Καλωσήλθατε στο blog μου.
Στο σημερινό άρθρο/βίντεο θα μιλήσουμε για ένα θέμα που απασχολεί ειδικούς και μή. Το θέμα αυτό δεν είναι άλλο από το αν υπάρχει ή δεν υπάρχει συνεπιμέλεια στο σχέδιο νόμου για αναμόρφωση σχέσεων γονέων - τέκνων.
Γειά σας είμαι ο Γιώργος Γιαγκουδάκης δικηγόρος Καβάλας και σας ενημερώνω μέσα από το κανάλι μου για όλες τις εξελίξεις στο οικογενειακό δίκαιο.
Αγαπητές φίλες και φίλοι τον τελευταίο καιρό, έχω διαπιστώσει ότι υπάρχουν ορισμένοι συμπολίτες μας, που υποστηρίζουν ότι το νέο σχέδιο νόμου, όπως αναρτήθηκε στη διαβούλευση καθιερώνει την συνεπιμέλεια. Αυτό συμβαίνει, παρότι δεν αναφέρεται πουθενά ό όρος συνεπιμέλεια στο σχέδιο νόμου ακόμα και εκεί που συμφωνούν οι γονείς με ιδιωτικό συμφωνητικό στα θέματα γονικής μέριμνας, επιμέλειας, επικοινωνίας, δηλαδή συγκεκριμένα στο άρθρο 1514 παρ. 1 ΑΚ. Γιατί ο νομοθέτης αν και συμφωνούν οι γονείς στα θέματα γονικής μέριμνας δεν αναφέρεται στον όρο συνεπιμέλεια?
Μάλιστα ακούγεται από επίσημα χείλη, ότι με το εν λόγω σχέδιο νόμου για τις σχέσεις γονέων-τέκνων καθιερώνεται η συνεπιμέλεια και μάλιστα είναι ο θεμελιώδης κανόνας. Το επιχείρημα αυτό αντλείται -όπως άκουσα - από τα άρθρα 1, 5 και 7 του σχεδίου νόμου και ειδικότερα:
α) από το άρθρο 1, που αναφέρεται στην εξυπηρέτηση του συμφέροντος του τέκνου με την ενεργό παρουσία και των δύο γονέων κατά την ανατροφή του και την εκπλήρωση της ευθύνης τους έναντι αυτού,
β) από το άρθρο 5, που αναφέρεται στο ότι το συμφέρον του τέκνου, εξυπηρετείται πρωτίστως από την ουσιαστική συμμετοχή και των δύο γονέων στην ανατροφή και φροντίδα του,
γ) από το άρθρο 7 για το διαζύγιο ή ακύρωση του γάμου - διάσταση των συζύγων, που αντικαθιστά το άρθρο 1513 Α. Κ., που προβλέπει την εξακολούθηση της από κοινού άσκηση της γονικής μέριμνας.
Η δική μου προσωπική άποψη επί του θέματος αυτού, την οποία είχα εκφράσει δημοσίως είναι ότι δεν υπάρχει συνεπιμέλεια και δεν καθιερώνεται συνεπιμέλεια με το εν λόγω σχέδιο νόμου.
Τελικοί κριτές στην εκάστοτε περίπτωση θα είναι οι δικαστές για το πώς θα εφαρμόσουν το νόμο και πώς θα ερμηνεύσουν την ενεργό, την ουσιαστική συμμετοχή και των δύο γονέων στην ανατροφή των τέκνων και με βάση το συμφέρον του τέκνου. Και τούτο γιατί στο σχέδιο νόμου υπάρχουν πολλά “δύναται το δικαστήριο” και πολλές προϋποθέσεις για εφαρμογή κάποιων διατάξεων αν και εφόσον κ.λ.π., που θα πρέπει στην πράξη ο εκάστοτε δικαστής να κρίνει αν συντρέχουν στην εκάστοτε υπόθεση. Ξέρουμε καλά ότι όλες οι δικαστικές υποθέσεις οικογενειακού δικαίου δεν είναι ίδιες.
Να επισημάνω για άλλη μια φορά ότι στο στάδιο της διάστασης συζύγων - γονέων υπάρχει από κοινού άσκηση γονικής μέριμνας και είναι πλεονασμός και άσκοπη η αναφορά στο άρθρο 1513 του νέου σχεδίου νόμου για εξακολούθηση άσκησης γονικής μέριμνας, εφόσον δεν αλλάζει νομικά η κατάσταση με εκτελεστή δικαστική απόφαση. Τούτο ισχύει και σήμερα, που μιλάμε. Οι γονείς - σύζυγοι σε διάσταση εξακολουθούν, παρά την διάσταση ακόμα και μετά από δικαστικές αποφάσεις σχετικές με ανάθεση επιμέλειας τέκνου σε έναν από αυτούς, να έχουν την από κοινού γονική μέριμνα.
