Πότε δεν καταλογίζεται η πράξη στο δράστη, λόγω διατάραξης των πνευματικών λειτουργιών του;

* Δημοσιεύτηκε 14 /2 /2015  στην "Πρωϊνή" Εφημερίδα της Καβάλας   

  Το έγκλημα είναι πράξη άδικη και καταλογιστή στο δράστη της, η οποία τιμωρείται από το νόμο. Στην έννοια του όρου πράξη περιλαμβάνονται και οι παραλείψεις (άρθ. 14 Π.Κ.). Από τον ορισμό αυτό του εγκλήματος προκύπτουν τρείς αρχές: 1. Καμιά ποινή χωρίς νόμο, 2. καμιά ποινή χωρίς άδικο και 3. καμιά ποινή χωρίς καταλογισμό. Για να καταλογιστεί μια πράξη στο δράστη θα πρέπει να έχει ικανότητα καταλογισμού, δηλαδή ικανότητα να υπόκειται αυτός σε μομφή.

Ικανότητα καταλογισμού υφίσταται, όταν η συγκρότηση της ψυχοπνευματικής προσωπικότητάς του συγκεκριμένου ανθρώπου είναι εκείνη που επιτρέπει με τη θέλησή του να ενεργήσει διαφορετικά από ό,τι έπραξε. Για τον κανονικό και μέσο άνθρωπο θεωρείται ότι υπάρχει ικανότητα καταλογισμού. Ο νόμος ορίζει πότε δεν υπάρχει αυτή η ικανότητα καταλογισμού.

Έτσι κατά το άρθρο 34 του Π.Κ., η πράξη δεν καταλογίζεται στο δράστη, αν, όταν τη διέπραξε, λόγω νοσηρής διατάραξης των πνευματικών λειτουργιών ή διατάραξης της συνείδησης, δεν είχε την ικανότητα να αντιληφθεί το άδικο της πράξης του (διανοητικό πεδίο) ή να ενεργήσει σύμφωνα με την αντίληψη του για το άδικο αυτό (βουλητικό πεδίο). Κατά δε το άρθρο 36 παρ. 1 του ίδιου Κώδικα, αν εξαιτίας κάποιας από τις ψυχικές καταστάσεις που αναφέρονται στο άρθρο 34, δεν έχει εκλείψει εντελώς, μειώθηκε όμως σημαντικά η ικανότητα για καταλογισμό που απαιτείται κατά το άρθρο αυτό, επιβάλλεται ποινή ελαττωμένη (άρθρο 83).

Αφαίρεση γονικής μέριμνας ανηλίκου τέκνου εκτός γάμου

Απόφαση 13/2013 ΜΟΝΟΜΕΛΟΥΣ ΕΦΕΤΕΙΟΥ  ΠΑΤΡΩΝ (απόσπασμα)

"....Κατά τη διάταξη του άρθρου 1515 ΑΚ, όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 15 του ν. 3719/2008: <<Η γονική μέριμνα του ανήλικου τέκνου που γεννήθηκε και παραμένει χωρίς γάμο των γονέων του, ανήκει στη μητέρα του. Σε περίπτωση αναγνώρισής του, αποκτά γονική μέριμνα και ο πατέρας, που όμως την ασκεί αν υπάρχει συμφωνία των γονέων κατά το άρθρο 1513 ή αν έπαυσε η γονική μέριμνα της μητέρας ή αν αυτή αδυνατεί να την ασκήσει για νομικούς ή πραγματικούς λόγους.

 Με αίτηση του πατέρα, το δικαστήριο μπορεί και σε κάθε άλλη περίπτωση να αναθέσει και σε αυτόν την άσκηση της γονικής μέριμνας ή μέρους της, εφόσον αυτό επιβάλλεται από το συμφέρον του τέκνου.                            

Σε περίπτωση δικαστικής αναγνώρισης, στην οποία αντιδίκησε ο πατέρας, αυτός δεν ασκεί γονική μέριμνα ούτε αναπληρώνει τη μητέρα στην άσκηση της, έκτος αν υπάρχει συμφωνία των γονέων κατά το άρθρο 1513. Το δικαστήριο μπορεί, αν το επιβάλλει το συμφέρον του τέκνου, να αποφασίσει διαφορετικά με αίτηση του πατέρα, εφόσον έπαυσε η γονική μέριμνα της μητέρας ή αυτή αδυνατεί να την ασκήσει για νομικούς ή πραγματικούς λόγους ή υπάρχει συμφωνία των γονέων».

