* Δημοσιεύτηκε 3 /1 /2015 στην "Πρωϊνή" Εφημερίδα της Καβάλας
Μετοίκηση και ρύθμιση χρήσης οικογενειακής στέγης κατά τη διάσταση των συζύγων (Μέρος Α’)
Μετοίκηση και ρύθμιση χρήσης οικογενειακής στέγης κατά τη διάσταση των συζύγων (Μέρος Α’)
Όπως είναι γνωστό ο γάμος μπορεί να εξελιχθεί ομαλά, αλλά μπορεί σε κάποια φάση να έχει και σοβαρά προβλήματα, που όλοι απεύχονται. Να υπάρξει δηλαδή διάσταση των συζύγων και διακοπή της έγγαμης συμβίωσης. Κατά το στάδιο αυτό ανακύπτουν πολλά προβλήματα, που τις περισσότερες φορές πρέπει να ρυθμιστούν δικαστικώς, όπως η μετοίκηση του συζύγου από την οικογενειακή στέγη καθώς και η παραχώρηση της χρήσης αυτής σε ένα από τους δύο συζύγους. Μπορεί να ληφθούν μάλιστα ασφαλιστικά μέτρα από το δικαστήριο για τη προσωρινή ρύθμιση της κατάστασης, αν συντρέχει επικείμενος κίνδυνος ή επείγουσα περίπτωση. Σε εξαιρετικές περιπτώσεις είναι δυνατόν να εκδοθεί αυτεπαγγέλτως και προσωρινή διαταγή του αρμόδιου δικαστηρίου, επιβάλλουσα το μέτρο άμεσα (έως την έκδοση απόφασης) με τη κατάθεση της σχετικής αίτησης ή μετά από συζήτηση της προσωρινής διαταγής που προσδιορίζεται υποχρεωτικά μέσα σε αποκλειστική προθεσμία δύο (2) ημερών από την κατάθεση της αίτησης (άρθ. 691 ΚΠολΔ).
Για τη μετοίκηση το άρθρο 735 Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας προβλέπει, μεταξύ άλλων, ότι:
"Το δικαστήριο έχει το δικαίωμα να διατάξει κάθε πρόσφορο ασφαλιστικό μέτρο που υπαγορεύεται από τις περιστάσεις, για τη ρύθμιση των σχέσεων των συζύγων από το γάμο και των σχέσεων γονέων και τέκνων. Ιδίως να διατάξει τη μετοίκηση ενός από τους συζύγους, να ορίσει ποια πράγματα δικαιούται αυτός να παραλάβει για τη χωριστή του εγκατάσταση, να καθορίσει τον τρόπο με τον οποίο ο κάθε σύζυγος θα χρησιμοποιεί το ακίνητο όπου διαμένουν ή τα έπιπλα και σκεύη που χρησιμοποιούν από κοινού, να ορίσει το γονέα στον οποίο ανήκει προσωρινά η άσκηση της γονικής μέριμνας, να αφαιρέσει από τους γονείς τη γονική μέριμνα εν όλω ή εν μέρει και να ρυθμίσει τα σχετικά με την επικοινωνία με το τέκνο.
Σε υποθέσεις ενδοοικογενειακής βίας μπορεί να διατάσσεται ιδίως η απομάκρυνση του καθ` ου από την οικογενειακή κατοικία, η μετοίκησή του, η απαγόρευση να προσεγγίζει τους χώρους κατοικίας ή και εργασίας του αιτούντος, κατοικίες στενών συγγενών του, τα εκπαιδευτήρια των παιδιών και ξενώνες φιλοξενίας."
Η μετοίκηση του ενός των συζύγων (δικαστικός ή αναγκαστικός χωρισμός), διατασσόμενη από το δικαστήριο, προϋποθέτει την συνοίκηση αυτών. Το ασφαλιστικό μέτρο της μετοίκησης, της απομάκρυνσης, δηλαδή κάποιου συζύγου από τη συζυγική στέγη, διατάσσεται όταν συντρέχει ουσιαστική διακοπή της συμβίωσης και σκοπό έχει, όχι να ρυθμίσει τη χρήση της συζυγικής στέγης, αλλά να ρυθμίσει τις σχέσεις των συζύγων που έχουν διαταραχθεί. Γι` αυτό, προς το σκοπό διατήρησης της ειρήνης και τάξης στη συζυγική οικία, διατάζεται η μετοίκηση ενός από τους συζύγους ως μέσο πρόνοιας, εφόσον κρίνεται ότι η εξακολούθηση της συμβίωσης οδηγεί μόνο σε περαιτέρω παρόξυνση και εκτράχυνση των ήδη τεταμένων συζυγικών σχέσεων και σκοπό έχει να θεραπεύσει, λόγω επείγουσας περίπτωσης, την αδυναμία συμβιώσεως των συζύγων (4525/2010 ΜΠΡ ΑΘ).
