Η γονική μέριμνα ανήλικου τέκνου αποτελεί γενικότερη και ευρύτερη έννοια σε σχέση με την επιμέλεια και συγκροτείται:
α) από την επιμέλεια του προσώπου του τέκνου,
β) τη διοίκηση της περιουσίας του και
γ) τη νομική εκπροσώπησή του στις προσωπικές και περιουσιακές σχέσεις του.
α) από την επιμέλεια του προσώπου του τέκνου,
β) τη διοίκηση της περιουσίας του και
γ) τη νομική εκπροσώπησή του στις προσωπικές και περιουσιακές σχέσεις του.
Η επιμέλεια συγκροτεί μέρος της γονικής μέριμνας. Είναι η σπουδαιότερη από τις τρεις παραπάνω λειτουργίες της. Συμπεριλαμβάνει την ανατροφή, την επίβλεψη, τη μόρφωση, την εκπαίδευση και τον προσδιορισμό του τόπου της διαμονής του παιδιού.
Συνεπώς, πρόκειται για κάθε φροντίδα ή μέτρο σχετικό με την πνευματική, ψυχική αλλά και τη σωματική ανάπτυξη του ανηλίκου και προφανώς για την επί καθημερινής βάσεως μέριμνα για την τροφή, το ντύσιμο, τη μόρφωση, άθληση, ψυχαγωγία, την υγεία του παιδιού, τη θρησκευτική διαπαιδαγώγηση, τη λήψη σωφρονιστικών μέτρων που το αφορούν, καθώς και τη μέριμνα περί του προσδιορισμού του τόπου διαμονής του, δηλαδή του σπιτιού, όπου θεωρείται ωφελιμότερο να διαμένει το παιδί. ( απόφ. 504/2019 ΕΦ ΑΘ ΜΟΝ)
Συνεπώς, πρόκειται για κάθε φροντίδα ή μέτρο σχετικό με την πνευματική, ψυχική αλλά και τη σωματική ανάπτυξη του ανηλίκου και προφανώς για την επί καθημερινής βάσεως μέριμνα για την τροφή, το ντύσιμο, τη μόρφωση, άθληση, ψυχαγωγία, την υγεία του παιδιού, τη θρησκευτική διαπαιδαγώγηση, τη λήψη σωφρονιστικών μέτρων που το αφορούν, καθώς και τη μέριμνα περί του προσδιορισμού του τόπου διαμονής του, δηλαδή του σπιτιού, όπου θεωρείται ωφελιμότερο να διαμένει το παιδί. ( απόφ. 504/2019 ΕΦ ΑΘ ΜΟΝ)
Η συνεπιμέλεια ανηλίκων τέκνων χωρισμένων γονιών είναι από τα πιo επίκαιρα και πολυσυζητημένα νομικά θέματα, ενόψει των νέων αλλαγών, που θα επέλθουν στο οικογενειακό δίκαιο από το φθινόπωρο. Όπως ανέφερα σε προγενέστερο σχετικό άρθρο μου τα Ελληνικά Δικαστήρια αποφασίζουν ΜΟΝΟ σε εξαιρετικές περιπτώσεις υπέρ της συνεπιμέλειας των ανηλίκων τέκνων χωρισμένων γονιών (εν διαστάσει ή διαζευγμένων).
Τα βασικά κριτήρια συνεπιμέλειας με τα οποία δικαστήρια αποφασίζουν θετικά για την συνεπιμέλεια - υπό καθεστώς διακοπής συζυγικής συμβίωσης - προκύπτουν από μια σύντομη επισκόπηση της νομολογίας των ελληνικών δικαστηρίων. Αυτά εν συντομία είναι τα ακόλουθα:
1. Η ύπαρξη καταλληλότητας των γονέων για την ανάληψη του έργου της από κοινού διαπαιδαγώγησης και της περίθαλψης του ανηλίκου τέκνου και οι έως τότε δεσμοί του τέκνου με τους γονείς του.
2. Να προκαλείται η μικρότερη δυνατή διατάραξη της ζωής των ανηλίκων. Να είναι κοντικοί οι τόποι διαμονής των γονέων και αρμονικές οι μεταξύ τους σχέσεις. Οι γονείς να έχουν τον ίδιο τρόπο σκέψης ως προς την συνεπιμέλεια (απόφ. 504/2019 ΜονΕφ Αθ).
