* Δημοσιεύτηκε 2 /12/2013 στην "Πρωϊνή" Εφημερίδα της Καβάλας
Στο α΄μέρος του άρθρου αναφέρθηκα για τις προϋποθέσεις της δικαστικής αναγνώρισης πατρότητας, πότε μπορεί να γίνει δικαστική αναγνώριση πατρότητας, ποια παιδιά θεωρούνται γεννημένα χωρίς γάμο των γονέων τους, για τη διαδικασία δικαστικής αναγνώρισης της πατρότητας, τις επιβαλλόμενες από το δικαστήριο πρόσφορες ιατρικές εξετάσεις και τα αποδεικτικά μέσα για την απόδειξη πατρότητας.
Συνεχίζω
σήμερα το άρθρο με τα πρόσωπα, που
νομιμοποιούνται να ασκήσουν αγωγή
δικαστικής αναγνώρισης πατρότητας,
εναντίον ποιών προσώπων στρέφεται αυτή
η αγωγή, πότε ισχύει το τεκμήριο
πατρότητας, αν είναι μαχητό τεκμήριο
και με το ποιες είναι οι συνέπειες από
την δικαστική αναγνώριση της πατρότητας.
Ενάγων στην
αγωγή δικαστικής αναγνώρισης πατρότητας
(ενεργητική νομιμοποίηση) δικαιούνται
να είναι μόνο τα ακόλουθα πρόσωπα:
1. η μητέρα
του τέκνου. Έχει δικαίωμα αυτοτελές
και ανεξάρτητο από το δικαίωμα του
παιδιού. Αυτό έχει σημασία έχει διότι
η σχετική αμετάκλητη απόφαση περί
πατρότητας δεν παράγει δεδικασμένο και
για το παιδί, εφόσον δεν προσεπικλήθηκε
στη δίκη το παιδί ως αναγκαίος ομόδικος.
της μητέρας, Αυτοπρόσωπα ασκεί την
αγωγή η ανήλικη και έγγαμη μητέρα και
η μητέρα που είναι μεταξύ 10 και 18 ετών
και έχει την " ικανότητα διακρίσεως"
. Η αγωγή της μητέρας θα πρέπει να ασκείται
μετά το τοκετό. Το δικαίωμα της μητέρας
για άσκηση αγωγής κατ΄ άρθ. 1479 ΑΚ.
αποσβήνεται με το θάνατό της και όταν
περάσουν πέντε χρόνια από τον τοκετό.
Αν η μητέρα ήταν έγγαμη κατά το κρίσιμο
διάστημα της σύλληψης του τέκνου, η
πενταετής προθεσμία αρχίζει αφότου
γίνει αμετάκλητη η απόφαση που δέχεται
την προσβολή της πατρότητας.
2. το τέκνο.
Έχει δικαίωμα αυτοτελές και ανεξάρτητο
από το δικαίωμα της μητέρας του. Μπορεί
να το ασκήσει όσο είναι ανήλικο, μέσω
της μητέρας του ως νομίμου αντιπροσώπου
και όταν ενηλικιωθεί αυτοπροσώπως. Σε
περίπτωση που η αγωγή του ανηλίκου
παιδιού στρέφεται κατά της μητέρας του
(όταν αυτή αρνείται να συναινέσει σε
εκούσια αναγνώρισή του, τότε η αγωγή
ασκείται μέσω ειδικού επιτρόπου,
διορισμένου από το δικαστήριο, αν υπάρχει
σύγκρουση συμφερόντων ανηλίκου και
μητέρας, ασκούσας τη γονική του μέριμνα.
Η αγωγή μπορεί να ασκηθεί μόνο μετά τη
γέννηση του παιδιού.
Θεωρείται ότι
το τέκνο έχει την αξίωση να πληροφορηθεί
από τη μητέρα του ποιος είναι ο πραγματικός
του πατέρας. Η αξίωση αυτή μπορεί να
ασκηθεί με καταψηφιστικη αγωγή με στόχο
την υποχρέωση της μητέρας να παράσχει
τις σχετικές πληροφορίες στο παιδί με
καταδίκη εν αρνήσει της σε χρηματική
ποινή και προσωπική κράτηση σε περίπτωση
μη συμμόρφωσης της σε σχετική εκδοθείσα
δικαστική απόφαση. Το δικαίωμα του
παιδιού για άσκηση αγωγής κατ΄άρθ.
