* Δημοσιεύτηκε 20/12 /2014 στην "Πρωϊνή" Εφημερίδα της Καβάλας
Το έγκλημα αυτό προβλέπεται στο άρθρο 354 Π.Κ. και συμπεριλαμβάνεται στο 20ο Κεφάλαιο του Ποινικού Κώδικα με το τίτλο "Εγκλήματα σχετικά με το γάμο και την οικογένεια”.
Κατά το άρθρο αυτό που φέρει τον τίτλο "Διατάραξη της οικογενειακής τάξης" προβλέπεται ότι:
“ ‘Οποιος με οποιονδήποτε τρόπο νοθεύει ή συγκαλύπτει την οικογενειακή τάξη κάποιου και ιδίως όποιος υποβάλλει τέκνο τιμωρείται με Φυλάκιση. Η αξιόποινη αυτή πράξη είναι πλημμέλημα, τιμωρείται με φυλάκιση (10 μέρες έως 5 χρόνια) και διώκεται αυτεπάγγελτα.
Προστατευόμενο έννομο αγαθό είναι η οικογενειακή τάξη του ατόμου. Η αληθινή απεικόνιση της οικογενειακής κατάστασης πέραν από το ίδιο άτομο ενδιαφέρει τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας, τους τρίτους και την πολιτεία. Το έννομο αγαθό της γνησιότητας της οικογενειακής τάξης των ατόμων είναι αγαθό δημοσίου δικαίου, προηγούμενου του αντίστοιχου συμφέροντος του ατόμου. Για το λόγο αυτό δεν έχει καμιά απολύτως επιρροή η εφαρμογή της διάταξης αυτής από την βούληση του ατόμου που αφορά η εν λόγω προσβολή και κατά συνέπεια η τυχόν συγκατάθεσή του δεν αίρει τον αξιόποινο χαρακτήρα της πράξης.
Με τη διάταξη αυτή προστατεύεται η οικογενειακή τάξη, ως δικαιολογική σχέση, η οποία δημιουργείται δια της γεννήσεως, μεταβάλλεται με νόμιμο τρόπο με τη νομιμοποίηση, υιοθεσία, τέλεση και λύση του γάμου και λήγει δια του θανάτου του φυσικού προσώπου. Οικογενειακή τάξη είναι η πραγματική θέση του ατόμου σε ορισμένη οικογένεια, που δημιουργείται ή μεταβάλλεται με τους προαναφερόμενους νόμιμους τρόπους.
Από την εν λόγω διάταξη αυτή προκύπτει ότι το προβλεπόμενο από αυτήν έγκλημα της προσβολής οικογενειακής τάξεως είναι υπαλλακτικώς μικτό, τελούμενο με την νόθευση ή την
συγκάλυψη (απόκρυψη) της οικογενειακής τάξεως κάποιου, ιδίως δε με την υποβολή τέκνου, που αναφέρεται ενδεικτικά ως η κυριότερη και χαρακτηριστικότερη πράξη προσβολής της οικογενειακής τάξεως.
Ως "νόθευση" της οικογενειακής τάξης θεωρείται ότι υπάρχει όταν με θετική ενέργεια αλλοιώνεται η αληθινή οικογενειακή κατάσταση άλλου, έτσι ώστε να προκαλείται το φαινόμενο οικογενειακής τάξης διαφορετικής από την αληθινή. Έτσι προκαλείται η δημιουργία ψευδούς εικόνας για την οικογενειακή κατάσταση άλλου, έτσι ώστε από τους τρίτους να αναγνωρίζεται αυτή ως αληθής.
Συγκάλυψη, αντίθετα, της οικογενειακής τάξης, είναι η πράξη που εμποδίζει (αποκρύπτει, παρεμποδίζει ή δυσχεραίνει) την αναγνώριση της αληθινής οικογενειακής τάξης άλλου προσώπου, χωρίς να απαιτείται, όπως στη νόθευση, να δημιουργείται απατηλώς το φαινόμενο μιας ψευδούς οικογενειακής τάξης. Υποβολή τέκνου, αναφερομένη στο νόμο ως ενδεικτική περίπτωση μεταβολής της οικογενειακής τάξεως, Νοείται ως η ψευδής παράσταση ότι το τέκνο γεννήθηκε από ορισμένους γονείς, ενώ στην πραγματικότητα δεν γεννήθηκε από αυτούς αλλά από άλλους. Πρόκειται για απατηλή δημιουργία οικογενειακής τάξης, την οποία (οικογενειακή τάξη) το τέκνο δεν δικαιούται.
Ενεργητικό υποκείμενο του εγκλήματος μπορεί να είναι οποιοδήποτε πρόσωπο, εκτός από αυτό του οποίου προσβάλλεται η οικογενειακή τάξη. Μπορεί να είναι και η μητέρα του εκτός γάμου τέκνου, όταν εμφανίζει ως πατέρα αυτού άλλον και όχι τον πραγματικό γεννήτορα τούτου, καθώς και εκείνος που προβαίνει στην εκούσια αναγνώριση εκτός γάμου τέκνου, παρότι γεννήτορας αυτού είναι άλλος και όχι αυτός. Απαιτείται δόλος, ο οποίος συνίσταται στη θέληση παραγωγής των περιστατικών που απαρτίζουν την νόθευση ή την συγκάλυψη της οικογενειακής τάξεως κάποιου και την γνώση της αληθούς οικογενειακής καταστάσεως αυτού. Αρκεί και ενδεχόμενος δόλος.