3. Να μην διαταράσσεται ο τρόπος ζωής των ανηλίκων τέκνων. Να μην οδηγεί η συνεπιμέλεια σε αδυναμία λήψης σταθερών αποφάσεων για το πρόσωπο των ανηλίκων και να μην υπάρχει αδυναμία συνεννόησης (απόφ. 4324/2019 ΜΠΡΑΘ ΑΣΦΑΛ).
4. Να υπάρχει η μικρότερη δυνατή διατάραξη του τρόπου ζωής των ανηλίκων τέκνων με την κατανομή ανάμεσα στους γονείς της επιμέλειας (5562/2018 ΜΠΡΑθ).
5. Οι γονείς των ανηλίκων θα πρέπει να κατοικούν στην ίδια πόλη. Να μην υφίσταται μεταξύ τους σημαντική διάσταση απόψεων και να διατηρούν μεταξύ τους καλές σχέσεις (12704/2017 ΜΠΡ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΕΙΔ.ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ - ΑΠΟΡΡΙΠΤΙΚΗ).
free image by pixabay.com
Ο δικαστής όταν αποφασίζει για το θέμα της συνεπιμέλειας έχει το επιβαλλόμενο καθήκον να σεβαστεί την ισότητα μεταξύ των γονέων και να μην κάνει διακρίσεις εξαιτίας του φύλου, της κοινωνικής προέλευσης ή της περιουσιακής - οικονομικής κατάστασής τους.
Από όλα τα παραπάνω συνάγεται κατά τη γνώμη μου ότι:
Αν δεν υπάρχει ως προς τους γονείς των ανηλίκων
1. καταλληλότητα για επιμέλεια και
2. σύμπνοια απόψεων αποδεδειγμένη μεταξύ των γονιών στα θέματα επιμέλειας, καλές σχέσεις καθώς και
3. κοντινοί τόποι διαμονής τους,
η συνεπιμέλεια, υπό το σημερινό καθεστώς, που έχει διαμορφώσει η νομολογία των δικαστηρίων, δεν εφαρμόζεται σε καμιά περίπτωση από τα δικαστήρια. Η ζυγαριά τότε θα κλείνει θετικά προς την μητέρα των τέκνων, εκτός και αν υπάρχουν σοβαρότατοι λόγοι υπέρ της συνεπιμέλειας ή αποκλειστικής επιμέλειας του πατέρα με συνεπικουρία και του στοιχείου της θετικής ώριμης και ανεπηρέαστης γνώμης των τέκνων - ηλικίας 13 ετών και άνω - με γνώμονα πάντοτε το αληθινό συμφέρον των ανήλικων τέκνων.
Το αίτημα των διαζευγμένων γονέων για την συνεπιμέλεια θα πρέπει να υποστηρίζει και να τεκμηριώνει ενόψει του παιδοκεντρικού συστήματος των ρυθμίσεων του οικογενειακού μας δικαίου, πως η άσκηση της αιτούμενης συνεπιμέλειας προστατεύει όχι προσωπικές σκοπιμότητες των γονέων, αλλά ότι είναι υπεράνω όλων το συμφέρον του τέκνου και αποσκοπεί σε αυτό (κάτι που αν το τέκνο φέρει και την αντίστοιχη ηλικία και ωριμότητα, ενδείκνυται να επιβεβαιώσει και το ίδιο του οποίου ακρόαση δύναται να ζητηθεί από το δικαστήριο).( αποφ 504/2019 ΕΦ ΑΘ (ΜΟΝ)
Αν δεν υπάρχει ως προς τους γονείς των ανηλίκων
1. καταλληλότητα για επιμέλεια και
2. σύμπνοια απόψεων αποδεδειγμένη μεταξύ των γονιών στα θέματα επιμέλειας, καλές σχέσεις καθώς και
3. κοντινοί τόποι διαμονής τους,
η συνεπιμέλεια, υπό το σημερινό καθεστώς, που έχει διαμορφώσει η νομολογία των δικαστηρίων, δεν εφαρμόζεται σε καμιά περίπτωση από τα δικαστήρια. Η ζυγαριά τότε θα κλείνει θετικά προς την μητέρα των τέκνων, εκτός και αν υπάρχουν σοβαρότατοι λόγοι υπέρ της συνεπιμέλειας ή αποκλειστικής επιμέλειας του πατέρα με συνεπικουρία και του στοιχείου της θετικής ώριμης και ανεπηρέαστης γνώμης των τέκνων - ηλικίας 13 ετών και άνω - με γνώμονα πάντοτε το αληθινό συμφέρον των ανήλικων τέκνων.
