1. Ποιος σύζυγος και πότε μπορεί να ζητήσει διαζύγιο?
- Διαζύγιο για ισχυρό κλονισμό του γάμου.
Κατά το άρθρο 1439 παρ. 1 Α.Κ., καθένας από τους συζύγους μπορεί να ζητήσει διαζύγιο, όταν οι μεταξύ τους σχέσεις έχουν κλονισθεί τόσο ισχυρά, από λόγο που αφορά το πρόσωπο του εναγομένου ή και των δύο συζύγων, ώστε βάσιμα η εξακολούθηση της εγγάμου συμβιώσεως να είναι αφόρητη για τον ενάγοντα.
Με τη διάταξη αυτή καθιερώνεται ως λόγος διαζυγίου ο αντικειμενικός κλονισμός της εγγάμου σχέσεως χωρίς να απαιτείται το στοιχείο της υπαιτιότητας για να μπορεί να ζητηθεί το διαζύγιο. Έτσι ο ενάγων, για τη θεμελίωση και παραδοχή της αγωγής του, θα πρέπει να επικαλεσθεί και αποδείξει ότι ο γάμος έχει κλονισθεί από ορισμένα γεγονότα που αναφέρονται στο πρόσωπο του εναγομένου ή και των δύο συζύγων και υπάρχει αιτιώδης σύνδεσμος ανάμεσα στα αντικειμενικώς πρόσφορα κλονιστικά της εγγάμου σχέσεως γεγονότα και στον κλονισμό, ο οποίος είναι τόσο ισχυρός ώστε βασίμως η εξακολούθηση της εγγάμου συμβιώσεως έχει καταστεί γι` αυτόν αφόρητη.
Αν το κλονιστικό γεγονός αφορά και τους δύο συζύγους, το προς διάζευξη δικαίωμα γεννάται ανεξαρτήτως από το ποιόν από τους δύο βαρύνει περισσότερο η ύπαρξη και η δημιουργία του ή από το αν υπάρχει υπαιτιότητα στο πρόσωπο του ενός μόνο.
Μαχητά τεκμήρια ισχυρού κλονισμού του γάμου είναι η περίπτωση διγαμίας ή μοιχείας, εγκατάλειψης του ενάγοντα ή επιβουλής της ζωής του από τον εναγόμενο καθώς και η περίπτωση άσκησης από τον εναγόμενο ενδοοικογενειακής βίας εναντίον του ενάγοντος (1439 παρ.2 Α.Κ.)
"Αυτόματο διαζύγιο" (διετή διάσταση)
Εφόσον οι σύζυγοι βρίσκονται σε διάσταση συνεχώς από δύο τουλάχιστον χρόνια, ο κλονισμός τεκμαίρεται αμάχητα και το διαζύγιο μπορεί να ζητηθεί, έστω και αν ο λόγος του κλονισμού αφορά στο πρόσωπο του ενάγοντος. Η συμπλήρωση του χρόνου διάστασης υπολογίζεται κατά το χρόνο συζήτησης της αγωγής και δεν εμποδίζεται από μικρές διακοπές που έγιναν ως προσπάθεια αποκατάστασης των σχέσεων μεταξύ των συζύγων (1439 παρ.2 Α.Κ.) .
¨Καθένας από τους συζύγους μπορεί να ζητήσει το διαζύγιο, όταν ο άλλος έχει κηρυχθεί σε Αφάνεια." ('αρθρο 1440 Α.Κ.). Τα σχετικά άρθρα 40, 41 Α.Κ. με την αφάνεια ορίζουν: ότι 'Αρθρο 40, Αφάνεια - "Αν ο θάνατος προσώπου είναι πολύ πιθανός, επειδή εξαφανίστηκε ενώ βρισκόταν σε κίνδυνο ζωής, ή επειδή λείπει πολύ καιρό χωρίς ειδήσεις, το δικαστήριο τον κηρύσσει άφαντο ύστερα από αίτηση οποιουδήποτε εξαρτά δικαιώματα από το θάνατό του. - `Αρθρο 41, "Η κήρυξη της Αφάνειας δεν μπορεί να ζητηθεί πριν από την πάροδο ενός τουλάχιστον έτους από τη στιγμή του κινδύνου, και, αν ήταν παρατεταμένος, από την τελευταία στιγμή του, ή πέντε τουλάχιστον ετών από την τελευταία είδηση."
