* Δημοσιεύτηκε 7/ 2/2015 στην "Πρωϊνή" Εφημερίδα της Καβάλας
Με το άρθρο 13 Ν.4315/2014, ΦΕΚ Α 269/24.12.2014 έχει αντικατασταθεί το άρθρο 286 Ποινικού Κώδικα επαπειλώντας αυστηρές ποινές στους υπαίτιους του εγκλήματος της παραβίασης των κανόνων της οικοδομικής. Πριν την αντικατάσταση του άρθρου ο δράστης εκ προθέσεως η΄εξ αμελείας τιμωρούνταν με φυλάκιση μέχρι δύο (2) ετών. Ειδικότερα κατά το άρθρο 286 Π.Κ., όπως ισχύει σήμερα, μετά την αντικατάστασή του :" 1. Όποιος κατά την εκπόνηση μελέτης ή τη διεύθυνση ή την εκτέλεση οικοδομικού ή άλλου ανάλογου έργου ή κατεδάφισης ενεργεί παρά τους κοινώς αναγνωρισμένους τεχνικούς κανόνες, τιμωρείται: α) με φυλάκιση από ένα έως πέντε έτη και χρηματική ποινή αν από την πράξη μπορεί να προκύψει κίνδυνος για άνθρωπο, β) με κάθειρξη έως δεκαπέντε έτη αν στην περίπτωση του στοιχείου α` η πράξη είχε ως αποτέλεσμα τη βαριά σωματική βλάβη, γ) με κάθειρξη από δέκα ως δεκαπέντε έτη αν στην περίπτωση του στοιχείου α` η πράξη είχε ως αποτέλεσμα το θάνατο άλλου, και με κάθειρξη ισόβια ή πρόσκαιρη από δεκαπέντε έως είκοσι έτη αν είχε ως αποτέλεσμα το θάνατο μεγάλου αριθμού ανθρώπων.
2. Όποιος στις περιπτώσεις της προηγούμενης παραγράφου παραβιάζει από αμέλεια τους κοινώς αναγνωρισμένους τεχνικούς κανόνες ή προκαλεί από αμέλεια τη δυνατότητα κινδύνου τιμωρείται με φυλάκιση έως δύο έτη ή χρηματική ποινή.
3. Η παραγραφή των εγκλημάτων της παραγράφου 1 στοιχεία β` και γ` αρχίζει από την επέλευση του θανάτου ή της βαριάς σωματικής βλάβης και πάντως δεν μπορεί να υπερβεί τα είκοσι πέντε (25) έτη από την παραβίαση των κανόνων.»
Photographer's name: RoganJosh (free photos by morguefile.com)
Από τη διάταξη αυτή προκύπτει ότι πρόκειται για έγκλημα συγκεκριμένης διακινδυνεύσεως και ανήκει στα εγκλήματα για την αντικειμενική υπόσταση των οποίων ως τετελεσμένων, απαιτείται κατά νόμο ως στοιχείο η επέλευση ορισμένου αποτελέσματος, δηλαδή η πρόκληση κινδύνου για τη ζωή ή την υγεία ανθρώπου. Στην έννοια της ενέργειας περιλαμβάνεται και η παράλειψη οφειλόμενης ενέργειας, διότι εκείνος που παραλείπει να ενεργήσει κάτι σύμφωνα με τους κανόνες ενεργεί παρά τους κανόνες τους κοινώς αναγνωρισμένους, δηλαδή τους τεχνικούς κανόνες που εφαρμόζονται και ακολουθούνται στη συγκεκριμένη περίπτωση από εκείνους που ασχολούνται με έργα οικοδομικά ή κατεδάφισης και τους οποίους τηρούν με την πεποίθηση ότι είναι σωστοί. Μεταξύ των υποκειμένων του εγκλήματος του άρθρου 286 Π.Κ, είναι και ο διευθύνων το οικοδομικό έργο, όπως ο επιβλέπων μηχανικός ή αρχιτέκτων, ο συντάξας τους στατικούς υπολογισμούς, καθώς και εκείνος που διευθύνει την εκτέλεση του έργου και δίδει οδηγίες και διαταγές υποχρεωτικές για εκείνους που εκτελούν αυτές.