Το αίτημα των διαζευγμένων γονέων για την συνεπιμέλεια θα πρέπει να υποστηρίζει και να τεκμηριώνει ενόψει του παιδοκεντρικού συστήματος των ρυθμίσεων του οικογενειακού μας δικαίου, πως η άσκηση της αιτούμενης συνεπιμέλειας προστατεύει όχι προσωπικές σκοπιμότητες των γονέων, αλλά ότι είναι υπεράνω όλων το συμφέρον του τέκνου και αποσκοπεί σε αυτό (κάτι που αν το τέκνο φέρει και την αντίστοιχη ηλικία και ωριμότητα, ενδείκνυται να επιβεβαιώσει και το ίδιο του οποίου ακρόαση δύναται να ζητηθεί από το δικαστήριο).( αποφ 504/2019 ΕΦ ΑΘ (ΜΟΝ)
ΕΝ ΚΑΤΑΚΛΕΙΔΙ από τα παραπάνω συνάγεται ότι καθίσταται απαραίτητο να επέλθουν άμεσα οι σχεδιαζόμενες αλλαγές του οικογενειακού δικαίου υπέρ του θεσμού της συνεπιμέλειας πρωτίστως για το καλό των ανήλικων παιδιών, που χρειάζονται να μεγαλώνουν φυσιολογικά και με τους δύο γονείς τους.
Ας επισημάνω ότι μπορεί ενδεχομένως ο ένας γονέας των ανηλίκων, που έχει εν τοις πράγμασι ή με δικαστική απόφαση την επιμέλεια των ανηλίκων τέκνων, σκοπίμως ή όχι να διαταράσσει το οικογενειακό κλίμα και ακόμη με αυθαίρετες συμπεριφορές του να αποξενώνει τα ανήλικα τέκνα από τον άλλο κατάλληλο για επιμέλεια γονέα. Εν συνεχεία να χρησιμοποιεί εύκολα ως επιχείρημα αυτό το διαταραγμένο κλίμα υπέρ του σε μια πιθανή αντιδικία περί της συνεπιμέλειας με τον άλλο γονέα για να απορριφθεί το τυχόν αίτημα της συνεπιμέλειας του τελευταίου από το δικαστήριο.
Ας επισημάνω ότι μπορεί ενδεχομένως ο ένας γονέας των ανηλίκων, που έχει εν τοις πράγμασι ή με δικαστική απόφαση την επιμέλεια των ανηλίκων τέκνων, σκοπίμως ή όχι να διαταράσσει το οικογενειακό κλίμα και ακόμη με αυθαίρετες συμπεριφορές του να αποξενώνει τα ανήλικα τέκνα από τον άλλο κατάλληλο για επιμέλεια γονέα. Εν συνεχεία να χρησιμοποιεί εύκολα ως επιχείρημα αυτό το διαταραγμένο κλίμα υπέρ του σε μια πιθανή αντιδικία περί της συνεπιμέλειας με τον άλλο γονέα για να απορριφθεί το τυχόν αίτημα της συνεπιμέλειας του τελευταίου από το δικαστήριο.
Infographic
Δείτε και το σχετικό πρόσφατο άρθρο μου με τίτλο:
-------- . --------
* Υ.Γ. Ευχαριστώ για την επίσκεψη. Αν έχετε ερώτηση ή απορία επικοινωνήστε μαζί μας. Πολύ ευχαρίστως να συνομιλήσω μαζί σας για το θέμα σας.
Γιώργος Γιαγκουδάκης, Ειδικός Δικηγόρος Διαζυγίων - Οικογενειακού δικαίου στη Καβάλα - Tηλ. 2510834031, κιν. 6945227120
https://dikigoros-diazygion.gr https://giagkoudakis-dikigoros.gr
