Κατά το άρθρο 1840 Α.Κ. (Λόγοι αποκλήρωσης υπέρ του ανιόντος):
"Ο διαθέτης μπορεί να αποκληρώσει τον κατιόντα αν:
1. επιβουλεύθηκε τη ζωή του διαθέτη, του συζύγου ή άλλου κατιόντος του διαθέτη,
2. προκάλεσε με πρόθεση σωματικές κακώσεις στο διαθέτη ή στο σύζυγό του, από τον οποίο κατάγεται ο κατιών,
3. έγινε ένοχος κακουργήματος ή σοβαρού πλημμελήματος με πρόθεση, κατά του διαθέτη ή του συζύγου του,
4. αθέτησε κακόβουλα την υποχρέωση που είχε από το νόμο να διατρέφει το διαθέτη,
5. ζει βίο άτιμο ή ανήθικο, παρά τη θέληση του διαθέτη. Η αποκλήρωση για το λόγο αυτό είναι άκυρη, αν ο κατιών κατά το θάνατο του διαθέτη είχε οριστικά εγκαταλείψει τον άτιμο ή ανήθικο βίο."
free photo by pixabay.com
Όταν από συγκεκριμένα πραγματικά περιστατικά υβριστικής και εξόχως ανευλαβούς και περιφρονητικής συμπεριφοράς του κατιόντος προκύπτει ότι ο τελευταίος τέλεσε σε βάρος του ανιόντος πατέρα με πρόθεση, "σοβαρά" πλημμελήματα σύμφωνα με την κρατούσες ηθικές, κοινωνικές αντίληψεις και συνθήκες (κρατούσα κοινωνική ηθική), όπως τις αξιόποινες πράξεις της εξύβρισης (361 ΠΚ) και απειλής (333 Π.Κ.), δεδομένου ότι η εξύβριση του πατέρα με «ιδιαιτέρως» υβριστικές, χυδαίες και προσβλητικές λέξεις ήταν σκαιά και βάναυση και η απειλή σοβαρά που περιήγαγε αυτόν σε τρόμο και ανησυχία τότε οι αξιοποινες αυτές πράξεις σε βαθμό πλημμελήματος μπορούν να στοιχειοθετούν τον λόγο αποκλήρωσης της παρ. 3 άρθρου 1840 Α.Κ. και να δικαιολογούν την αποκλήρωση.
Είναι σοβαρά και βαριά τα πλημμέληματα που διέπραξε ο κατιών γιός σε βάρος του πατέρα του λαμβάνοντας υπόψη τις συνθήκες κάτω από τις οποίες τελέσθηκαν τα περιστατικά που έγιναν σε βάρος του, δεδομένου ότι:
α) ο πατέρας του τον ανέθρεψε με αγάπη και στοργή,
β) ότι ο κατιών είναι ενήλικος ηλικίας 20 ετών και πλέον, μορφωμένος και με κοινωνική παιδεία και δεν επιτρέπεται με βάση τις κρατούσες αντιλήψεις για την ηθική και την κοινωνική ευπρέπεια, όπως συνάγονται από τις αντιλήψεις του μέσου κοινωνικού ανθρώπου, να εκφράζεται υβριστικά απέναντι στον πατέρα του και μαλιστα να τον συκοφαντει συχνά δε ενώπιον τρίτων, φίλων, συγγενών.
γ) ότι κατέβαλε ο πατέρας του οικειοθελώς την διατροφή του πριν ξεκινήσει τον δικαστικό αγώνα η μητέρα του για το θέμα της διατροφής του (όταν ήταν ανήλικος) και κατέβαλε μετέπειτα όλες τις επιδικασθείσες δυνάμει δικαστικής απόφασης δόσεις διατροφής του.
Ο όρος πλημμέλημα νοείται εδώ κατά τα οριζόμενα από τον ποινικό κώδικα (άρθρο 18 εδ. β`), χωρίς να απαιτείται και καταδίκη γι` αυτό του κατιόντα, κατά την έννοια της διάταξης αυτής παρ. 3 άρθρου 1840 Α.Κ διότι ο νόμος λέγει για τον κατιόντα "έγινε ένοχος" και όχι να κηρύχθηκε ένοχος σοβαρού πλημμελήματος με την παραπάνω έννοια.
Aρκεί η συμπεριφορά αυτή του κατιόντος να αναφέρεται στη διαθήκη ως λόγος αποκλήρωσης, να είναι αληθής και να έχει λάβει χώρα πριν τη σύνταξη της διαθήκης.
Συνεπώς κατα το άρθρο 1840 παρ. 3 Αστικού Κώδικα και 1839 Α.Κ. συντρέχει λόγος αποκλήρωσης υπέρ του ανιόντος πατέρα που μπορεί να γίνει με διάταξη τελευταίας βούλησης, διαθήκη με αποτέλεσμα να στερηθεί ο μεριδούχος απο τη νόμιμη μοίρα.
Ο μεριδούχος που αποκληρώθηκε, μπορεί να ασκήσει κατά του τετιμημένου αναγνωριστική αγωγή, σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 70 ΚΠολΔ 1839 και 1840 ΑΚ, με την οποία ζητεί να αναγνωρισθεί ως άκυρη η αποκλήρωσή του για τον αναφερόμενο στη διαθήκη λόγο, και μετά την παρέλευση της κατά το άρθρο 1788 ΑΚ διετή προθεσμία (ΑΠ 244/2000 Ελ.Δ.41.1020), υπόχρεως δε προς απόδειξη της αληθείας του λόγου αποκλήρωσης είναι ο εναγόμενος τετιμημένος, σύμφωνα με το άρθρο 1843 § 2 ΑΚ (βλ. Εφ. ΑΘ. 6851/90 Ελ. Δ. 1647). Αναγνωριζομένης δε τελεσιδίκως της ακυρότητας αυτής ο μεριδούχος λαμβάνει αυτοδικαίως το ποσοστό της νομίμου μοίρας αυτού επί της κληρονομιάς του διαθέτη ή το ελλείπον και όχι την εξ αδιαθέτου μερίδα του, αφού σκοπός του διαθέτη με την αποκλήρωση είναι να στερήσει στο νόμιμο μεριδούχο του ποσοστού της νομίμου μοίρας του (ΑΠ 129/91`Ελ. Δ. 33. 551). (απόφαση 407/2003 ΕΦ ΠΑΤΡ).
Γιώργος Π. Γιαγκουδάκης, Δικηγόρος Καβάλας
Διαζύγια - Ποινικά - Αστικά
Για περισσότερες πληροφορίες
σχετικά με το δικηγορικό γραφείο μου
επισκεφθείτε το site μας
http://www.giagkoudakis.dom.gr
λέξεις κλειδιά: αποκλήρωση κατιόντος.,κληρονομικό δίκαιο.,.έννοια σοβαρού πλημμελήματος., άρθρο 1840 αστικού κώδικα, λόγοι αποκλήρωσης υπέρ ανιόντα, διαθήκη