Αυστηρότερες ποινές έως και κάθειρξη για το έγκλημα της Παραβίασης των κανόνων της οικοδομικής

* Δημοσιεύτηκε  7/ 2/2015  στην "Πρωϊνή" Εφημερίδα της Καβάλας   

   Με το άρθρο 13 Ν.4315/2014, ΦΕΚ Α 269/24.12.2014 έχει αντικατασταθεί το άρθρο 286 Ποινικού Κώδικα επαπειλώντας αυστηρές ποινές στους υπαίτιους του εγκλήματος της παραβίασης των κανόνων της οικοδομικής. Πριν την αντικατάσταση του άρθρου ο δράστης εκ προθέσεως η΄εξ αμελείας τιμωρούνταν με φυλάκιση μέχρι δύο (2) ετών. Ειδικότερα κατά το άρθρο 286 Π.Κ., όπως ισχύει σήμερα, μετά την αντικατάστασή του :" 1. Όποιος κατά την εκπόνηση μελέτης ή τη διεύθυνση ή την εκτέλεση οικοδομικού ή άλλου ανάλογου έργου ή κατεδάφισης ενεργεί παρά τους κοινώς αναγνωρισμένους τεχνικούς κανόνες, τιμωρείται: α) με φυλάκιση από ένα έως πέντε έτη και χρηματική ποινή αν από την πράξη μπορεί να προκύψει κίνδυνος για άνθρωπο, β) με κάθειρξη έως δεκαπέντε έτη αν στην περίπτωση του στοιχείου α` η πράξη είχε ως αποτέλεσμα τη βαριά σωματική βλάβη, γ) με κάθειρξη από δέκα ως δεκαπέντε έτη αν στην περίπτωση του στοιχείου α` η πράξη είχε ως αποτέλεσμα το θάνατο άλλου, και με κάθειρξη ισόβια ή πρόσκαιρη από δεκαπέντε έως είκοσι έτη αν είχε ως αποτέλεσμα το θάνατο μεγάλου αριθμού ανθρώπων.

2. Όποιος στις περιπτώσεις της προηγούμενης παραγράφου παραβιάζει από αμέλεια τους κοινώς αναγνωρισμένους τεχνικούς κανόνες ή προκαλεί από αμέλεια τη δυνατότητα κινδύνου τιμωρείται με φυλάκιση έως δύο έτη ή χρηματική ποινή.

3. Η παραγραφή των εγκλημάτων της παραγράφου 1 στοιχεία β` και γ` αρχίζει από την επέλευση του θανάτου ή της βαριάς σωματικής βλάβης και πάντως δεν μπορεί να υπερβεί τα είκοσι πέντε (25) έτη από την παραβίαση των κανόνων.»

                                    Photographer's name: RoganJosh (free photos by morguefile.com)

Από τη διάταξη αυτή προκύπτει ότι πρόκειται για έγκλημα συγκεκριμένης διακινδυνεύσεως και ανήκει στα εγκλήματα για την αντικειμενική υπόσταση των οποίων ως τετελεσμένων, απαιτείται κατά νόμο ως στοιχείο η επέλευση ορισμένου αποτελέσματος, δηλαδή η πρόκληση κινδύνου για τη ζωή ή την υγεία ανθρώπου. Στην έννοια της ενέργειας περιλαμβάνεται και η παράλειψη οφειλόμενης ενέργειας, διότι εκείνος που παραλείπει να ενεργήσει κάτι σύμφωνα με τους κανόνες ενεργεί παρά τους κανόνες τους κοινώς αναγνωρισμένους, δηλαδή τους τεχνικούς κανόνες που εφαρμόζονται και ακολουθούνται στη συγκεκριμένη περίπτωση από εκείνους που ασχολούνται με έργα οικοδομικά ή κατεδάφισης και τους οποίους τηρούν με την πεποίθηση ότι είναι σωστοί. Μεταξύ των υποκειμένων του εγκλήματος του άρθρου 286 Π.Κ, είναι και ο διευθύνων το οικοδομικό έργο, όπως ο επιβλέπων μηχανικός ή αρχιτέκτων, ο συντάξας τους στατικούς υπολογισμούς, καθώς και εκείνος που διευθύνει την εκτέλεση του έργου και δίδει οδηγίες και διαταγές υποχρεωτικές για εκείνους που εκτελούν αυτές.