Επίσης οι σύζυγοι μπορούν να πάρουν πολύ σύντομα διαζύγιο, χωρίς δίκη, με τη διαδικασία συναινετικού διαζυγίου σε συμβολαιογράφο με παράσταση υποχρεωτικά δύο δικηγόρων έναν για κάθε πλευρά, όταν οι σύζυγοι συμφωνούν από κοινού στη λύση του γάμου τους καθώς και στα θέματα επιμέλειας, επικοινωνίας και διατροφής των ανηλίκων τέκνων τους (εφόσον υπάρχουν ανήλικα τέκνα) για διάστημα τουλάχιστον μιας διετίας (΄αρθ. 1441 Α.Κ.)
"Αυτόματο διαζύγιο" (διετή διάσταση)
Εφόσον οι σύζυγοι βρίσκονται σε διάσταση συνεχώς από δύο τουλάχιστον χρόνια, ο κλονισμός τεκμαίρεται αμάχητα και το διαζύγιο μπορεί να ζητηθεί, έστω και αν ο λόγος του κλονισμού αφορά στο πρόσωπο του ενάγοντος. Η συμπλήρωση του χρόνου διάστασης υπολογίζεται κατά το χρόνο συζήτησης της αγωγής και δεν εμποδίζεται από μικρές διακοπές που έγιναν ως προσπάθεια αποκατάστασης των σχέσεων μεταξύ των συζύγων (1439 παρ.2 Α.Κ.) .
- Διαζύγιο μπορεί να ζητηθεί και λόγω αφάνειας του συζύγου (ως λόγου διαζυγίου).
¨Καθένας από τους συζύγους μπορεί να ζητήσει το διαζύγιο, όταν ο άλλος έχει κηρυχθεί σε Αφάνεια." ('αρθρο 1440 Α.Κ.). Τα σχετικά άρθρα 40, 41 Α.Κ. με την αφάνεια ορίζουν: ότι 'Αρθρο 40, Αφάνεια - "Αν ο θάνατος προσώπου είναι πολύ πιθανός, επειδή εξαφανίστηκε ενώ βρισκόταν σε κίνδυνο ζωής, ή επειδή λείπει πολύ καιρό χωρίς ειδήσεις, το δικαστήριο τον κηρύσσει άφαντο ύστερα από αίτηση οποιουδήποτε εξαρτά δικαιώματα από το θάνατό του. - `Αρθρο 41, "Η κήρυξη της Αφάνειας δεν μπορεί να ζητηθεί πριν από την πάροδο ενός τουλάχιστον έτους από τη στιγμή του κινδύνου, και, αν ήταν παρατεταμένος, από την τελευταία στιγμή του, ή πέντε τουλάχιστον ετών από την τελευταία είδηση."
- Συναινετικό διαζύγιο
Επίσης οι σύζυγοι μπορούν να πάρουν πολύ σύντομα διαζύγιο, χωρίς δίκη, με τη διαδικασία συναινετικού διαζυγίου σε συμβολαιογράφο με παράσταση υποχρεωτικά δύο δικηγόρων έναν για κάθε πλευρά, όταν οι σύζυγοι συμφωνούν από κοινού στη λύση του γάμου τους καθώς και στα θέματα επιμέλειας, επικοινωνίας και διατροφής των ανηλίκων τέκνων τους (εφόσον υπάρχουν ανήλικα τέκνα) για διάστημα τουλάχιστον μιας διετίας (΄αρθ. 1441 Α.Κ.)