Εκ των ανωτέρω και ιδίως εκ της δυνατότητας μεταβολής της οικογενειακής τάξεως διά νομίμου τρόπου, όπως είναι η υιοθεσία, η νομιμοποίηση, αναγνώριση ή αποκήρυξη τέκνου, η λύση του γάμου κλπ, παρέπεται ότι το εν λόγω έγκλημα τελείται διά παρατύπων πράξεων νοθεύσεως ή συγκαλύψεως της οικογενειακής τάξεως.
Η πράξη της προσβολής της οικογενειακής τάξης δεν απαιτείται να τελείται προς βλάβη κάποιου, διότι και προς όφελος κάποιου αν ενεργείται είναι αξιόποινη. Η συγκατάθεση του προσβαλλομένου προσώπου δεν έχει σημασία, αφού το δικαίωμα στην οικογενειακή τάξη είναι έννομο αγαθό που δεν ενδιαφέρει μόνο το άτομο - φορέα του, εφόσον κυρίως προστατεύεται αγαθό του κοινωνικού συνόλου. Επίσης δεν έχει σημασία για τη στοιχειοθέτηση του εγκλήματος του άρθ. 354 Π.Κ., η προηγούμενη αποκήρυξη του τέκνου που υποβάλλεται από το φυσικό του πατέρα κατά το άρθ. 1475 ΑΚ ή η προηγούμενη προσβολή και ακύρωση της εκουσίας αναγνώρισης που συνιστά την υποβολή από τους έχοντες προς τούτο δικαίωμα, κατά τις διατάξεις των άρθ. 1477 επ. ΑΚ.
Το δε έγκλημα του άρ. 354 ΠΚ τελείται όταν παραχθεί κατάσταση, με την οποία η οικογενειακή τάξη εμφανίζεται στον έξω κόσμο ως νοθευμένη ή συγκαλυμμένη, όπως στην περίπτωση που ο υπαίτιος καταχωρήσει και στο ληξιαρχείο το όνομα του τέκνου ως προερχόμενου απ` αυτόν (δηλώσαντα), ενώ τούτο γεννήθηκε από άλλον. Συρρέει τότε αληθινά η αξιόποινη πράξη του άρθ. 354 Π.Κ. με το έγκλημα της υφαρπαγής ψευδούς βεβαίωσης του άρθ. 220 παρ. 1 του ΠΚ.
Υποκειμενικώς απαιτείται δόλος, δηλαδή γνώση της αληθινής οικογενειακής τάξης και θέληση νόθευσης ή συγκάλυψης αυτής. Αρκεί και ενδεχόμενος δόλος. Κατά συνέπεια αποκλείεται η εξ αμελείας τέλεση του εγκλήματος αυτού. Ο δράστης δηλαδή θα πρέπει να γνωρίζει την αληθινή οικογενειακή κατάσταση του ατόμου και να θέλει την νόθευση ή την συγκάλυψή αυτής, χωρίς να απαιτείται να υπάρχει κάποιο κίνητρο για την πράξη του αυτή. Πρόκειται για στιγμιαίο έγκλημα με διαρκές αποτέλεσμα.
Από το σκοπό της διατάξεως του άρθ. 354 Π.Κ. συνάγεται, ότι ως νόθευσις ή συγκάλυψις της οικογενειακής τάξεως οριμένου προσώπου νοείται εκείνη μόνον η απόκρυψις της αληθούς οικογενειακής τάξεως, η δυναμένη να έχει έννομες συνέπειες. Δεν συνιστά επομένως την αξιόποινον πράξιν του άρθρου τούτου, “π.χ. η εις τας κοινωνικάς συναναστροφάς εμφάνισις κυρίας τινός ως συζύγου του ανδρός μετά του οποίου αύτη συζή..."
Η συγκάλυψη ή νόθευση θα πρέπει να διαμορφώνει μια διαρκή κατάσταση. Η επ΄ ευκαιρία μεμονωμένου και μόνο γεγονότος νόθευση ή συγκάλυψη της οικογενειακής κατάστασης δεν στοιχειοθετεί την αντικειμενική υπόσταση του εγκλήματος αυτού.
Δεν διαπράττεται όμως το ως άνω έγκλημα με καταγγελία προς τον εισαγγελέα ή με την προβολή σχετικών αιτημάτων, ισχυρισμών και αμφισβητήσεων έναντι του προσώπου, το οποίο θεωρεί, ο τοιουτοτρόπως ενεργών, ως διαταράξαν οικογενειακή τάξη, όταν οι ενέργειες αυτές αποτελούν πρόσφορα μέσα και γίνονται με σκοπό να αποκαλυφθεί και να αποκατασταθεί η αληθής οικογενειακή τάξη. Μπορεί το εν λόγω έγκλημα να συρρέει δηλαδή να τελείται μαζί με άλλα εγκλήματα, όπως με τα εγκλήματα τη υφαρπαγής ψευδούς βεβαιώσεως, ψευδούς βεβαιώσεως, ψευδούς ανώμοτης κατάθεσης, ψευδορκίας, απάτης. (Νομολογία: 2/2005 ΑΠ, 460/1999 ΑΠ, 1563/1998 ΑΠ, 246/1990 ΔΙΑΤ ΕΙΣΕΦ ΑΘ) -
Γιώργος Π. Γιαγκουδάκης, Δικηγόρος Καβάλας
Διαζύγια - Ποινικά - Αστικά
Για περισσότερες πληροφορίες
σχετικά με το δικηγορικό γραφείο μου
επισκεφθείτε το site μας
