* Δημοσιεύτηκε 28/2/2015 στην "Πρωϊνή" Εφημερίδα της Καβάλας
Το έγκλημα της
πρόκλησης ναυαγίου περιλαμβάνεται στο
13ο Kεφάλαιο Ειδικού Μέρους του Ποινικού
Κώδικα με το τίτλο "Κοινώς επικίνδυνα
εγκλήματα". Συγκεκριμένα προβλέπεται
η εκ προθέσεως και η εξ αμελείας πρόκληση
ναυαγίου με τις διατάξεις των άρθρων
277 Π.Κ. και 278 Π.Κ. οι οποίες έχουν ως εξής:
'Αρθρο 277 - "
'Οποιος με πρόθεση προκαλεί τη βύθιση
ή την προσάραξη πλοίου τιμωρείται: α)
με Φυλάκιση τουλάχιστον δύο ετών, αν
από την πράξη μπορεί να προκύψει κοινός
κίνδυνος σε ξένα πράγματα β) με Κάθειρξη,
αν από την πράξη μπορεί να προκύψει
κίνδυνος για άνθρωπο γ) με Κάθειρξη
ισόβια ή πρόσκαιρη τουλάχιστον δέκα
ετών, αν στην περίπτωση του στοιχείου
β` επήλθε θάνατος." και το 'Αρθρο 278
-” 'Οποιος από αμέλεια έγινε υπαίτιος
της πράξης του άρθρου 277 τιμωρείται με
φυλάκιση."
Κατά τις διατάξεις
αυτές που τιμωρείται η πρόκληση ναυαγίου
(έγκλημα συγκεκριμένης διακινδυνεύσεως),
η έννοια του πλοίου είναι ευρεία και
περιλαμβάνει όλες τις περιπτώσεις από
τις οποίες συνεπεία βυθίσεως ή προσαράξεως
πλωτού μέσου μπορεί να δημιουργηθεί
κίνδυνος για άνθρωπο ή ξένα πράγματα.
Για τη θεμελίωση
του εγκλήματος της πρόκλησης ναυαγίου
απαιτείται αντικειμενικώς η πλήρης
καταβύθιση του πλοίου ή η προσάραξη
τούτου κατά τρόπο που να μη μπορεί να
πλέει, καθώς και η από τη βύθιση ή
προσάραξή του πρόκληση δυνατότητας
κοινού κινδύνου σε ξένα πράγματα ή
κινδύνου για άνθρωπο.
Ο κίνδυνος αυτός
μπορεί να είναι κοινός, διότι ναι μεν ο
αριθμός των ανθρώπων που κινδυνεύουν
είναι ορισμένος (οι επιβάτες του πλοίου),
πλην όμως δεν είναι από πριν ορισμένο
ποίοι απ`αυτούς θα πνιγούν. Η ενδεχόμενη
βλάβη λοιπόν πρέπει να είναι αόριστη
(να μη μπορεί να προσδιοριστεί κατ`άτομο
από πριν) και όχι ο απειλούμενος ως
δυνατότητα κίνδυνος, ο οποίος μπορεί
και να εντοπίζεται σε ορισμένα μόνο
πρόσωπα.
Yποκειμενικώς
απαιτείται πρόθεση (και υπό τη μορφή
του ενδεχόμενου δόλου), που ενέχει γνώση
ότι από την πράξη μπορεί να προκύψει
κοινός κίνδυνος σε ξένα πράγματα ή
κίνδυνος ανθρώπου και τη θέληση της
βύθισης ή προσάραξης του πλοίου. Επομένως
ο δόλος πρέπει να καλύπτει τόσο την
πρόκληση ναυαγίου, όσο και τον κοινό
κίνδυνο που μπορεί να προκύψει σε ξένα
πράγματα και ανθρώπους. Όταν όμως στην
εν λόγω περίπτωση του ναυαγίου η
συγκεκριμένη συμπεριφορά του δράστη
προκάλεσε παραπέρα βαρύτερο αποτέλεσμα,
δηλαδή προκλήθηκε θάνατος, που συνεπάγεται
την επιβολή της βαρύτερης ποινής (άρθρο
277 περ. γ` Π.Κ), τότε έχει συντελεσθεί το
"εκ του αποτελέσματος" έγκλημα της
θανατηφόρου πρόκλησης ναυαγίου.
Πρόκειται, δηλαδή για την λεγόμενη
"ευθύνη εκ του αποτελέσματος", η
οποία προβλέπεται στο άρθρο 29 Π.Κ. και
η οποία ορίζει σχετικά ότι η βαρύτερη
ποινή επιβάλλεται μόνο όταν το παραπέρα
αποτέλεσμα μπορεί να αποδοθεί σε αμέλεια
του δράστη (υπό την έννοια των διατάξεων
του άρθρου 28 Π.Κ).