Είναι πασιφανές σήμερα ότι η ανάθεση της αποκλειστικής επιμέλειας σε έναν γονέα με εκτελεστή δικαστική απόφαση ή στα πλαίσια συναινετικού διαζυγίου κατόπιν έγγραφης συμφωνίας των συζύγων σε καμιά περίπτωση δεν σημαίνει και αφαίρεση της γονικής μέριμνας. Εξακολουθεί να έχει σήμερα γονική μέριμνα στις παραπάνω περιπτώσεις ο γονιός, που δεν έχει την επιμέλεια ή ο γονιός με τον οποίο δεν διαμένει το τέκνο.
Περαιτέρω όμως θα ήθελα να σταθώ ιδίως σε δύο σημαντικά άρθρα του νέου νομοσχεδίου, τα οποία κατά το κρίσιμο σημείο της διάστασης της έγγαμης συμβίωσης ή χωρισμού, διαζυγίου των γονέων προκαθορίζουν το γεγονός αν υπάρχει συνεπιμέλεια ή αποκλειστική επιμέλεια του ενός γονιού με τον οποίον διαμένει το τέκνο.
Λοιπόν τα κρίσιμα άρθρα στα οποία πρέπει να εστιάσουμε για το τι θέλει ο νομοθέτης σε αυτό το κρίσιμο διάστημα που χωρίζουν οι γονείς. Πάμε στο άρθρο 7 του σχεδίου νόμου και συγκεκριμένα στην τροποποίηση του άρθρου 1513 Α.Κ. και ιδίως το δεύτερο εδάφιο του άρθρου αυτού, το οποίο είναι και το καθοριστικό καθώς και στο άρθρο 10 στο οποίο αντικαθίστανται το δεύτερο εδάφιο του άρθρου 1516 ΑΚ., που αφορά τις πράξεις από τον ένα γονέα.
Στην προκειμένη περίπτωση υπό το ισχύον δίκαιο, όταν υπάρχει διάσταση των γονέων κατά το άρθρο 1513 Α.Κ. η άσκηση της γονικής μέριμνας και η επιμέλεια αποφασίζεται από το δικαστήριο καθώς και ο τόπος διαμονής του τέκνου σε περίπτωση διαφωνίας των γονέων τέκνων. Εδώ στη συγκεκριμένη περίπτωση με το σχέδιο νόμου το άρθρο 1513 Α.Κ. -όπως είναι διαμορφωμένο- παραπέμπει στο άρθρο 1516 του Αστικού Κώδικα, το οποίο σήμερα αναφέρεται -πριν τις αλλαγές- στις πράξεις που μπορούσε να κάνει ένας γονέας, εφόσον δεν υπήρχε ασυμφωνία και ζούσαν υπό ομαλό καθεστώς (δεν υπήρχε διάσταση -χωρισμός). Τούτο το 1516 Α.Κ. ορίζει ότι ο κάθε ένας γονέας θα μπορούσε να κάνει και μόνος του όλες τις συνήθεις πράξεις επιμέλειας του προσώπου του τέκνου ή αφορούν την τρέχουσα διαχείριση της περιουσίας του ή αφορούν πράξεις που έχουν επείγοντα χαρακτήρα. Μάλιστα δεν αναφέρεται εδώ υποχρέωση ενημέρωσης του άλλου.
Τώρα σε περίπτωση διαζυγίου ή ακύρωσης του γάμου και διάστασης των συζύγων με το νέα σχεδίου νόμου άρθρα 1513 Α.Κ. που παραπέμπει στο 1516 Α.Κ. ο γονιός μπορεί πλέον να ενεργήσει όλες τις πράξεις τις οποίες θα έκανε ένας γονιός υπό ομαλό καθεστώς έγγαμης συμβίωσης (συνεπιμέλειας) συνήθεις πράξεις επιμέλειας του προσώπου του τέκνου ή για την τρέχουσα διαχείριση περιουσίας του ή πράξεις που έχουν επείγοντα χαρακτήρα. Ενώ ο άλλος γονιός που δεν θα διαμένει με το τέκνο δεν θα μπορεί να επιχειρεί αυτές τις πράξεις μόνος του. Δηλαδή σύμφωνα με τις εν λόγω νέες διατάξεις θα νομιμοποιείται πλέον ο γονέας να ασκεί μόνος του όλες τις παραπάνω πράξεις και επιπλέον νομίμως καθορίζεται ο τόπος διαμονής του τέκνου ο τόπος κατοικίας του γονέα με τον οποίο διαμένει, χωρίς ωστόσο να έχει προηγηθεί συμφωνία των γονέων του τέκνου ή σχετική δικαστική απόφαση για αυτό το θέμα.
