Για το θέμα της ανάκλησης γονικής παροχής είχα αναφερθεί και σε άλλο άρθρο μου στο παρελθόν. Σήμερα θα επισημάνουμε μετά από μια σύντομη επισκόπηση της νομολογίας πότε είναι δυνατή η ανάκληση της γονικής παροχής από το γονέα και πως κρίνουν τα δικαστήρια επ΄ αυτού του θέματος.
Στο άρθρο 1509 παρ. 1 Α.Κ. (παροχές των γονέων προς το τέκνο τους) δεν προσδιορίζεται το ύψος της παροχής μέχρι του οποίου αυτή αποτελεί γονική παροχή, ούτε καθορίζονται αντικειμενικά κριτήρια προσδιορισμού της, παρά μόνο χρησιμοποιείται η νομική έννοια του όρου "του μέτρου το οποίο επιβάλλουν οι περιστάσεις".
Από το παραπάνω άρθρο, που ορίζει ότι η παροχή περιουσίας στο τέκνο από οποιονδήποτε γονέα του, είτε για τη δημιουργία ή τη διατήρηση οικονομικής ή οικογενειακής αυτοτέλειας, είτε για την έναρξη ή την εξακολούθηση επαγγέλματος, αποτελεί δωρεά μόνο ως προς το ποσόν που υπερβαίνει το μέτρο, το οποίο επιβάλλουν οι περιστάσεις, προκύπτει ότι το μέτρο της κρίσεως σχετικά με το εάν η γονική παροχή είναι δωρεά και επομένως ανακλητέα, κατά την διάταξη του άρθρου 505 του Α.Κ., στο σύνολό της ή μερικώς.
Από τη διάταξη αυτή προκύπτει, ότι ως ενδεικνυόμενο από τις περιστάσεις μέτρο μιας γονικής παροχής, ώστε να μη θεωρείται, κατά το υπερβάλλον αυτό το μέτρο, ως δωρεά και να υπόκειται σε ανάκληση, κρίνεται εκείνο το οποίο προσδιορίζεται σε κάθε συγκεκριμένη περίπτωση με βάση την περιουσιακή κατάσταση των γονέων, την κοινωνική θέση του γονέα κατά τη σύσταση της παροχής, την οικογενειακή κατάσταση, δηλαδή τον αριθμό των τέκνων, την ηλικία των τέκνων, τις ανάγκες των τέκνων, την οικονομική κατάσταση των άλλων τέκνων και τις συνθήκες γενικά τις διαβίωσής τους, τις οποίες επιδιώκει να εξισορροπήσει με τις παροχές του ο γονέας κλπ.
Απορία του τέκνου δεν απαιτείται για τη σύσταση της γονικής παροχής αλλά μόνο η συνδρομή ανάγκης υπό τις ανωτέρω προϋποθέσεις του αρθ. 1509 του ΑΚ. Αν δεν συντρέχει περίπτωση ανάγκης, τότε η παροχή έχει την έννοια της δωρεάς.
Ανάκληση της παροχής αυτής προς το τέκνο σύμφωνα με τις Α.Κ. 505-510 (περί ανάκλησης δωρεάς) εφόσον δεν υπερβαίνει το μέτρο, το οποίο επιβάλλουν οι περιστάσεις, δεν είναι επιτρεπτή από τον νόμο.
free image by pixabay.com
Σε ταυτόσημη κατά το αποτέλεσμα κρίση καταλήγει το Δικαστήριο και για την περίπτωση κατά την οποία θα γινόταν δεκτό ότι ή ίδια παροχή, κατά το ποσό (που σε κάθε περίπτωση δεν αποδείχθηκε από τα αποδεικτικά μέσα), υπερβαίνει το μέτρο, το οποίο επιβάλλουν οι περιστάσεις, έχει χαριστικό χαρακτήρα, οι ενέργειες όμως του δωρεοδόχου τέκνου δεν συνιστούν αντικοινωνική, αγνώμονη και αχάριστη συμπεριφορά αυτής προς τον παρέχοντα δωρητή γονέα.
