* Δημοσιεύτηκε 13 /12/2014 στην "Πρωϊνή" Εφημερίδα της Καβάλας
Μεγάλο έγκλημα η “συμμετοχή σε αυτοκτονία” (Μέρος Α’)
Η αυτοκτονία είναι χωρίς καμιά αμφιβολία ένα συγκλονιστικό κοινωνικό φαινόμενο που προξενεί θλίψη, αποτελεί παράδειγμα προς αποφυγή και δεν μπορεί να αφήσει κανέναν αδιάφορο. Λόγω της τεράστιας εξάπλωσης του διαδικτύου, της βαθιάς οικονομικής κρίσης και των περιστατικών κατάθλιψης, που βιώνουν καθημερινά αρκετοί συμπολίτες μας τα τελευταία χρόνια δυστυχώς ήρθαν στο φως της δημοσιότητας αρκετά περιστατικά αυτοκτονιών μέσω διαδικτυακής επικοινωνίας. Ορισμένα εξ αυτών έχουν αποτραπεί ομολογουμένως με την βοήθεια της Υπηρεσίας Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος της Ελληνικής Αστυνομίας. Σε ορισμένες περιπτώσεις σχηματίστηκαν δικογραφίες και διώχθηκαν τρίτα πρόσωπα κατηγορούμενα για το έγκλημα της συμμετοχής σε αυτοκτονία για το οποίο θα μιλήσουμε σήμερα.
Το έγκλημα αυτό προβλέπεται στο άρθρο 301 Π.Κ. και συμπεριλαμβάνεται στο 15ο Κεφάλαιο του Ποινικού Κώδικα με το τίτλο "Εγκλήματα κατά της ζωής”. Κατά το άρθρο αυτό που φέρει τον τίτλο "Συμμετοχή σε αυτοκτονία" προβλέπεται ότι:
" 'Οποιος με πρόθεση κατέπεισε άλλον να αυτοκτονήσει, αν τελέστηκε η αυτοκτονία ή έγινε απόπειρά της, καθώς και όποιος έδωσε βοήθεια κατ` αυτήν, τιμωρείται με Φυλάκιση." Προστατευόμενο έννομο αγαθό είναι η ανθρώπινη ζωή, που μπορεί σε ορισμένες περιπτώσεις να αποτελεί αντικείμενο εκμετάλλευσης.
Να σημειώσουμε ότι η απόπειρα αυτοκτονίας είναι ατιμώρητη. Δεν είναι ποινικώς αξιόλογη αδικοπραγία, διότι έκρινε ο νομοθέτης ότι θα ήταν εντελώς άσκοπη και αδικαιολόγητη η τιμώρησή της.
Εκείνος που αυτοκτονεί ενασκεί την ελευθερία να διαθέτει κατά βούλησή του τη ζωή του αν και τούτο είναι απαγορευόμενη συμπεριφορά, συνεπεία της απολύτου αξίας και προστασίας της ανθρώπινης ζωής. Οι τρίτοι όμως οφείλουν να μην παρακινούν και βοηθούν σε αυτοκτονία. Η παράβαση αυτής της ειδικής υποχρέωσης συνιστά το ιδιώνυμο έγκλημα της " συμμετοχής σε αυτοκτονία" κατά το οποίο ο δράστης τιμωρείται αυτοτελώς ως αυτουργός και όχι ως συμμέτοχος στο έγκλημα άλλου. Είναι το έγκλημα αυτό πλημμέλημα, που τιμωρείται με ποινή φυλάκισης (10 μέρες- 5 χρόνια). Η αξιόποινη αυτή πράξη στρέφεται κατά του έννομου αγαθού της ζωής, του οποίου φορέας δεν είναι μόνο το άτομο, αλλά και η ίδια η Πολιτεία, η οποία έχει συμφέρον στη διατήρηση της ζωής των πολιτών, αφού ο άνθρωπος ως μέλος της οργανωμένης κοινωνίας αποκτά αξία εντός αυτής.
Αυτοκτονία υφίσταται όταν με αυτοκυβερνούμενη πράξη ή παράλειψη του αυτόχειρα προκαλείται ο θάνατός του. Το εν λόγω έγκλημα είναι υπαλλακτικά μικτό, δηλαδή μπορεί να τελεστεί με δύο τρόπους, είτε με την κατάπειση άλλου να αυτοκτονήσει, είτε με τη παροχή βοήθειας σε αυτοκτονία. α. Η κατάπειση άλλου σε αυτοκτονία συντελείται με την πρόκληση (με ένταση) από τον δράστη επιμόνως άσκησης πειθούς της απόφασης εκτέλεσης της αυτοκτονίας του άλλου. Μπορούμε να πούμε ότι αν επίμονα, σκόπιμα με ευθύ τρόπο δημιουργεί ο δράστης στον άλλον "πεισιθάνατον διάθεσιν" παρουσιάζοντας τον θάνατο ως αγαθό στα πλαίσια γλωσσικής επικοινωνίας που είχαν αυτόχειρας και δράστης τότε ο τελευταίος διαπράτει το εν λόγω έγκλημα. Η κατάπειση αντιστοιχεί στην έννοια της ηθικής αυτουργίας (άρθ.46 παρ.α Π.Κ).
Δεν υφίσταται κατάπειση αν ο αυτόχειρας ήταν ούτως ή άλλως αποφασισμένος να αυτοκτονήσει. Στην περίπτωση της μορφής αυτής δηλαδή της με "κατάπειση" αυτοκτονίας ο νόμος εισάγει εξωτερικό όρο του αξιοποίνου την τέλεση ή την απόπειρα αυτοκτονίας. Κατά την επικρατούσα άποψη εξωτερικός όρος αξιοποίνου αποτελεί η τέλεση ή η απόπειρα αυτοκτονίας και στη β΄μορφή τέλεσης της πράξης.
-Κατά τις παραδοχές της Νομολογίας και της ποινικής θεωρίας σχετικά με την ερμηνεία της διατάξεως του άρθρου 301 ΠΚ (συμμετοχή σε αυτοκτονία) "κατάπειση" σημαίνει την υποβολή της ιδέας της αυτοκτονίας κατά τρόπο πλήρη και ακλόνητο στο θύμα, κάτι που είναι νοητό μόνο στο πλαίσιο μιας γλωσσικής επικοινωνίας, κατά την οποία ο δράστης εξαίρει την ιδέα του θανάτου και επιβάλλει την άποψή του στο θύμα εκμεταλλευόμενος την ιδιαίτερη ψυχική του κατάσταση. Η απαίτηση του στοιχείου της άσκησης πειθούς διά μέσου γλωσσικής επικοινωνίας αποκλείει αφενός κάθε "ψυχική-ηθική" παρώθηση στην αυτοκτονία και αφετέρου την τέλεση της κατάπεισης με παράλειψη. Θέτει, δηλαδή, εκτός αξιοποίνου (ως "κατάπειση") την ψυχική συνέργεια και την παροχή κινήτρου, π.χ. σκαιή συμπεριφορά, έντονη επίπληξη, πρόκληση ερωτικής απογοήτευσης. Εξάλλου, η τέλεση της κατάπεισης με παράλειψη μόνον οριακό και εξαιρετικό φαινόμενο μπορεί να συνιστά.- (32/2005 ΔΙΑΤ ΕΙΣ ΕΦ ΘΕΣΣΑΛ) - Μη χάσετε τη συνέχεια με το β΄μέρος του άρθρου την ερχόμενη Δευτέρα. Καλό Σαββατοκύριακο.
(συνεχίζεται με το β΄μέρος)
