Είμαστε όλοι μια ανάσα, πριν την διαβούλευση του νομοσχεδίου για τη συνεπιμέλεια. Όλοι οι γονείς περιμένουν αυτή τη στιγμή και ιδιαίτερα οι χωρισμένοι μπαμπάδες. Μετά από σχεδόν 4 δεκαετίες, θα γίνει πράξη η πολυαναμενόμενη αναμόρφωση στο οικογενειακό δίκαιο αναφορικά με τις σχέσεις γονέων - τέκνων.
Γειά σας, είμαι ο Γιώργος Γιαγκουδάκης δικηγόρος Καβάλας, ειδικός για διαζύγια και οικογενειακό δίκαιο. Ενόψει της διαβούλευσης θα μιλήσω σήμερα για δύο θέματα:
1) για το τι είναι η γονική μέριμνα, τι είναι η επιμέλεια ανηλίκων τέκνων και
2) για τον όρο της γονεϊκής αποξένωσης στη νομολογία των δικαστηρίων μας. Ο όρος αυτός για πρώτη φορά θα αναφέρεται στο οικογενειακό μας δίκαιο.
Ας μπούμε όμως κατευθείαν και χωρίς καμιά χρονοτριβή στο πρώτο θέμα μας, που δεν είναι άλλο από τον ορισμό της γονικής μέριμνας και της επιμέλειας ανηλίκων τέκνων.
Α. Σύμφωνα με το άρθρο 1510 Α.Κ. " Η μέριμνα για το ανήλικο τέκνο είναι καθήκον και δικαίωμα των γονέων (Γονική μέριμνα), οι οποίοι την ασκούν από κοινού. Η γονική μέριμνα περιλαμβάνει την επιμέλεια του προσώπου, τη διοίκηση της περιουσίας και την εκπροσώπηση του τέκνου σε κάθε υπόθεση ή δικαιοπραξία ή δίκη, που αφορούν το πρόσωπο ή την περιουσία του."
Συνεπώς η γονική μέριμνα για το ανήλικο τέκνο η οποία, αποτελεί γενικότερη και ευρύτερη έννοια σε σχέση με την επιμέλεια, συνιστά έννοια γένους, και συγκροτείται: α) από την επιμέλεια του προσώπου του τέκνου,
β) τη διοίκηση της περιουσίας του και
γ) τη νομική εκπροσώπησή του στις προσωπικές και περιουσιακές σχέσεις του,
Η επιμέλεια συγκροτεί μέρος και υποδιαίρεση της γονικής μέριμνας και είναι αναμφισβήτητα η σπουδαιότερη από τις τρεις προαναφερθείσες λειτουργίες της.
Σύμφωνα με το άρθρο 1518 Α.Κ." Η επιμέλεια του προσώπου του τέκνου περιλαμβάνει ιδίως την ανατροφή, την επίβλεψη, τη μόρφωση και την εκπαίδευσή του, καθώς και τον προσδιορισμό του τόπου της διαμονής του."
Συνεπώς η επιμέλεια συμπεριλαμβάνει την ανατροφή, την επίβλεψη, τη μόρφωση, την εκπαίδευση και τον προσδιορισμό του τόπου της διαμονής του παιδιού.
Πρόκειται για κάθε φροντίδα ή μέτρο σχετικό με την πνευματική, ψυχική αλλά και τη σωματική ανάπτυξη του ανηλίκου και προφανώς για την επί καθημερινής βάσεως μέριμνα για την τροφή, το ντύσιμο, τη μόρφωση, άθληση, ψυχαγωγία, την υγεία του παιδιού, τη θρησκευτική διαπαιδαγώγηση, τη λήψη σωφρονιστικών μέτρων που το αφορούν, καθώς και τη μέριμνα περί του προσδιορισμού του τόπου διαμονής του, δηλαδή του σπιτιού, όπου θεωρείται ωφελιμότερο να διαμένει το παιδί. (504/2019 ΕΦ ΑΘ)
Β. Εδώ πάμε κατευθείαν στο δεύτερο θέμα μας την γονεϊκή αποξένωση. Για την αποξένωση έχω ήδη μιλήσει σε προηγούμενο βίντεό μου εκτενώς.