Περαιτέρω, κατά το άρθρο 505 ΑΚ, ο δωρητής έχει δικαίωμα να ανακαλέσει τη δωρεά, αν ο δωρεοδόχος φάνηκε με βαρύ παράπτωμα αχάριστος απέναντι στο δωρητή ή στο σύζυγο ή στενό συγγενή του και ιδίως αν αθέτησε την υποχρέωσή του να διατρέφει το δωρητή. Αχαριστία κατά την έννοια της προπαρατιθέμενης διάταξης, θεωρείται η βαριά αντικοινωνική συμπεριφορά ή διαγωγή του δωρεοδόχου, που αποτελεί παράβαση των κανόνων του δικαίου ή των αντιλήψεων περί ηθικής και ευπρέπειας, οφείλεται δε σε υπαιτιότητά του και μπορεί να καταλογιστεί σ αυτόν. Ετσι αχαριστία μπορεί, κατά τις περιστάσεις, να αποτελεί και η χωρίς σοβαρό λόγο αδιαφορία του δωρεοδόχου γενικώς για την τύχη του δωρητή, όταν ο τελευταίος έχει ανάγκη από περίθαλψη ή ανάγκη εκδηλώσεων αγάπης και ενδιαφέροντος για ψυχολογική του στήριξη, λόγω της δύσκολης ψυχοσωματικής κατάστασης, στην οποία έχει περιέλθει λόγω γήρατος συνοδευόμενης από ασθένεια.
Η αδιαφορία αυτή, λόγω των συνθηκών, κάτω από τις οποίες ευρίσκεται ο δωρητής, είναι κοινωνικώς αποδοκιμαστέα, εις τρόπον ώστε, όταν συντρέχει να δικαιούται ο δωρητής να ανακαλέσει τη δωρεά, έστω και αν ο δωρεοδόχος, που αδιαφορεί για την τύχη του, δεν ανέλαβε με τη σύμβαση της δωρεάς τέτοια υποχρέωση. Το ζήτημα δε, αν η καταδεικνύουσα την αχαριστία συμπεριφορά ή διαγωγή του δωρεοδόχου συνιστά ή ότι βαρύ παράπτωμα αυτού, κρίνεται από το δικαστή, ο οποίος για τη μόρφωση της κρίσης του, εκτιμά την εν λόγω συμπεριφορά βάση αντικειμενικών κριτηρίων, και λαμβάνοντας υπόψη και τον βαθμό της υπαιτιότητας του δωρεοδόχου και τυχόν συντρέχον πταίσμα του δωρητή ή του συζύγου ή του στενού συγγενούς του, αποφαίνεται αν η υπ` αυτού γενομένη δεκτή, ως εμπίπτουσα, κατά αντικειμενική κρίση, στις νομικές έννοιες του βαρέος παραπτώματος και της αχαριστίας συμπεριφορά του δωρεοδόχου, συνιστά και στη συγκεκριμένη περίπτωση βαρύ παράπτωμα και αχαριστία.
Αν η παροχή υπερβαίνει το μέτρο που επιβάλλουν οι περιστάσεις, τότε πρόκειται για μικτή σύμβαση, δηλαδή σύμβαση γονικής παροχής για το ποσό που ανταποκρίνεται στο μέτρο των περιστάσεων και για το ποσό, που υπερβαίνει τα όρια του μέτρου, σύμβαση δωρεάς, η οποία υπόκειται στις διατάξεις των άρθρων 498 του ΑΚ.
Από τα παραπάνω συνάγεται ότι ο δικαστής θα κρίνει σε κάθε περίπτωση ξεχωριστά από τα αποδειχθέντα πραγματικά περιστατικά σε δίκη ανάκλησης γονικής παροχής εάν η παροχή του γονέα είναι γονική παροχή ή δωρεά και αν συντρέχει περίπτωση ανάκλησής της.
Σχετική πηγή νομολογίας: 1718/2009 ΑΠ , 656/2011 ΑΠ, 1758/2011 ΑΠ, 5/2017 ΠΠΡ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗ, 14082/2017 ΠΠΡ ΘΕΣΣΑΛ,216/2016 ΕΦ ΠΕΙΡ, 42/2014 ΠΠΡ ΡΟΔ,678/2005 ΕΦ ΠΕΙΡ,
Δες και τα ακόλουθα σχετικά άρθρα:
-------- . --------
* Υ.Γ. Για τυχόν ερωτήσεις επικοινωνήστε μαζί μας. Θα χαρώ πολύ να συνομιλήσω μαζί σας για το θέμα που σας απασχολεί. - Γιώργος Γιαγκουδάκης, Ειδικός Δικηγόρος Διαζυγίων - Οικογενειακού δικαίου στη Καβάλα - Tηλέφωνα 2510834031, κιν. 6945227120 https://dikigoros-diazygion.gr https://giagkoudakis-dikigoros.gr