Ουσιαστικά με λίγα λόγια οι παραπάνω διατάξεις καλύπτουν νομικά τον γονέα, που ασκούσε, όπως λέμε τώρα "εν τοις πράγμασι την επιμέλεια" του τέκνου με το οποίο διέμενε αυτό, χωρίς να υπήρχε κάποια δικαστική ρύθμιση μεταξύ των γονέων. Θα νομιμοποιείται πλέον από τη νέα ρύθμιση (αν παραμείνει έτσι) ο τόπος διαμονής του τέκνου να είναι αυτός του γονέα με τον οποίο διαμένει. Θα υπάρχει έτσι ατύπως ένα είδος νομικού τεκμηρίου υπέρ του γονέα που διαμένει μαζί του το τέκνο, αφού παρακάμπτεται η ρύθμιση του θέματος δικαστικώς. Να υπενθυμίσουμε ότι είναι σημαντικό στοιχείο επιμέλειας του τέκνου ο καθορισμός του τόπου διαμονής του τέκνου, βάσει του πρώτου εδαφίου του άρθρου 1518 Α.Κ. , το οποίο α' εδάφιο σημειωτέον δεν τροποποιείται με τις νέες διατάξεις.
Σήμερα να υπενθυμίσουμε ότι στη δικαστηριακή πρακτική αναφερόμαστε στον γονέα με τον οποίο διαμένει το τέκνο, που ασκεί "εν τοις πράγμασι την επιμέλεια" του τέκνου στα δικόγραφα μας και στις δικαστικές αποφάσεις. Με το νέο σχέδιο νόμο θα πρέπει να αναφερόμαστε στον νομιμοποιούμενο γονέα με τον οποίο διαμένει το τέκνο, βάσει των παραπάνω δύο διατάξεων του νέου σχεδίου νόμου.
Εν κατακλείδι απ’ ότι φαίνεται ο σκοπός του νομοθέτη για ουσιαστική συμμετοχή των γονέων στην ανατροφή των τέκνων μένει κενό γράμμα εφόσον εκ των πραγμάτων και εκ προοιμίου η επιμέλεια και ο τόπος διαμονής του τέκνου (σημαντικό στοιχείο επιμέλειας) χωρίς καμιά συμφωνία των γονέων ή καμία δικαστική απόφαση ανατίθεται με το νόμο στο γονέα με τον οποίο διαμένει το τέκνο μέχρι οι γονείς να έρθουν σε συμφωνία ή να προσφύγουν στο δικαστήριο και να αποφασίσει ο δικαστής για τον τόπο διαμονής του τέκνου και για την άσκηση της επιμέλειας αυτού.
Αν προσφύγουν οι γονείς στο δικαστήριο γεννάται το θέμα πως θα αποφασίσει το δικαστήριο από εδώ και στο εξής. Το πώς θα αποφασίσει ο δικαστής, δηλαδή αν θα κατανέμει την γονική μέριμνα και σε ποιον γονέα θα ανατεθεί η επιμέλεια εναπόκειται στην διακριτική του ευχέρεια του. Θα μπορούσε κάλλιστα να ορίσει το δικαστήριο ότι με μία διευρυμένη επικοινωνία, ενημέρωση και με μία “καλή” διατροφή του γονέα με τον οποίο δεν διαμένει με το τέκνο εξυπηρετείται το συμφέρον του παιδιού και ο σκοπός του εν λόγω νέου νόμου, η ουσιαστική συμμετοχή και των δύο γονέων στην ανατροφή του παιδιού.
Για παράδειγμα αν υπάρχει κάποια μεγάλη γεωγραφική απόσταση μεταξύ των κατοικιών των δύο γονέων θα μπορούσε να κρίνει ο δικαστής ότι εξυπηρετείται το συμφέρον του παιδιού με ανάθεση της αποκλειστικής επιμέλειας στον ένα γονέα και με κάποια διευρυμένη υποχρέωση - δικαίωμα επικοινωνίας του άλλου γονέα. Για να μην επεκταθώ περαιτέρω, τόσο η ενεργή και η ουσιαστική συμμετοχή των γονέων στην ανατροφή του παιδιού, όσο και πρωτίστως το συμφέρον του τέκνου είναι αόριστες νομικές έννοιες και εναπόκειται στη διακριτική ευχέρεια του δικαστηρίου να κρίνει στην εκάστοτε περίπτωση πως και πότε εξυπηρετούνται με τον καλύτερο τρόπο.
Θα επαναλάβω και πάλι ότι η υπεύθυνη ή μη συμπεριφορά των γονέων και η νομολογία των δικαστηρίων μετά το νέο νόμο θα δείξουν μελλοντικά στην πορεία κατά πόσο αυτές οι αλλαγές του σχεδίου νόμου θα είναι ικανές να φέρουν στην πράξη θετικές αλλαγές στη ζωή και στις σχέσεις γονέων - τέκνων. Εδώ αγαπητές φίλες και φίλοι φθάσαμε στο τέλος ακόμη ενός ενημερωτικού και χρήσιμου βίντεο.
Μη ξεχάσετε να επισκεφθείτε το blog μου στη δ/νση https://kavala-lawyer.blogspot.com για ενημέρωσή σας από εκατοντάδες νομικά οικογενειακά θέματα, χωρίς κανένα κόστος. Ευχαριστώ πολύ και πάλι για την προσοχή και το ενδιαφέρον σας. Να είστε καλά. Σύντομα πάλι μαζί σας. Γειά σας.