2. Πότε δεν έχει δικαίωμα να πάρει διαζύγιο ο ενάγων σύζυγος σε περίπτωση ισχυρού κλονισμού του γάμου?
Αν το κλονιστικό γεγονός συνδέεται αποκλειστικώς με το πρόσωπο του ενάγοντος συζύγου, δεν γεννάται υπέρ αυτού δικαίωμα διαζεύξεως με βάση την διάταξη του άρθρου 1439 παρ.1 Α.Κ. Στη περίπτωση της παρ. 2 του ίδιου άρθρου δηλ. της συνεχούς διετούς διάστασης των συζύγων ο κλονισμός τεκμαίρεται αμάχητα και μπορεί να ζητηθεί διαζύγιο και από το σύζυγο ακόμη και στη περίπτωση, που ο κλονισμός συνδέεται αποκλειστικά με το πρόσωπό του.
3. Δικαιούνται οι σύζυγοι να ζητήσουν έρευνα υπαιτιότητας από το δικαστήριο?
Για τη λύση του γάμου είναι πλέον αδιάφορο αν ο κλονισμός οφείλεται σε υπαίτιο ή ανυπαίτιο κλονιστικό γεγονός. Αυτό σημαίνει ότι στη δίκη διαζυγίου δεν δικαιολογείται σε καμία πλευρά έννομο συμφέρον για την έρευνα της υπαιτιότητας.
4. Το δεδικασμένο της απόφασης διαζυγίου εκτείνεται σε ζητήματα υπαιτιότητας των συζύγων?
Το δεδικασμένο της διαπλαστικής αποφάσεως του διαζυγίου δεν εκτείνεται σε ζητήματα υπαιτιότητας σε καμία περίπτωση, ούτε και σε τυχόν δίκη διατροφής που ακολουθεί, όπως προβλέπει το άρθρο 1442 Α.Κ., ενόψει και της διατάξεως του άρθρου 1444 παρ. 1 Α.Κ. Αντικείμενο εξ άλλου της δίκης διαζυγίου είναι όχι η δικαστική διάγνωση του λόγου διαζυγίου, που δικαιολογεί την απαγγελία αυτού, αλλά το διαπλαστικό αποτέλεσμα της λύσεως του γάμου.
free picture by pixabay.com
5. Έχει έννομο συμφέρον καθένας από τους συζύγους να ασκήσει το ένδικο μέσο της έφεσης ή της αναίρεσης κατά απόφασης διαζυγίου με ισχυρό κλονισμό που έκανε δεκτές αντίθετες αγωγές διαζυγίου τους?
Αν ασκηθούν δύο αντίθετες αγωγές, με τις οποίες ο καθένας από τους συζύγους ζητεί τη λύση του γάμου για ισχυρό κλονισμό της εγγάμου σχέσεως από λόγο που αφορά το πρόσωπο του άλλου συζύγου, και το δικαστήριο έκανε δεκτές και τις δύο, διότι έκρινε ότι ο κλονισμός αφορά το πρόσωπο και των δύο συζύγων, τότε εν όψει του, κατά τα προεκτεθέντα, αντικειμένου της δίκης περί διαζυγίου και του δεδικασμένου που παράγεται από την απόφαση αυτή, καθένας από τους συζύγους θεωρείται ότι νίκησε, διότι με την παραδοχή και των δύο αγωγών, επήλθε η έννομη συνέπεια, την οποία επιδίωκαν αμφότεροι οι διάδικοι με το αίτημα των αγωγών τους.
