Πότε η άσκηση διαζυγίου αποκλείει το κληρονομικό δικαίωμα του επιζώντος συζύγου;

       * Δημοσιεύτηκε  24/ 1/2015  στην "Πρωϊνή" Εφημερίδα της Καβάλας     

Κατά το άρθρο 1820 Αστικού Κώδικα: "Εκείνος από τους συζύγους που επιζεί καλείται, ως κληρονόμος εξ αδιαθέτου, με τους συγγενείς της πρώτης τάξης στο τέταρτο και με τους συγγενείς των άλλων τάξεων στο μισό της κληρονομίας. Επιπλέον παίρνει ως εξαίρετο, ανεξάρτητα από την τάξη με την οποία καλείται, τα έπιπλα, σκεύη, ενδύματα και άλλα τέτοια οικιακά αντικείμενα που τα χρησιμοποιούσαν είτε μόνος εκείνος που επιζεί, είτε και οι δύο σύζυγοι. Αν όμως υπάρχουν τέκνα του συζύγου που πέθανε, λαμβάνονται υπόψη οι ανάγκες και αυτών, εφόσον το επιβάλλουν οι ειδικές περιστάσεις για λόγους επιείκειας."

ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΚΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΕΠΙΖΩΝΤΟΣ ΣΥΖΥΓΟΥ: Συνεπώς η κληρονομική μερίδα του/της συζύγου στην εξ αδιαθέτου κληρονομική διαδοχή (εκ του νόμου διαδοχή, σε περίπτωση μη ύπαρξης κληρονομικής διαδοχής εκ διαθήκης) είναι σε πάγια ποσοστά εφ΄ όλης της κληρονομιαίας περιουσίας, όταν κληρονομεί μαζί με κληρονόμους στην πρώτη τάξη (κατιόντες κληρονομούμενου) το 1/4 αυτής της περιουσίας και το εξαίρετο, όταν κληρονομεί δε μαζί με κληρονόμους της δεύτερης, τρίτης και τέταρτης τάξης το 1/2 αυτής και το εξαίρετο, ενώ στην πέμπτη τάξη ο σύζυγος παίρνει ολόκληρη τη κληρονομία. Το εξαίρετο περιλαμβάνει διάφορα οικιακά αντικείμενα (μεταξύ αυτών και το οικογενειακό αυτοκίνητο) που χρησιμεύουν για τη κοινή οικιακή οικονομία των συζύγων.

                            

ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΑΠΟΚΛΕΙΣΜΟΥ ΣΥΖΥΓΟΥ ΑΠΟ ΤΟ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΚΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑ: 

 Σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 1822 του Α.Κ.: " Το κληρονομικό δικαίωμα, καθώς και το δικαίωμα στο εξαίρετο του συζύγου που επιζεί αποκλείονται, αν ο κληρονομούμενος, έχοντας βάσιμο λόγο διαζυγίου, είχε ασκήσει την αγωγή διαζυγίου κατά του συζύγου του". Από τη διάταξη αυτή και εκείνη του άρθρου 1820 Α.Κ., προκύπτει ότι ο σύζυγος που επιζεί καλείται στην κληρονομιά του αποβιώσαντος συζύγου με βάση μόνο τη συζυγική του ιδιότητα, την οποία και υποχρεούται να αποδείξει και η οποία εξακολουθεί να υπάρχει μέχρι να γίνει αμετάκλητη η απόφαση για το διαζύγιο (άρθρο 1438 Α.Κ). Επίσης προκύπτει ότι επέρχεται, αυτοδικαίως εκ του νόμου, αποκλεισμός του κληρονομικού δικαιώματος στο σύνολο του, δηλαδή περιλαμβανομένης και της νόμιμης μοίρας ως και του δικαιώματος εξαίρετου του επιζώντος συζύγου, αν ο κληρονομούμενος με άσκηση αγωγής διαζυγίου (νόμιμη κατάθεση και επίδοση αυτής) είχε ασκήσει το διαπλαστικό του δικαίωμα να επιδιώξει τη λύση του γάμου με διαζύγιο υπό την προϋπόθεση πως είχε βάσιμο προς τούτο λόγο, δηλαδή νόμιμη αιτία που δικαιολογεί την αιτηθείσα διάπλαση. Ως λόγος διαζυγίου στην πιο πάνω διάταξη νοείται το προβλεπόμενο από τα άρθρα 1439 (Ισχυρός κλονισμός γάμου) και 1440 Α.Κ (δικαστική κήρυξη αφάνειας συζύγου), όπως ισχύουν μετά το ν. 1329/1993, διαπλαστικό δικαίωμα του ενός από τους συζύγους κατά του άλλου να επιφέρει τη λύση του γάμου τους με δικαστική απόφαση ύστερα από άσκηση αγωνής. Ο λόγος του διαζυγίου δεν είναι πλέον απαραίτητο να οφείλεται σε υπαιτιότητα του συζύγου που επιζεί, διότι δεν την απαιτεί η ως άνω διάταξη, η οποία είναι εναρμονισμένη με τη διάταξη του άρθρου 1439 Α.Κ, η οποία αποσυνδέει την υπαιτιότητα από το λόγο διαζυγίου.

Ως λόγος διαζυγίου περιλαμβάνεται και ο αμαχήτως τεκμαιρόμενος εκ της διετούς διαστάσεως κλονισμός της έγγαμης σχέσεως, ο οποίος κατά τον ρητό ορισμό του νόμου θεμελιώνεται ακόμη και στην περίπτωση που ο λόγος του κλονισμού αφορά το πρόσωπο του ενάγοντος. Με το θάνατο του ενός από τους συζύγους η περί διαζυγίου εκκρεμής δίκη καταργείται, αφού η περί διαζυγίου αγωγή δεν μεταβιβάζεται στους κληρονόμους.

ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΩΝ ΑΠΟΒΙΩΣΑΝΤΟΣ ΣΥΖΥΓΟΥ ΓΙΑ ΑΠΟΚΛΕΙΣΜΟ ΕΠΙΖΩΝΤΟΣ: Οι κληρονόμοι του συζύγου που απεβίωσε, για να επιτύχουν τον αποκλεισμό από την κληρονομιά, του συζύγου που επιζεί, θα πρέπει να εγείρουν αναγνωριστική αγωγή για το βάσιμο (νόμιμο και αληθινό) του λόγου του διαζυγίου ή κατ` άλλον τρόπο (π.χ. αγωγή περί κλήρου, αίτηση παροχής κληρονομητηρίου κλπ) θα πρέπει να γίνει δικαστική διάγνωση της βασιμότητας του επικληθέντος από τον θανόντα σύζυγο λόγο διαζυγίου. Μέχρι την τελεσίδικη κρίση επί του θέματος ο επιζών σύζυγος είναι κληρονόμος του θανόντος συζύγου του, εκτός αν βέβαια αποποιηθεί την κληρονομιά. Με μόνη την άσκηση της αγωγής διαζυγίου ο/η σύζυγος δεν έχει αποκλεισθεί από το κληρονομικό δικαίωμα επί της κληρονομιάς του/της συζύγου του/της και συντρέχει ως συγκληρονόμος στη κληρονομιαία περιουσία με ποσοστό 1/4 ή 1/2 αναλόγως, όπως προαναφέραμε, σε ποια τάξη καλείται, δηλαδή στη πρώτη ή στις υπόλοιπες τρεις αντίστοιχα (άρθρο 1820 Α.Κ).

Τη συνδρομή των προϋποθέσεων του άρθρου 1822 Α.Κ. μπορούν να επικαλεστούν οι κληρονόμοι του αποβιώσαντος, που φέρουν και το βάρος απόδειξης των σχετικών προϋποθέσεων. Μπορούν να ανατρέψουν την επερχόμενη με τον τρόπο αυτό κλήση του συζύγου (ως εξ αδιαθέτου κληρονόμος) στην κληρονομιά, προβάλλοντας τον αποκλεισμό του από αυτήν (κληρονομιά), αν επικαλεσθούν και αποδείξουν, εκτός από την κληρονομική τους ιδιότητα, τη συνδρομή των προϋποθέσεων του πιο πάνω άρθρου 1822, δηλαδή την έγερση αγωγής διαζυγίου από τον κληρονομούμενο σύζυγο και τη βασιμότητα του επικαλούμενου σ` αυτή λόγου, που δεν είναι ήδη απαραίτητο να οφείλεται σε υπαιτιότητα του συζύγου που επιζεί.

‘Οταν η κληρονομική διαδοχή χωρεί βάσει διαθήκης, δεν έχει εφαρμογή η ανωτέρω συγκεκριμένη διάταξη.

ΑΝΑΛΟΓΙΚΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΔΙΑΤΑΞΗΣ ΕΠΙ ΣΥΝΑΙΝΕΤΙΚΟΥ ΔΙΑΖΥΓΙΟΥ: 

Μολονότι όμως η διάταξη του άρθρου 1822 Α.Κ. αναφέρεται σε μόνη την άσκηση της αγωγής διαζυγίου ως προϋπόθεση της εφαρμογής της, ομόφωνα γίνεται δεκτό ότι αυτή εφαρμόζεται κατ` αναλογία και όταν οι δύο σύζυγοι με κοινή τους συμφωνία ζητούν να λυθεί ο γάμος τους με συναινετικό διαζύγιο. Στη νομολογία με το καθεστώς της έκδοσης συναινετικού διαζυγίου με δύο συζητήσεις της σχετικής αίτησης έγινε δεκτό ότι: Ιδίως πρέπει να έχει δηλωθεί η συναίνεση των συζύγων κατά τη δεύτερη συνεδρίαση του δικαστηρίου. Τυχόν θάνατος ενός εκ των συζύγων πριν δηλωθεί και για δεύτερη φορά η συναίνεση τους ενώπιον του δικαστηρίου, δεν αποστερεί το σύζυγο που επιζεί από τα προαναφερόμενα δικαιώματα του. Μόνο σε περίπτωση θανάτου μετά το χρόνο κατά τον οποίο δηλώθηκε τη δεύτερη φορά η συναίνεση των συζύγων ενώπιον του δικαστηρίου και εφόσον πληρούνται οι λοιπές προϋποθέσεις του άρθρου 1441 Α.Κ, μπορεί να στερηθεί ο σύζυγος που επιζεί από τα δικαιώματα του αυτά. - Καλό Σαββατοκύριακο σε όλους και καλές εκλογές.

Εγγραφείτε στο Νέο Νομικό forum

Γιώργος Π. Γιαγκουδάκης, Δικηγόρος Καβάλας

Διαζύγια - Ποινικά - Αστικά

Για περισσότερες πληροφορίες 

σχετικά με το δικηγορικό γραφείο μου

επισκεφθείτε το site μας

kavala-lawyer.blogspot.gr
http://www.giagkoudakis.dom.gr 

giagkoud@yahoo.com

                                                                                                                      
                           

  

                                               

λέξεις κλειδιά: κληρονομικό δικαίωμα επιζώντος συζύγου, άσκηση διαζυγίου, άρθρο 1820 Αστικού Κώδικα, άρθρο 1822 Α.Κ, εξαίρετο, συναινετικό διαζύγιο