Σήμερα μια ανάσα πριν την διαβούλευση του νομοσχεδίου για τη συνεπιμέλεια θα μιλήσω και πάλι και θα μοιραστώ μαζί σας ορισμένες σκέψεις σχετικά με την γονεϊκή αποξένωση του χωρισμένου πατέρα από τα ανήλικα παιδιά του.
Αυτά που θα αναφέρω εδώ ισχύουν και σε περίπτωση γονεϊκής αποξένωσης της χωρισμένης μητέρας από τα ανήλικα παιδιά της. Βέβαια, είναι ελάχιστες οι περιπτώσεις της αποξένωσης της μητέρας, αφού, κατά τη γνώμη μου, μέχρι σήμερα, σε μεγάλο ποσοστό πάνω από 90%, η αποκλειστική επιμέλεια έχει ανατεθεί στη μητέρα με σχετικές δικαστικές αποφάσεις.
Από την επισκόπηση της μέχρι σήμερα νομολογίας των δικαστηρίων μας σχετικά με την αποξένωση, διαπίστωσα τα εξής:
Αρκετές φορές σε δικαστικές αποφάσεις συναντάνται ο όρος αποξένωση ανηλίκων τέκνων σε οικογενειακές υποθέσεις ρύθμισης γονικής μέριμνας, επιμέλειας και επικοινωνίας τέκνων.
Τα δικαστήρια αρκετές φορές μέχρι σήμερα, δέχθηκαν τα εξής:
1. οι μεταξύ των συζύγων δημιουργούμενες έντονες αντιθέσεις αποκλείουν κάθε συνεννόηση μεταξύ των γονέων αλλά και σε σχέση με τα τέκνα τους, τα οποία όχι σπανίως χρησιμοποιούνται ως όργανα για την άσκηση παντοειδών πιέσεων και την ικανοποίηση εκδικητικών διαθέσεων.
2. υπό το κράτος της κατάστασης αυτής δεν εξασφαλίζονται στα τέκνα κατάλληλες συνθηκες προσαρμογής από το γονέα που αναλαμβάνει την επιμέλεια με την πλήρη αποξένωση του τέκνου από τον άλλο γονέα.
3. η ανάθεση της επιμέλειας στον ένα από τους γονείς, εκ λόγων αναγομένων στο συμφέρον του τέκνου, αποτελεί παρέκκλιση από την αρχή της ισότητας των γονέων στο λειτουργικό τούτο δικαίωμά τους το οποίο τίθεται υπό δικαστική ρύθμιση. Παραβιάζονται δε και η αρχή αυτή και οι βασικοί κανόνες διαπαιδαγώγησης, που στηρίζονται στα πορίσματα της παιδικής ψυχολογίας προς βλάβη του ανηλίκου, ενώ παράλληλα δυσχεραίνεται και η ρυθμιστική επέμβαση του δικαστηρίου όταν το τέκνο περιάγεται σε στάση αρνήσεως ή αντιπάθειας έναντι του ετέρου των γονέων από πράξεις ή παραλείψεις εκείνου που έχει την επιμέλεια του.
Είναι δυνατόν από την προσωπική επικοινωνία του Δικαστηρίου με τον ανήλικο να γίνει αντιληπτή η γονεϊκή αποξένωση. Τόσο η έντονη συναισθηματική φόρτιση την οποία βιώνει το ανήλικο, ο θυμός του και η συγκρουσιακή συναισθηματική κατάσταση στην οποία βρίσκεται λόγω των έντονων προστριβών μεταξύ των γονέων του, όσο και αρνητική διάθεσή του απέναντι στον πατέρα του. Η αρνητική διάθεσή του ανηλίκου βρίσκει έρεισμα στην πλήρη αποδόμηση της εικόνας και του ρόλου του πατέρα, κάτι που εκπορεύεται πολλές φορές από την μητέρα του και τον τρόπο με τον οποίο διαχειρίσθηκε τη διάσπαση της έγγαμης σχέσης της.