- Στο β΄μέρος του ενημερωτικού αυτού άρθρου, θα μιλήσουμε την Δευτέρα για τη ρύθμιση της χρήσης της οικογενειακής στέγης, που προβλέπει το άρθρο 1393 Αστικού Κώδικα κατά τη διάσπαση της εγγάμου συμβιώσεως, δηλαδή όταν οι σύζυγοι έχουν χωρίσει, αλλά δεν έχουν πάρει διαζύγιο. - Εύχομαι ολόψυχα σε όλους σας Καλή χρονιά με υγεία πάνω από όλα, αγάπη, αισιοδοξία και ομόνοια. - ΑΚΟΛΟΥΘΕΙ ΤΟ Β' ΜΕΡΟΣ
Μετοίκηση και ρύθμιση χρήσης οικογενειακής στέγης κατά τη διάσταση των συζύγων
(Μέρος Β’)
Στο Α ΄μέρος του ενημερωτικού αυτού άρθρου έγραψα για τη μετοίκηση κατά τη διάσπαση της εγγάμου συμβιώσεως, δηλαδή όταν οι σύζυγοι έχουν χωρίσει, αλλά δεν έχουν πάρει διαζύγιο. Σήμερα θα μιλήσω για τη ρύθμιση της χρήσης της οικογενειακής στέγης (εν διαστάσει συζύγων), που προβλέπει το άρθρο 1393 Αστικού Κώδικα:
"Σε περίπτωση διακοπής της συμβίωσης, το δικαστήριο μπορεί, εφόσον το επιβάλλουν λόγοι επιείκειας ενόψει των ειδικών συνθηκών του καθενός από τους συζύγους και του συμφέροντος των τέκνων, να παραχωρήσει στον ένα σύζυγο την αποκλειστική χρήση ολόκληρου ή τμήματος του ακινήτου που χρησιμεύει για κύρια διαμονή των ίδιων (οικογενειακή στέγη), ανεξάρτητα από το ποιος από αυτούς είναι κύριος ή έχει απέναντι στον κύριο το δικαίωμα της χρήσης του. Η απόφαση του δικαστηρίου υπόκειται σε αναθεώρηση, όταν το επιβάλλουν οι περιστάσεις. Αν το δικαίωμα χρήσης της οικογενειακής στέγης πηγάζει από σχέση εργασίας ανάμεσα στον ένα από τους συζύγους και έναν τρίτο, η παραχώρηση της χρήσης της στον άλλο σύζυγο από το δικαστήριο, σύμφωνα με τους όρους της προηγούμενης παραγράφου, μπορεί να γίνει μόνο εφόσον συναινεί σ` αυτό και ο τρίτος."
"Από τη διάταξη αυτή προκύπτει ότι το δικαστήριο, μέσα στην εξουσία του να προστατεύσει την οικογένεια σε περίπτωση διακοπής της έγγαμης συμβιώσεως, έχει το δικαίωμα να παραχωρήσει την αποκλειστική χρήση ολόκληρου ή τμήματος του ακινήτου που χρησιμεύει ως οικογενειακή στέγη στον ένα από τους συζύγους. Η εν λόγω παραχώρηση γίνεται με βάση τις ειδικές συνθήκες του καθενός συζύγου, το συμφέρον των τέκνων και τις αρχές της επιείκειας, οι οποίες είναι δυνατόν να επιβάλλουν κατά περίπτωση η παραχώρηση αυτή να γίνεται και προς το σύζυγο που δεν έχει εμπράγματο ή ενοχικό δικαίωμα στο ακίνητο, όπως επίσης να γίνεται με αντάλλαγμα ή χωρίς αντάλλαγμα, το οποίο είναι δυνατόν να υπολογισθεί ή και να μην υπολογισθεί κατά τον καθορισμό της διατροφής, που οφείλει ο υπόχρεος και κύριος της παραχωρούμενης οικογενειακής στέγης στον άλλο σύζυγο ή στα τέκνα του. Σε περίπτωση που η παραχώρηση γίνεται, κατά τα ανωτέρω, με αντάλλαγμα και αυτό δεν υπολογίσθηκε κατά τον καθορισμό της οφειλόμενης διατροφής, τότε καθορίζεται από το δικαστήριο είτε με τηναπόφαση που παραχωρεί τη χρήση, είτε με άλλη μεταγενέστερη απόφαση." (792/2000 ΑΠ). Σε επείγουσες περιπτώσεις η ρύθμιση μπορεί να γίνει προσωρινά με ασφαλιστικά μέτρα.