Η αντικειμενική υπόσταση του εγκλήματος αυτού συνίσταται στην παρά τους κοινώς αναγνωρισμένους τεχνικούς κανόνες διενέργεια οικοδομικού και άλλου αναλόγου έργου ή κατεδάφιση και στην από την αιτία αυτή πρόκληση κινδύνου για τη ζωή ή την υγεία ανθρώπων, που είναι άλλος εκτός του δράστη. Ως "κοινώς αναγνωρισμένοι τεχνικοί κανόνες" νοούνται οι απλοί και κοινοί τεχνικοί κανόνες, που είναι γενικώς γνωστοί και εφαρμόζονται κατά την εκτέλεση τέτοιου έργου από προπαιδευμένους και έμπειρους τεχνικούς, οι οποίοι έχουν πρακτική ενασχόληση σε τέτοια έργα, είναι δε αναγκαίοι (οι τεχνικοί κανόνες) για την ασφάλεια όσων έχουν σχέση με το έργο, τόσο κατά την εκτέλεση του, όσο και μετά από αυτή, κατά τη χρήση του. Η παράβαση των κανόνων αυτών μπορεί να συντελεστεί με ενέργεια ή παράλειψη. Ως κίνδυνος δε για τη ζωή ή την υγεία ανθρώπων νοείται η κατάσταση που με τις συντρέχουσες περιστάσεις της εγκλείει σοβαρή πιθανότητα μελλοντικής πρόκλησης θανάτου ή βλάβης της υγείας ανθρώπου, χωρίς να είναι απαραίτητο να πραγματωθεί και το τελικό αυτό αποτέλεσμα της. Ο δε κίνδυνος δεν είναι απαραίτητο να είναι άμεσος και επικείμενος, γιατί αρκεί να είναι και κίνδυνος, ο οποίος θα προκύψει από τη μέλλουσα χρησιμοποίηση του κατασκευάσματος σύμφωνα με τον προορισμό του. Στην έννοια της ενέργειας περιλαμβάνεται και η παράλειψη οφειλόμενης ενέργειας, διότι εκείνος που παραλείπει να ενεργήσει κάτι σύμφωνα με τους κανόνες ενεργεί παρά τους κανόνες τους κοινώς αναγνωρισμένους. (658/2011 ΑΠ, 1634/2009 ΑΠ)
Για την υποκειμενική υπόσταση του εγκλήματος απαιτείται άμεσος δόλος (πρόθεση) ή αμέλεια στη παράγραφο 2. Αμέλεια κατά το άρθρο 28 Π.Κ, υπάρχει, όταν ο δράστης από έλλειψη της προσοχής, την οποία όφειλε κατά τις περιστάσεις και μπορούσε να καταβάλει, είτε δεν προέβλεψε το αξιόποινο αποτέλεσμα, που προκάλεσε η πράξη του (ασυνείδητη αμέλεια), είτε το προέβλεψε ως δυνατό, πίστεψε όμως, ότι δεν θα επερχόταν (ενσυνείδητη αμέλεια) ΑΠ 140/2012. Στην παράγραφο 2 του άρθρου 286 Π.Κ. προβλέπεται η εξ αμελείας τέλεση της πράξης για την οποία τιμωρείται ο δράστης με φυλάκιση έως δύο έτη ή χρηματική ποινή (πλημμέλημα), ενώ στη παράγραφο 1 του ίδιου άρθρου προβλέπεται η εκ προθέσεως τέλεση της πράξης που στην α) περίπτωση ο δράστης τιμωρείται με φυλάκιση (1-5 έτη) και χρηματική ποινή (πλημμέλημα), στην β) και γ) περιπτώσεις (δυνατότητα κινδύνου για άνθρωπο) με κάθειρξη που ανάλογα με την περίπτωση (το αποτέλεσμα) μπορεί να είναι ακόμη και ισόβια κάθειρξη αν η πράξη είχε ως αποτέλεσμα το θάνατο μεγάλου αριθμού ανθρώπων. Η παραγραφή στις δύο αυτές περιπτώσεις αρχίζει μάλιστα από την επέλευση του θανάτου ή της βαριάς σωματικής βλάβης και πάντως δεν μπορεί να υπερβεί τα είκοσι πέντε (25) έτη από την παραβίαση των κανόνων.
Το άρθρο 289 Π.Κ. (γενική διάταξη) θεσπίζει λόγο έμπρακτης μετάνοιας που εξαλείφει το αξιόποινο και ο υπαίτιος του άρθρου 286 Π.Κ. απαλλάσσεται από κάθε ποινή, αν με την ελεύθερη θέλησή του αποτρέψει τον κίνδυνο ή με τη γρήγορη αναγγελία του προς τις αρχές δώσει αφορμή για την αποτροπή του (παρ. 1). Επίσης κατά τη παρ. 2 του ίδιου άρθρου ο υπαίτιος απαλλάσσεται από κάθε ποινή αν με την ελεύθερη θέλησή του μέχρι την έναρξη της αποδεικτικής διαδικασίας στο πρωτοβάθμιο δικαστήριο έχει επιχειρήσει να μειώσει την έκταση του κινδύνου που έχει προκαλέσει και σε περίπτωση βλάβης ξένων πραγμάτων έχει ικανοποιήσει πλήρως τους ζημιωθέντες με την καταβολή του κεφαλαίου και των τόκων υπερημερίας και δηλώσουν τούτο ο παθών ή οι κληρονόμοι του. -
