Αγαπητοί φίλοι και φίλες καλωσήλθατε στο blog μου.
Σήμερα θα μιλήσουμε για το δικαίωμα προσδιορισμού ή μεταβολής του τόπου διαμονής του τέκνου, που απασχολεί πολλούς εν διαστάσει ή χωρισμένους γονείς ανηλίκων τέκνων. Γιατί είναι σημαντικό αυτό το δικαίωμα, τι ισχύει σήμερα με τον νόμο 4800/21, τι έχουν αποφανθεί τα δικαστήρια, πως αντιμετωπίζουν το άρθρο 1519 ΑΚ. τα δικαστήρια μέχρι τώρα και γιατί πρέπει να αλλάξει η κατάσταση.
Μείνετε μαζί μου μέχρι το τέλος για να πάρετε όλες τις απαντήσεις. Είναι πολύ σημαντικό να γνωρίζεις τα δικαιώματά σου, πότε και πως μπορείς να τα ασκήσεις προς όφελός σου.
Να σας υπενθυμίσω για όσους δεν το έχετε κάνει μέχρι τώρα να εγγραφείτε στο κανάλι μου κάτω δεξιά στο κόκκινο κουμπί, και να κάνετε ένα κλικ στο καμπανάκι για να ενημερώνεστε αμέσως για τα νέα βίντεό μου.
Γειά σας είμαι ο Γιώργος Γιαγκουδάκης δικηγόρος Καβάλας, ειδικός για διαζύγια και οικογενειακό δίκαιο και σας ενημερώνω με ενδιαφέροντα και χρήσιμα νομικά βίντεο οικογενειακού δικαίου. Λοιπόν μπαίνω κατευθείαν στο σημερινό θέμα μας.
Το δικαίωμα προσδιορισμού ή μεταβολής του τόπου διαμονής του τέκνου αποτελεί στοιχείο της επιμέλειας των γονέων του, που ασκούν την γονική μέριμνά του και για αυτό το λόγο είναι πολύ σημαντικό. Κατά το πρώτο εδάφιο του Άρθρου 1518 Α.Κ. όπως ισχύει σήμερα μετά το ν. 4800/21:
"Η επιμέλεια του προσώπου του τέκνου περιλαμβάνει ιδίως την ανατροφή, την επίβλεψη, τη μόρφωση και την εκπαίδευσή του, καθώς και τον προσδιορισμό του τόπου διαμονής του."
Στο άρθρο 1519 "Σημαντικά ζητήματα επιμέλειας τέκνου" όπως ισχύει σήμερα, μετά το ν. 4800/21, ορίζεται μεταξύ άλλων, ότι:
"...Για τη μεταβολή του τόπου διαμονής του τέκνου που επιδρά ουσιωδώς στο δικαίωμα επικοινωνίας του γονέα με τον οποίο δεν διαμένει το τέκνο, απαιτείται προηγούμενη έγγραφη συμφωνία των γονέων ή προηγούμενη δικαστική απόφαση που εκδίδεται μετά από αίτηση ενός από τους γονείς. Το δικαστήριο μπορεί να διατάξει κάθε πρόσφορο μέτρο."
Ο ν. 4800/2021 είναι σημαντικό ότι αποσκοπεί στην εξυπηρέτηση του βέλτιστου συμφέροντος του τέκνου διά της ενεργού παρουσίας και των δύο γονέων κατά την ανατροφή του και την εκπλήρωση της ευθύνης τους έναντι αυτού. Οι διατάξεις του ερμηνεύονται και εφαρμόζονται σύμφωνα με τις διεθνείς συμβάσεις, που δεσμεύουν τη Χώρα (άρθρο 1).
Κατά τη μέχρι τώρα νομολογία των δικαστηρίων μας σε περίπτωση διάστασης ή διαζυγίου το δικαίωμα προσδιορισμού ή μεταβολής του τόπου διαμονής του τέκνου, θα πρέπει κάθε φορά να σταθμίζεται με τις δυσμενείς επιπτώσεις που μπορεί να επιφέρει η διακοπή της επικοινωνίας με τον άλλο γονέα.