Ο νόμος δεν ορίζει ποιες είναι οι ειδικές συνθήκες που αν υπάρχουν συντρέχει η επιείκεια να επιβάλει την παραχώρηση της χρήσης της οικογενειακής στέγης. Οι ειδικές συνθήκες που θα κριθούν από το δικαστήριο προσδιορίζονται από τους όρους ζωής των ενδιαφερομένων μέχρι τη διακοπή της συμβιώσεως, ως τέτοιες δε (ειδικές συνθήκες) θεωρούνται η σωματική και η ψυχική υγεία, οι γενικότερες συνθήκες εργασίας του ενάγοντος και του άλλου συζύγου, καθώς και η οικονομική κατάσταση κυρίως του γονέα που έχει τη γονική μέριμνα των τέκνων τους. Το εύλογο η μη της διακοπής της έγγαμης συμβίωσης του ενάγοντος συζύγου και η τυχόν υπαιτιότητα δεν αποτελούν κριτήρια από το νόμο για την παραχώρηση της χρήσης της οικογενειακής στέγης, συνεκτιμούνται όμως έμμεσα μαζί με τα άλλα στοιχεία από το Δικαστήριο. Η παραπάνω ρύθμιση της χρήσης της συζυγικής στέγης είναι προσωρινή δεν έχει μονιμότητα, αφού διαρκεί όσο διαρκεί η διάσταση, δηλαδή από τη διάσπαση της έγγαμης συμβίωσης μέχρι την αμετάκλητη λύση του γάμου, μπορεί δεη σχετική απόφαση να μεταρρυθμιστεί σε περίπτωση μεταβολής των περιστάσεων που επέβαλαν την παραχώρηση της χρήσης της συζυγικής στέγης στον ένα σύζυγο. (469/2009 ΕΦ ΘΕΣΣΑΛ)
Η παραχώρηση της χρήσης της συζυγικής οικίας στον ένα σύζυγο δεν προβλέπεται από το νόμο μετά τη λύση του γάμου, αλλά μόνον κατά τη διάρκεια της διάστασης των συζύγων σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 1393 εδ. α` του ΑΚ, όπως επίσης δεν προβλέπεται και η μετοίκηση ως μέσο ρύθμισης των σχέσεων των πρώην συζύγων.(19629/2008 ΜΠΡ ΘΕΣΣΑΛ)
Επομένως, η υποχρέωση αυτή παύει με τη λύση του γάμου, το δε αμετάκλητο της αποφάσεως διαζυγίου καταργεί ΑΥΤΟΔΙΚΑΙΩΣ την ισχύ της αποφάσεως του δικαστηρίου, με την οποία ρυθμίστηκε η χρήση της οικογενειακής στέγης και ο μη χρήστης σύζυγος, εφόσον έχει το ανάλογο δικαίωμα, δικαιούται αμέσως σε αναζήτηση της. Θα ισχύσουν τότε οι γενικές διατάξεις του ενοχικού ή εμπραγμάτου δικαίου. Έτσι μετά τη λύση του γάμου ο σύζυγος που είναι κύριος της πρώην συζυγικής στέγης προστατεύεται με τις αγωγές περί νομής και κυριότητας.
Κατά τη παρ. 1 του άρθρου 693 Κ.Πολ.Δ. σε περίπτωση που εκδοθεί απόφαση ασφαλιστικών μέτρων που ρυθμίζει τα παραπάνω θέματα, προκειμένου να κριθούν αυτά οριστικά δικαστικώς, υπάρχει υποχρέωση έγερσης τακτικής αγωγής εντός 30 ημερών από τη δημοσίευση της απόφασης αυτής, εκτός αν το δικαστήριο ορίσει επιπλέον προθεσμία μέχρι 20 ημερών. Αν παρέλθει άπρακτη η προθεσμία που έχει οριστεί κατά την παράγραφο 1, αίρεται αυτοδικαίως το ασφαλιστικό μέτρο. Υποβολή νέας αίτησης δεν αποκλείεται. - Καλή βδομάδα σε όλους και Καλή Χρονιά με υγεία και δύναμη.
Γιώργος Γιαγκουδάκης, Δικηγόρος Καβάλας
Διαζύγια - Ποινικά - Αστικά
Για περισσότερες πληροφορίες
σχετικά με το δικηγορικό γραφείο μου
επισκεφθείτε το site μας