1479 ΑΚ. αποσβήνεται σε ένα έτος μετά την
ενηλικίωσή του.
3. ο πατέρας,
όταν η μητέρα αρνείται την κατά το άρθ.
1475 παρ. 1 Α.Κ συναίνεσή της περί εκούσιας
αναγνώρισης του τέκνου και για αυτό το
λόγο η προσπάθεια του πατέρα έχει
αποτύχει. Ο πατέρας πρέπει να έχει πλήρη
δικαιοπρακτική ικανότητα. Μπορεί όμως
να ασκησει την αγωγή ο έγγαμος μεταξύ
10 και 18 ετών και ο άγαμος 10-18 ετών που
έχει "ικανότητα διακρίσεως". Η
αγωγή μπορεί να ασκηθεί μόνο μετά τη
γέννηση του παιδιού. Το δικαίωμα του
πατέρα για άσκηση αγωγής κατ΄αρθ. 1479
ΑΚ. αποσβήνεται σε δύο έτη από την άρνηση
της συναίνεσης της μητέρας για εκούσια
αναγνώριση.
4. Ο παππούς ή
ή γιαγιά της πατρικής γραμμής ή και οι
δύο σε περίπτωση που η μητέρα, όπως
και παραπάνω, αρνείται την κατά το άρθ.
1475 παρ. 1 Α.Κ συναίνεσή της (περί εκούσιας
αναγνώρισης) και απέτυχαν προσπάθειές
τους, όταν έχουν δικαίωμα εκούσιας
αναγνώρισης λόγω θανάτου του πατέρα
του τέκνου ή δικαιοπρακτικής του
ανικανότητας ή αφάνειας. Έχουν δικαίωμα
αυτοτελές και ανεξάρτητο. Η αγωγή μπορεί
να ασκηθεί μόνο μετά τη γέννηση του
παιδιού.Το δικαίωμα τους για άσκηση
αγωγής κατ΄άρθ. 1479 ΑΚ. αποσβήνεται σε
δύο έτη από την άρνηση της παραπάνω
συναίνεσης της μητέρας.
Σε περίπτωση
δίκης του πατέρα ή των γονέων του κατά
της μητέρας η προσεπίκληση και του
παιδιού στη σχετική δίκη, ως αναγκαίου
ομοδίκου, εξομοιώνει αυτό με διάδικο
και δεσμεύει από το δεδικασμένο της
αμετάκλητης απόφασης.
Η αγωγή
αναγνωρίσεως της πατρότητας απευθύνεται
(παθητική νομιμοποίηση) :
1. όταν ασκείται
από την μητέρα κατά του πατέρα ή των
κληρονόμων του
2. όταν ασκείται
από το τέκνο κατά του γονέα που δεν έχει
προβεί στην αναγκαία για την εκούσια
αναγνώριση δήλωση ή κατά των κληρονόμων
του.
3. Η αγωγή του
πατέρα ή των γονέων του ασκείται κατά
της μητέρας ή των κληρονόμων της.
Σύμφωνα με το
άρθρο 1481 Α.Κ. " Η πατρότητα τεκμαίρεται,
αν αποδειχθεί ότι αυτός, για τον
οποίο προβάλλεται ισχυρισμός ότι είναι
πατέρας, είχε σαρκική συνάφεια με τη
μητέρα κατά το Κρίσιμο διάστημα της
σύλληψης. Το τεκμήριο δεν ισχύει, αν
η αγωγή ασκείται από το τέκνο μετά την
ενηλικίωσή του και ο πατέρας πέθανε
πριν από το τέλος της αποδεικτικής
διαδικασίας στον πρώτο βαθμό."
Το εδ. 2 άρθ.
1481 εφαρμόζεται αναλογικά και στη μητέρα
που ασκεί την αγωγή αναγνώρισης πατρότητας
μετά την ενηλικίωση του παιδιού (υποχρέωση
ευθείας απόδειξης).
Κατ΄ άρθρο
1482 Το τεκμήριο του προηγούμενου άρθρου
ανατρέπεται, αν προκύπτουν σοβαρές
αμφιβολίες για την πατρότητα.