Στις περιπτώσεις αυτές το δικαίωμα προσδιορισμού ή μεταβολής του τόπου διαμονής του τέκνου θα πρέπει να υποχωρεί έναντι αυτής (διακοπής της επικοινωνίας), όταν η αναγκαιότητα της ενδεχόμενης προσωρινής ή διαρκούς αλλαγής του τόπου διαμονής ή τα πλεονεκτήματα που αυτή συνεπάγεται, δεν ανταποκρίνονται προς το πραγματικό συμφέρον του τέκνου. Διαφορετικά συντρέχει ενδεχομένως περίπτωση κακής άσκησης της γονικής μέριμνας, που επισύρει τις συνέπειες των άρθρων 1532 και 1533 ΑΚ ή δικαιολογεί διαφορετική ρύθμιση της γονικής μέριμνας κατά το άρθρο 1536 ΑΚ λόγω μεταβολής των συνθηκών (βλ. Θ. Πουλιάδη, σε: Ερμηνεία Αστικού Κώδικα Γεωργιάδη / Σταθόπουλου, άρθρο 1520, αρ. 64 επ., ΕφΘεσ 1324/2001, Αρμ. 2003, 1442, ΜΠρΑΘ 1028/2011, ΕλλΔνη 2012, 253). 1324/2001 ΕΦ ΘΕΣΣΑΛ, 23/2017 ΜΠΡ ΣΠΑΡΤ
Το δικαίωμα προσδιορισμού ή μεταβολής του τόπου διαμονής του τέκνου δεν πρέπει να ασκείται καταχρηστικώς, με αποκλειστικό σκοπό τη ματαίωση της επικοινωνίας, διότι διαφορετικά συντρέχει ενδεχομένως περίπτωση κακής άσκησης της γονικής μέριμνας (άρθρα 1532-1533 ΑΚ).
Επομένως κρίθηκε από τα Ελληνικά δικαστήρια (πριν την ισχύ του νέου νόμου 4800/21) ότι η μεταφορά του τέκνου στο εξωτερικό από τον γονέα που έχει την επιμέλειά του μπορεί να θεμελιώσει δικαίωμα του άλλου γονέα να ζητήσει την αφαίρεση της επιμέλειας και την ανάθεσή της σε αυτόν στα πλαίσια του συμφέροντος του τέκνου (ΜΠρΑΘ 1820/2009, ΧρΙΔ 2009, 512)...], 23/2017 ΜΠΡ ΣΠΑΡΤ, 13/2018 ΜΟΝΟΜΕΛΕΣ ΕΦΕΤΕΙΟ ΠΕΙΡΑΙΩΣ.
Οι γονείς πρέπει να αποφεύγουν κάθε ενέργεια που δεν ανταποκρίνεται στο πραγματικό συμφέρον τον τέκνου και να μεριμνούν ώστε αυτό να παραμείνει αλώβητο, εκτός τον πεδίου των προσωπικών τους εντάσεων. Πολύ περισσότερο ο ασκών τη επιμέλεια, στη θετική συνδρομή του οποίου απόκειται η ουσιαστική πραγματοποίηση της επικοινωνίας, υποχρεούται να απέχει από κάθε ενέργεια, που μπορεί άμεσα ή έμμεσα να οδηγήσει στην παρεμπόδιση της. Και οι δύο γονείς οφείλουν αμοιβαίο σεβασμό και συνεργασία μεταξύ τους, προκειμένου να μη θίγονται με τη συμπεριφορά του καθενός από αυτούς τα δικαιώματα του άλλου (βλ. Πουλιάδη, ό.π., §§ 67, 68, Κουμάντο, ΟικογΔ, II, σελ. 213).1028/2011 ΜΠΡ ΑΘ ( 597480)
Με την υπ΄αριθ. 7151/2019 απόφαση ΜΠΡ ΘΕΣΣΑΛ κρίθηκε ότι η ενέργεια της εναγομένης μητέρας να απομακρυνθεί με το ανήλικο τέκνο της στο εξωτερικό, εγκαθιστάμενη στη χώρα των ΗΠΑ και δη ο τρόπος που αυτή έλαβε χώρα σαφέστατα κρίνεται καταχρηστικός. Και τούτο διότι αφενός α) δεν προϋπήρξε καμία συνεννόηση με τον ενάγοντα πατέρα και β) ούτε προηγηθείσα ενέργεια της εναγομένης περί μεταρρύθμισης του τρόπου άσκησης του δικαιώματος επικοινωνίας του ενάγοντος με το ανήλικο τέκνο τους, ενόψει των νέων συνθηκών που δημιουργούνταν με την εγκατάστασή της στο εξωτερικό, ώστε να συνεχιστεί η ακώλυτη επικοινωνία του ενάγοντος πατέρα με το ανήλικο τέκνο του προς εξασφάλιση της ομαλής ψυχοσωματικής του ανάπτυξης. Η ομαλή ψυχοσωματική ανάπτυξη του παιδιού επιβάλλει την εξασφάλιση ακώλυτης επικοινωνίας και με τον γονέα με τον οποίο δε διαμένει.