Κατά τη γνώμη μου με την συνεπικουρία και των ιατρών ψυχικής υγείας το Δικαστήριο μπορεί ασφαλώς να αποφασίσει ότι συντρέχει η εμφάνιση του φαινομένου της γονικής αποξένωσης. Η υπ΄ αριθ. 1686/2017 απόφαση του Εφετείου Θεσσαλονίκης διαπίστωσε το φαινόμενο της γονεϊκής αποξένωσης και το όρισε ώς εξής: "Η κατάσταση αυτή συνίσταται στην επιμονή των παιδιών, να μην επιθυμούν να επικοινωνούν με έναν εκ των γονέων τους, όταν αυτοί έχουν χωρίσει, επηρεαζόμενα από την φανερή, ή υποβόσκουσα βούληση του άλλου γονέα, να διακοπεί η επικοινωνία αυτή, ή και επειδή τα ίδια βρίσκονται σε σύγχυση και αμηχανία για τις συγκρούσεις των γονέων."
Το Δικαστήριο στη πράξη για να αποτραπεί ο κίνδυνος ψυχικής αποξένωσης του ανήλικου τέκνου από τον πατέρα προβαίνει απλά στη ρύθμιση του αναφαίρετου δικαιώματος επικοινωνίας του πατέρα με τα ανήλικα παιδιά του. Η ρύθμιση της επικοινωνίας σκοπό έχει να μην διακοπεί κάθε ψυχική επαφή μεταξύ αυτών και του πατέρα τους και να διατηρηθεί ο ψυχικός και συναισθηματικός δεσμός αυτού με τον πατέρα του.
Σε περιπτώσεις δικαστικής ρύθμισης σχέσεων γονέων - τέκνων υπάρχουν κατά τη γνώμη μου ορισμένα κρίσιμα ερωτήματα σχετικά με την γονεϊκή αποξένωση. Το Δικαστήριο τεκμηριωμένα και με γνώμονα το αληθινό συμφέρον των ανηλίκων τέκνων με την απόφασή του θα πρέπει να απαντά και να δίνει λύσεις στα ακόλουθα καίρια ερωτήματα:
1. Ο πατρικός δεσμός με τα ανήλικα τέκνα είναι υπαρκτός;
2. Τα τέκνα αναγνωρίζουν τον πατέρα τους;
3. Έχει επέλθει άραγε αποξένωση των τέκνων από τον πατέρα τους και που οφείλεται αυτή η αποξένωση;
4. Υπάρχει υπαιτιότητα για αυτήν την γονεϊκή αποξένωση στο πρόσωπο των γονέων των ανηλίκων τέκνων και σε ποιό βαθμό;
5. Τι νομικά μέτρα θα πρέπει να ληφθούν άμεσα για να επέλθει ισορροπία στις σχέσεις γονέων - τέκνων σε περίπτωση διαπιστωμένης γονεϊκής αποξένωσης, αφενός για αποκατάσταση της σχέσης αποξενωμένου γονέα με το τέκνο του και αφετέρου την αποτροπή και μη επανάληψη του φαινομένου της γονεϊκής αποξένωσης στο μέλλον.
