίοδο δράσης σημαντικό στοιχείο αποτελεί το τι περιλαμβάνει ο δόλος του δράστη.
ΠΩΣ ΤΙΜΩΡΕΙΤΑΙ Ο ΔΡΑΣΤΗΣ ΑΠΟΠΕΙΡΑΣ:
Ο δράστης εγκλήματος με απόπειρα τιμωρείται με ποινή ελαττωμένη (άρθρο 83) κατά την παρ. 1 άρθ. 42 Π.Κ. όπως προαναφέρθηκε στην αρχή. Κατά την παρ. 2 άρθρου 42 Π. Κ. : "Αν το δικαστήριο κρίνει ότι η κατά την προηγούμενη παράγραφο ελαττωμένη ποινή δεν επαρκεί για να αποτρέψει τον υπαίτιο από την τέλεση άλλων αξιόποινων πράξεων, μπορεί να του επιβάλει την ίδια ποινή με αυτήν που ο νόμος προβλέπει για την ολοκληρωμένη πράξη". Αναλόγως του αν ο δράστης συμπλήρωσε ή όχι όλες τις ενέργειές του, απαραίτητες κατά το σχέδιο του για την διάπραξη του εγκλήματος που τελικά δεν επήλθε, έχουμε ολοκληρωμένη ή ανολοκλήρωτη απόπειρα αντιστοίχως.
Ατιμώρητος για απόπειρα παραμένει όποιος τέλεσε απρόσφορη απόπειρα από ευήθεια (ανοησία) και σε περίπτωση εκούσιας υπαναχώρησης από ανολοκλήρωτη απόπειρα, δηλαδή αν ο δράστης άρχισε την ενέργεια για την τέλεση του κακουργήματος ή πλημμελήματος, αλλά δεν την ολοκλήρωσε από δική του βούληση και όχι από εξωτερικά εμπόδια. (άρθ. 42 παρ 2 και άρθ. 44 παρ1 Π.Κ. αντίστοιχα). Ατιμώρητο μπορεί να κρίνει το δικαστήριο το δράστη σε απόπειρα πλημμελήματος για το οποίο ο νόμος προβλέπει ποινή Φυλάκισης όχι ανώτερης από τρεις μήνες (άρθ. 42 παρ. 3).
Με ελαττωμένη ποινή τού άρθρου 83 Π.Κ. μειωμένη στο μισό τιμωρείται "' Όποιος επιχείρησε να εκτελέσει κακούργημα ή πλημμέλημα με μέσο ή κατά αντικειμένου τέτοιας φύσης ώστε να αποβαίνει απολύτως αδύνατη η τέλεση των εγκλημάτων αυτών.." (απρόσφορη απόπειρα άρθ. 43 Π.Κ. παρ. 1) καθώς και σε περίπτωση που "ο δράστης, αφού ολοκλήρωσε την ενέργειά του, παρεμπόδισε ύστερα με δική του βούληση το αποτέλεσμα που μπορούσε να προέλθει από την ενέργειά του αυτή και που ήταν απαραίτητο για την τέλεση του κακουργήματος ή του πλημμελήματος" . Στην περίπτωση αυτή το δικαστήριο όμως μπορεί, εκτιμώντας ελεύθερα όλες τις περιστάσεις, να κρίνει την απόπειρα ατιμώρητη (εκούσια υπαναχώρηση από ολοκληρωμένη απόπειρα άρθ. 44 παρ.2 Π.Κ.).
Κατά το άρθρο 83 Π.Κ. (λόγοι μείωσης ποινής) : “ ‘Οπου στο γενικό μέρος προβλέπεται ποινή ελαττωμένη χωρίς κανένα άλλο προσδιορισμό, η ποινή που πρέπει να επιβληθεί επιμετρείται ως εξής: α) Αντί για την ποινή του θανάτου ή της ισόβιας Κάθειρξης επιβάλλεται πρόσκαιρη Κάθειρξη τουλάχιστον δέκα ετών β) αντί για την ποινή της Κάθειρξης πάνω από δέκα ετών επιβάλλεται Κάθειρξη έως δώδεκα ετών ή Φυλάκιση τουλάχιστον δύο ετών γ) αντί για την ποινή της Κάθειρξης έως δέκα ετών επιβάλλεται Κάθειρξη έως έξι ετών ή Φυλάκιση τουλάχιστον ενός έτους δ) σε κάθε άλλη περίπτωση, ο δικαστής μειώνει την ποινή ελεύθερα έως το ελάχιστο όριο του είδους της ποινής ε) εάν ο νόμος προβλέπει αθροιστικά ποινή στερητική της ελευθερίας και ποινή χρηματική, μπορεί να επιβληθεί και μόνο αυτή η τελευταία”. (Η θανατική ποινή καταργήθηκε με το άρθρο 33 παρ.1 του ν. 2172/1993).
Από όλα τα παραπάνω συνάγεται ότι κάθε περίπτωση απόπειρας είναι διαφορετική και συνεπώς διαφορετική θα πρέπει να είναι η απόφαση του ποινικού δικαστηρίου ως προς το δράστη - κατηγορούμενο για απόπειρα τέλεσης εγκλήματος. (Σχετική νομολογία: 8/2013 ΜΟΔ ΑΘ, 194/2013 ΜΟΔ ΑΘ, 19/2012 ΜΟΔ ΚΟΖ, 102/2011 ΕΦ ΘΕΣΣΑΛ, 523/2009 ΠΛΗΜΜ ΘΕΣΣΑΛ) - Καλό Σαββατοκύριακο σε όλους τους αναγνώστες, Καλά Χριστούγεννα και Καλές Γιορτές με αγάπη και ειρήνη σε όλο το κόσμο.
Γιώργος Π. Γιαγκουδάκης, Δικηγόρος Καβάλας
Διαζύγια - Ποινικά - Αστικά
Για περισσότερες πληροφορίες
σχετικά με το δικηγορικό γραφείο μου
επισκεφθείτε το site μας
λέξεις κλειδιά: απόπειρα εγκλήματος, ολοκληρωμένη απόπειρα, ανολοκλήρωτη απόπειρα,υπαναχώρηση από απόπειρα, ποινές, ελαττωμένη ποινή, άρθρο 83 Π.Κ.
----------------------------------------------
Photographer's name: anitapeppers(free photos by morguefile.com)
The above image is from morgueFile free photo "You are allowed to copy, distribute, transmit the work and to adapt the work. Attribution is not required. You are prohibited from using this work in a stand alone manner. Read the license summary http://www.morguefile.com/license/morguefile"