Με την υπ΄ σριθ. 160/2020 ΜΠΡ ΗΛΕΙΑΣ (ΑΣΦ) κρίθηκε απορριπτέο ως ουσία αβάσιμο το αίτημα μεταβολής του τόπου διαμονής του τέκνου (1519 ΑΚ) της μητέρας ανηλίκου καθώς κρίθηκε υπέρμετρα δυσανάλογο σε σχέση με το εκτιμώμενο συμφέρον του ανηλίκου. Το σχετικό αίτημα ελέγχθηκε και ως προς τη νομική του βασιμότητα, δεδομένου ότι η απόφαση ασφαλιστικών μέτρων είναι προσωρινής ισχύος, ήτοι δεν είναι οριστική (όπως απαιτεί η διάταξη του αρ. 1519 ΑΚ προς 16/9/21).
Με άλλες δικαστικές αποφάσεις παρόλο που ανατίθεται στην μητέρα, η οριστική άσκηση της επιμέλειας των ανήλικων τέκνων, ορίζεται κατ’ εξαίρεση κοινή επιμέλεια (συνεπιμέλεια) των ανηλίκων τέκνων μεταξύ των διαδίκων, μόνο ως προς τον προσδιορισμό του τόπου της διαμονής τους, ως προς το οποίο η επιμέλεια θα πρέπει να ασκείται και από τους δύο γονείς από κοινού, προκειμένου να αποτραπεί ο κίνδυνος να εγκατασταθούν μελλοντικά τα τέκνα των διαδίκων, με μονομερείς ενέργειες της μητέρας τους, σε χώρα του εξωτερικού (ΜΠρΑθ 7488/2017, ΜΠρΑθ 14143/2019).
Τυχόν αδικαιολόγητη παρεμπόδιση της επικοινωνίας συνιστά ενδεχομένως καταχρηστική άσκηση της γονικής μέριμνας, με τις συνέπειες των άρθρων 1532-1533 ΑΚ ή στοιχειοθετεί μεταβολή των συνθηκών ικανή να προκαλέσει, σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 1536 ΑΚ, μεταρρύθμιση της σχετικής δικαστικής απόφασης (βλ. Πουλιάδη, σε Γεωργιάδη Σταθόπουλο, ΕρμΑΚ άρθρο 1520 παρ. 64, 66) 1324/2001 ΕΦ ΘΕΣΣΑΛ.
Εν κατακλείδι, οι δικαστικές αποφάσεις που θα εκδοθούν κατ' άρθρο 1519 ΑΚ επισημαίνω ότι δεν θα πρέπει να "νομιμοποιούν" την αυθαίρετη μετακίνηση του ενός γονέα (συνήθως μητέρας) με τα ανήλικα τέκνα, που επιφέρει αυθαίρετα μεταβολή του τόπου της διαμονής τους και διακοπή επικοινωνίας του άλλου γονέα ή καθιστά ουσιώδη δυσχερή την επικοινωνία του με τα παιδιά του.