Το δικαστήριο για να αποφασίσει δίκαια και αμερόληπτα θα πρέπει να σχηματίσει μια πληρέστερη και αντικειμενικότερη εικόνα των σχέσεων των γονέων με τα ανήλικα τέκνα τους, η οποία θα είναι δυνατή μόνο εφόσον προ της δίκης ο δικαστής:
1. επικοινωνήσει με τους γονείς των ανηλίκων τέκνων
2. λάβει υπόψιν την γνώμη των ανήλικων τέκνων
3. έχει στη διάθεσή του σχετικές πραγματογνωμοσύνες από επιστήμονες ψυχικής υγείας, όπως παιδοψυχολόγους, ψυχίατρους, κοινωνικούς λειτουργούς κ.λ.π. που θα αποφαίνονται δίνοντας απαντήσεις για τις σχέσεις γονέων - τέκνων, την τυχόν ύπαρξη της γονεϊκής αποξένωσης και την αποκατάσταση της σχέσης αποξενωμένου γονέα με τα ανήλικα τέκνα του.
Φυσικά δεν είναι προς το συµφέρον του ανηλίκου η αποξένωσή του ανηλίκου τέκνου από τον πατέρα ή τη μητέρα του, εφόσον βεβαίως δεν υφίσταται κάποιος πραγματικός σοβαρός κίνδυνος για τη συναισθηµατική ισορροπία και την ψυχοσωματική υγεία του ανηλίκου.
Η αποξένωση των ανηλίκων από το πατέρα τους ή τη μητέρα τους, ιδίως σε μικρή ηλικία κατά την οποία έχουν απόλυτη ανάγκη της δυσαναπλήρωτης πατρικής ή μητρικής στοργής και θαλπωρής και των φροντίδων των γονέων τους, έχει ολέθριες συνέπειες στην όλη ψυχοσωματική τους ανάπτυξη.
Να σας υπενθυμίσω ότι στην διαβούλευση τις επόμενες μέρες καλούμαστε όλοι να καταθέσουμε τις προτάσεις μας για το νομοσχέδιο για την συνεπιμέλεια, που αφορά την ελληνική οικογένεια και όλη την κοινωνία μας.
Αγαπητοί φίλοι και φίλες για νομικά θέματα γάμου, διαζυγίων και οικογενειακού δικαίου μπορείτε να έχετε έγκυρη ενημέρωση χωρίς κανένα κόστος, από την μεγάλη βάση του προσωπικού μου blog https://kavala-lawyer.blogspot.com
Επισκεφθείτε λοιπόν το blog μου για ενημέρωση. Αφήστε τα σχόλιά σας στην ηλεκτρονική δ/νσή μου info@dikigoros-diazygion.gr
Εδώ έφτασε στο τέλος ένα ακόμα ενημερωτικό βίντεο, που ελπίζω να σας φάνηκε χρήσιμο. Θα τα πούμε πάλι σύντομα με ένα ακόμα βίντεο, όπου θα σχολιάζω το νομοσχέδιο για την συνεπιμέλεια. Να είστε πάντα καλά. Γειά σας.
-------- . --------
* Υ.Γ. Ευχαριστώ για την επίσκεψη στο blog μου. Αν έχετε ερώτηση ή απορίες επικοινωνήστε μαζί μας. Θα χαρώ πολύ να συνομιλήσω μαζί σας για το θέμα που σας απασχολεί. - Γιώργος Γιαγκουδάκης, Ειδικός Δικηγόρος Διαζυγίων - Οικογενειακού δικαίου στη Καβάλα - Tηλέφωνα 2510834031, κιν. 6945227120 https://dikigoros-diazygion.gr https://giagkoudakis-dikigoros.gr
Σχετικές αναζητήσεις: διαβούλευση νομοσχεδίου για συνεπιμέλεια,ΣΥΝΕΠΙΜΕΛΕΙΑ, γονεϊκή αποξένωση,νομολογία των δικαστηρίων,ειδικοσ δικηγοροσ διαζυγιων,γονικη μεριμνα, επιμέλεια, επικοινωνία,ΑΛΛΑΓΕΣ,ΔΙΑΖΥΓΙΟ,αναμόρφωση στο οικογενειακό δίκαιο,σχέσεις γονέων - τέκνων