Ενεργητικό
υποκείμενο του εγκλήματος μπορεί να
είναι οποιοσδήποτε, δηλαδή και ο
πλοιοκτήτης ή ο κυβερνήτης ή άλλο μέλος
του πληρώματος ή και τρίτο πρόσωπο εκτός
του πλοίου ευρισκόμενο. Η βύθιση ή η
προσάραξη μπορεί να τελεσθεί με
οποιονδήποτε τρόπο, ακόμη και με παράλειψη
(άρθρο 15 Π.Κ), όταν το υποκείμενο της
πράξεως είναι πρόσωπο που έχει ιδιαίτερη
νομική υποχρέωση για την ασφάλεια του
πλοίου. Η υποχρέωση αυτή μπορεί να
πηγάζει είτε από ρητή διάταξη νόμου ή
σύμπλεγμα νομικών καθηκόντων που
συνδέονται με ορισμένη έννομη θέση του
υποχρέου, είτε από σύμβαση, είτε από
προηγούμενη συμπεριφορά του τελευταίου,
από την οποία δημιουργήθηκε ο κίνδυνος
επελεύσεως του εγκληματικού αποτελέσματος.
Ειδικότερα, για την ασφαλή ναυσιπλοΐα
έχουν θεσπισθεί κανόνες ασφαλείας από
διεθνείς συμβάσεις και κανονισμούς.
Τέτοιοι διεθνείς κανόνες ναυσιπλοΐας,
που περιέχουν επιτακτικές και απαγορευτικές
διατάξεις, που μπορεί να θεμελιώσουν
ευθύνη για ναυτικά αδικήματα, περιέρχονται
1) στο Διεθνή Κώδικα Διαχείρισης για
την ασφαλή λειτουργία των πλοίων και
την πρόληψη της ρύπανσης, που εκδόθηκε
από το Διεθνή Ναυτιλιακό Οργανισμό με
την Απόφασή του Α.741/93, 2) στη Διεθνή
Σύμβαση για την ασφάλεια της ανθρώπινης
ζωής στη θάλασσα του 74, που κυρώθηκε με
το Ν.1045/83, 3) στον Κανονισμό του Συμβουλίου
της ΕΚ.3051/83, όπως τροποπ. με τον Κανονισμό
179/88, 4) στη Διεθνή Σύμβαση για Πρότυπα
Εκπαίδευσης, Έκδοση Πιστοποιητικών και
τήρησης φυλακών των ναυτικών του 1978,
που κυρώθηκε με το Ν.1314/83, 5) στη Σύμβαση
περί διεθνών κανονισμών προς αποφυγή
συγκρούσεων στη θάλασσα του 1972, που
κυρώθηκε με το ΝΔ 93/74, και, τέλος, 6) στην
Οδηγία 98/18/ΕΟΚ του Συμβουλίου των
Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων.
Σε κάθε περίπτωση
πρέπει να υπάρχει αιτιώδης συνάφεια
μεταξύ της σχετικής παραλείψεως ή
ενεργείας και του επελθόντος βλαπτικού
αποτελέσματος για το πλοίο και τους
επιβαίνοντες σ`αυτό (680/2009 ΑΠ,1371/2006 ΑΠ).
Από τη διάταξη
του άρθρου 278 Π.Κ. που ορίζει ότι, όποιος
από αμέλεια έγινε υπαίτιος της πράξεως
του άρθρου 277 τιμωρείται με φυλάκιση,
προκύπτει ότι για τη συγκρότηση του
εγκλήματος της εξ αμελείας προκλήσεως
ναυαγίου, προϋποτίθενται τα παραπάνω
(δηλαδή βύθιση ή προσάραξη πλοίου από
την οποία μπορεί να προκύψει κοινός
κίνδυνος σε ξένα πράγματα ή κίνδυνος ή
θανάτωση ανθρώπου), οφειλόμενα, όμως,
σε αμέλεια.
Τα παραπάνω
εγκλήματα μπορεί να τελεστούν και από
περισσότερους από ένα δράστη κατά
συναυτουργία, σύμφωνα με το άρθρο 45 του
Π.Κ., το οποίο ορίζει ότι "αν δύο ή
περισσότεροι τέλεσαν από κοινού αξιόποινη
πράξη, καθένας τους τιμωρείται ως
αυτουργός της πράξης". Με την πρόκληση
ναυαγίου μπορεί να συρρέουν και άλλα
αδικήματα, όπως ανθρωποκτονία εκ
προθέσεως ή εξ αμελείας, σωματική βλάβη
εκ προθέσεως ή εξ αμελείας, απάτη.
(4/2010 ΑΠ ΟΛΟΜ,
680/2009 ΑΠ, 1649/2008 ΑΠ, 1269/2006 ΑΠ, 1371/2006 ΑΠ,
143/2006 ΕΦ ΠΕΙΡ, 1661/2004 ΑΠ, 500/2003 ΑΠ, 71/2002 ΕΦ
ΑΙΓΑΙΟΥ, 1153/2000 ΑΠ, 980/1987 ΑΠ ).
Γιώργος Π. Γιαγκουδάκης, Δικηγόρος Καβάλας
Διαζύγια - Ποινικά - Αστικά
Για περισσότερες πληροφορίες
σχετικά με το δικηγορικό γραφείο μου
επισκεφθείτε το site μας
λέξεις κλειδιά: πρόκληση ναυαγίου., κοινώς επικίνδυνα εγκλήματα, 277 Π.Κ,.278 Π.Κ., Βύθιση πλοίου, προσάραξη πλοίου.