Το γεγονός ότι η απόφαση περιέχει αιτιολογίες δυσμενείς για τον καθένα διάδικο, δηλαδή δέχεται ότι ο κλονισμός της έγγαμης σχέσεως επήλθε εξαιτίας γεγονότων που αφορούν και το πρόσωπό του, δεν ασκεί καμία δυσμενή επιρροή στις έννομες σχέσεις του, αφού, όπως προαναφέρθηκε από τις αιτιολογίες αυτές, που δεν έχουν στοιχεία διατακτικού, δεν παράγεται δεδικασμένο για ζητήματα υπαιτιότητας σε άλλη δίκη. Συνεπώς, κανένας από τους διαδίκους συζύγους, δεν έχει στην περίπτωση αυτή, διότι νίκησε, έννομο συμφέρον να ασκήσει το ένδικο μέσον της έφεσης ή της αναίρεσης.
Για τον ίδιο λόγο, δεν υφίσταται έννομο συμφέρον για την άσκηση έφεσης από τον ένα μόνο διάδικο, κατά της αποφάσεως του Πρωτοδικείου και δη κατά το μέρος που δέχθηκε την αγωγή του αντιδίκου του, αφού, με την παραδοχή της δικής του αγωγής, εφ’ όσον καταστεί αμετάκλητη η απόφαση, επέρχεται και ως προς την αγωγή του, το διαπλαστικό αποτέλεσμα της λύσεως του γάμου και δεν υπάρχει πλέον το αντικείμενο της δίκης.
Επίσης δεν υφίσταται έννομο συμφέρον για άσκηση έφεσης, όταν το δικαστήριο απέρριψε την κύρια βάση της αγωγής περί ισχυρού κλονισμού οφειλόμενου στο πρόσωπο του εναγομένου και έκανε δεκτή την επικουρική βάση, ούτε και στην περίπτωση αντίθετων αγωγών διαζυγίου με τις οποίες καθένας από τους συζύγους ζητεί τη λύση του γάμου για ισχυρό κλονισμό της έγγαμης σχέσεως από λόγο που αφορά το πρόσωπο του άλλου συζύγου, αν η μία από αυτές γίνει δεκτή και η άλλη απορριφθεί. Και στις περιπτώσεις αυτές, ο διάδικος του οποίου η αγωγή απορρίφθηκε δεν έχει έννομο συμφέρον κατά τα άρθρα 68, 516 παρ. 2 και 556 παρ. 2 ΚΠολΔ να ασκήσει έφεση κατά της πρωτόδικης ή αναίρεση κατά της αποφάσεως του Εφετείου και να ζητήσει την εξαφάνιση ή αναίρεσή της με σκοπό να απορριφθεί η αγωγή του αντιδίκου του και να γίνει δεκτή η δική του αγωγή, καθόσον η έννομη συνέπεια που και αυτός επιδίωξε με την αγωγή του, δηλαδή η λύση του γάμου, στην οποία εμμένει, έχει ήδη επέλθει, και ως εκ τούτου το εκατέρωθεν υποβληθέν αίτημα δικαστικής διαπλάσεως έχει ικανοποιηθεί με την απαγγελία διαζυγίου, έστω και με βάση διάφορα περιστατικά, που συγκροτούν όμως τον ίδιο λόγο, ήτοι τον αντικειμενικό κλονισμό του γάμου. - ( αποφ. 354/2019 ΜΟΝΟΜ. ΕΦΕΤΕΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ)
Γιώργος Γιαγκουδάκης, Ειδικός Δικηγόρος Διαζυγίων (Διάρκεια video 3:53 λ)
-------- . --------
* Υ.Γ. : Ευχαριστώ για την επίσκεψη. Για οποιαδήποτε ερώτηση ή απορία επικοινωνήστε μαζί μας. Θα χαρώ πολύ να συνομιλήσω μαζί σας για το θέμα που σας απασχολεί. - Γιώργος Γιαγκουδάκης, Ειδικός Δικηγόρος Διαζυγίων - Οικογενειακού δικαίου στη Καβάλα - Tηλέφωνα 2510834031, κιν. 6945227120 https://dikigoros-diazygion.gr