Το τεκμήριο
αυτό καθιερώθηκε λόγω της δυσχέρειας
της ευθείας απόδειξης της πατρότητας.
Έτσι, στον ενάγοντα απομένει να αποδείξει
τη βάση του τεκμηρίου, δηλαδή τη σαρκική
συνάφεια του εναγομένου με τη μητέρα
του τέκνου.
Κρίσιμο διάστημα
της σύλληψης κατ΄άρθ. 1468 ΑΚ. είναι το
χρονικό διάστημα ανάμεσα στη τριακοστή
και στην εκατοστή ογδοηκοστή μέρα πριν
από τον τοκετό. Η προθεσμία πηγαίνει
προς τα πίσω και δεν υπολογίζεται η μέρα
του τοκετού. Το διάστημα αυτό περιλαμβάνει
121 μέρες. Δεν συνυπολογίζονται η 180η και
η 300ή μέρα. Σε αυτό το διάστημα θα πρέπει
να αποδειχθεί ότι έγινε η σύλληψη για
να τεθεί σε ισχύ το τεκμήριο, το οποίο
είναι μαχητό και μπορεί να ανατραπεί
από τον εναγόμενο, είτε με απόδειξη
άλλων γεγονότων που αποδεικνυουν το
αντίθετο, είτε με προβολή της ένστασης
περί σοβαρών αμφιβολιών του άρθ. 1482 Α.Κ.
,είτε με γενική άρνηση περί σαρκικής
συνάφειας.
Είναι αρκετή
και η απόδειξη μιας μόνον συνευρέσεως
κατά τον κρίσιμο χρόνο της συλλήψεως
χωρίς να είναι απαραίτητος και ο επακριβής
προσδιορισμός του. Η συνεύρεση (σαρκική
συνάφεια) δεν απαιτείται να είναι πλήρης,
αλλά αρκεί να έχει προχωρήσει σε τέτοιο
σημείο, ώστε να μπορεί να έχει ως
αποτέλεσμα τη σύλληψη του παιδιού.
Επίσης, είναι αδιάφορο το πταίσμα του
συνευρεθέντος ή μη, η με τη θέληση ή μη
αμφοτέρων των συνευρεθέντων συνουσία
και η ύπαρξη ή η ανυπαρξία βουλήσεως
αυτών για τη σύλληψη.
Ανατροπή δε
του άνω τεκμηρίου της πατρότητας
επέρχεται αν από τις αποδείξεις προκύπτουν
σοβαρές αμφιβολίες, οι οποίες θεωρείται
ότι υπάρχουν μόνον όταν η πιθανότητα
αυτή (της πατρότητας) είναι, σύμφωνα με
τα πορίσματα των ιατρικών εξετάσεων,
αλλά και του συνόλου του αποδεικτικού
υλικού, μικρότερη από την πιθανότητα
να είναι κάποιος άλλος πατέρας. Όπως
και όταν η μητέρα είχε σαρκικές επαφές
με περισσότερους άνδρες, χωρίς όμως
αυτό και μόνον το γεγονός να είναι αρκετό
από μόνο του για την ανατροπή του
τεκμηρίου.
Κατ΄άρθρο 1484
Α.Κ. ορίζονται οι συνέπειες αναγνώρισης,
εκούσιας ή δικαστικής στις οποίες
αναφέρθηκα λεπτομερώς στο προηγούμενο
άρθρο μου για την εκούσια αναγνώριση :
"Σε περίπτωση
αναγνώρισης, εκούσιας ή δικαστικής, αν
ο νόμος δεν ορίζει διαφορετικά, το
τέκνο έχει ως προς όλα θέση τέκνου
γεννημένου σε γάμο απέναντι στους δύο
γονείς και τους συγγενείς τους.
Συντομογραφίες:
Α.Κ. = Αστικός Κώδικας Κ.Πολ.Δ. = Κώδικας
Πολιτικής Δικονομίας
Γιώργος Γιαγκουδάκης, Δικηγόρος Καβάλας
Διαζύγια - Ποινικά - Ιντερνετ
Για περισσότερες πληροφορίες
σχετικά με το δικηγορικό γραφείο μου
επισκεφθείτε το site μας