Η χειρότερη κατάσταση παραβίασης άρθρου 1519 Α.Κ. υφίσταται σε περίπτωση άσκησης από κοινού επιμέλειας από τους δύο γονείς όπου τελείται, παράλληλα αυτοδικία και κακή άσκηση γονικής μέριμνας. Είναι πολύ σημαντικό και θα πρέπει οπωσδήποτε να εξασφαλίζεται το δικαίωμα του παιδιού να μη στερείται τους γονείς του. Κάθε φορά - όπως ανέφερα στην αρχή - να σταθμίζεται ορθά από το δικαστήριο το δικαίωμα προσδιορισμού ή μεταβολής του τόπου διαμονής του τέκνου, με τις δυσμενείς επιπτώσεις που μπορεί να επιφέρει η διακοπή της επικοινωνίας με τον άλλο γονέα.
Δυστυχώς μέχρις στιγμής και προς μεγάλη μου λύπη έχω δει ελάχιστες αποφάσεις που ρητά καταδικάζουν στη πράξη την αυθαίρετη μεταβολή του τόπου διαμονής ανηλίκων κατά παράβαση του άρθρου 1519 Α.Κ., πράγμα που θα πρέπει να βάλει σε έντονο προβληματισμό και ευαισθητοποίηση το Υπουργείο Δικαιοσύνης καθώς και όλους τους παράγοντες της Δικαιοσύνης.
Τελικά σε αυτές τις περιπτώσεις θα πρέπει όλοι να συνειδητοποιήσουμε, αφενός ότι τις περισσότερες φορές "εργαλειοποιούνται" τα ανήλικα παιδιά από τον ένα γονέα με τον οποίο διαμένουν και αφετέρου ότι ο μεγάλος χαμένος θα είναι πρώτα απ΄ όλα το ανήλικο παιδί, που στερείται της επικοινωνίας με τον άλλο γονέα του και μετά ο γονέας (δικαιούχος επικοινωνίας) με τον οποίο δεν διαμένει το τέκνο του.
Μεγάλος χαμένος εν τέλει, αν δεν γίνει κάτι για άμεση, σωστή και ουσιαστική εφαρμογή του άρθρου 1519 ΑΚ., θα είναι η Ελληνική οικογένεια και κατ΄επέκταση η Ελληνική κοινωνία.
Αγαπητές φίλες και φίλοι στο σημείο αυτό ολοκληρώνεται ένα ακόμη ενημερωτικό άρθρο/βίντεο μου. Ευχαριστώ για το ενδιαφέρον σας και την προσοχή σας. Θα είμαι πάλι μαζί σας σύντομα. Μέχρι τότε να' στε όλοι καλά.
-------- . --------
* Υ.Γ. Ευχαριστώ για την επίσκεψη σας και την ανταπόκρισή σας. Αν έχετε ερώτηση ή απορίες επικοινωνήστε μαζί μου. Να ξέρετε λατρεύω τις ερωτήσεις. Είμαι ευτυχής να συνομιλήσω μαζί σας για το ζήτημα που σας απασχολεί για να σας προτείνω λύσεις. - Γιώργος Γιαγκουδάκης, Ειδικός Δικηγόρος Διαζυγίων - Οικογενειακού δικαίου στη Καβάλα - Tηλέφωνα 2510834031, κιν. 6945227120 https://dikigoros-diazygion.gr https://giagkoudakis-dikigoros.gr
Σχετικές αναζητήσεις: δικαίωμα προσδιορισμού του τόπου διαμονής, μεταβολή του τόπου διαμονής του τέκνου,επιδρά ουσιωδώς στο δικαίωμα επικοινωνίας, Μετοίκηση τέκνου σε άλλη χώρα, πόλη, ασκείται καταχρηστικώς,επιμελεια παιδιου νεος νομος,Επιμέλεια τέκνου απο κοινού, αυτοδικία, κακή άσκηση γονικής μέριμνας, 1513 α.κ.