Η αντικειμενική υπόσταση του εγκλήματος αυτού συνίσταται στην παρά τους κοινώς αναγνωρισμένους τεχνικούς κανόνες διενέργεια οικοδομικού και άλλου αναλόγου έργου ή κατεδάφιση και στην από την αιτία αυτή πρόκληση κινδύνου για τη ζωή ή την υγεία ανθρώπων, που είναι άλλος εκτός του δράστη. Ως "κοινώς αναγνωρισμένοι τεχνικοί κανόνες" νοούνται οι απλοί και κοινοί τεχνικοί κανόνες, που είναι γενικώς γνωστοί και εφαρμόζονται κατά την εκτέλεση τέτοιου έργου από προπαιδευμένους και έμπειρους τεχνικούς, οι οποίοι έχουν πρακτική ενασχόληση σε τέτοια έργα, είναι δε αναγκαίοι (οι τεχνικοί κανόνες) για την ασφάλεια όσων έχουν σχέση με το έργο, τόσο κατά την εκτέλεση του, όσο και μετά από αυτή, κατά τη χρήση του. Η παράβαση των κανόνων αυτών μπορεί να συντελεστεί με ενέργεια ή παράλειψη. Ως κίνδυνος δε για τη ζωή ή την υγεία ανθρώπων νοείται η κατάσταση που με τις συντρέχουσες περιστάσεις της εγκλείει σοβαρή πιθανότητα μελλοντικής πρόκλησης θανάτου ή βλάβης της υγείας ανθρώπου, χωρίς να είναι απαραίτητο να πραγματωθεί και το τελικό αυτό αποτέλεσμα της. Ο δε κίνδυνος δεν είναι απαραίτητο να είναι άμεσος και επικείμενος, γιατί αρκεί να είναι και κίνδυνος, ο οποίος θα προκύψει από τη μέλλουσα χρησιμοποίηση του κατασκευάσματος σύμφωνα με τον προορισμό του. Στην έννοια της ενέργειας περιλαμβάνεται και η παράλειψη οφειλόμενης ενέργειας, διότι εκείνος που παραλείπει να ενεργήσει κάτι σύμφωνα με τους κανόνες ενεργεί παρά τους κανόνες τους κοινώς αναγνωρισμένους. (658/2011 ΑΠ, 1634/2009 ΑΠ)

Για την υποκειμενική υπόσταση του εγκλήματος απαιτείται άμεσος δόλος (πρόθεση) ή αμέλεια στη παράγραφο 2. Αμέλεια κατά το άρθρο 28 Π.Κ, υπάρχει, όταν ο δράστης από έλλειψη της προσοχής, την οποία όφειλε κατά τις περιστάσεις και μπορούσε να καταβάλει, είτε δεν προέβλεψε το αξιόποινο αποτέλεσμα, που προκάλεσε η πράξη του (ασυνείδητη αμέλεια), είτε το προέβλεψε ως δυνατό, πίστεψε όμως, ότι δεν θα επερχόταν (ενσυνείδητη αμέλεια) ΑΠ 140/2012. Στην παράγραφο 2 του άρθρου 286 Π.Κ. προβλέπεται η εξ αμελείας τέλεση της πράξης για την οποία τιμωρείται ο δράστης με φυλάκιση έως δύο έτη ή χρηματική ποινή (πλημμέλημα), ενώ στη παράγραφο 1 του ίδιου άρθρου προβλέπεται η εκ προθέσεως τέλεση της πράξης που στην α) περίπτωση ο δράστης τιμωρείται με φυλάκιση (1-5 έτη) και χρηματική ποινή (πλημμέλημα), στην β) και γ) περιπτώσεις (δυνατότητα κινδύνου για άνθρωπο) με κάθειρξη που ανάλογα με την περίπτωση (το αποτέλεσμα) μπορεί να είναι ακόμη και ισόβια κάθειρξη αν η πράξη είχε ως αποτέλεσμα το θάνατο μεγάλου αριθμού ανθρώπων. Η παραγραφή στις δύο αυτές περιπτώσεις αρχίζει μάλιστα από την επέλευση του θανάτου ή της βαριάς σωματικής βλάβης και πάντως δεν μπορεί να υπερβεί τα είκοσι πέντε (25) έτη από την παραβίαση των κανόνων.

Το άρθρο 289 Π.Κ. (γενική διάταξη) θεσπίζει λόγο έμπρακτης μετάνοιας που εξαλείφει το αξιόποινο και ο υπαίτιος του άρθρου 286 Π.Κ. απαλλάσσεται από κάθε ποινή, αν με την ελεύθερη θέλησή του αποτρέψει τον κίνδυνο ή με τη γρήγορη αναγγελία του προς τις αρχές δώσει αφορμή για την αποτροπή του (παρ. 1). Επίσης κατά τη παρ. 2 του ίδιου άρθρου ο υπαίτιος απαλλάσσεται από κάθε ποινή αν με την ελεύθερη θέλησή του μέχρι την έναρξη της αποδεικτικής διαδικασίας στο πρωτοβάθμιο δικαστήριο έχει επιχειρήσει να μειώσει την έκταση του κινδύνου που έχει προκαλέσει και σε περίπτωση βλάβης ξένων πραγμάτων έχει ικανοποιήσει πλήρως τους ζημιωθέντες με την καταβολή του κεφαλαίου και των τόκων υπερημερίας και δηλώσουν τούτο ο παθών ή οι κληρονόμοι του. -

Γιώργος Π. Γιαγκουδάκης, Δικηγόρος Καβάλας

Διαζύγια - Ποινικά - Αστικά

Για περισσότερες πληροφορίες 

σχετικά με το δικηγορικό γραφείο μου

επισκεφθείτε το site μας

kavala-lawyer.blogspot.gr
giagkoud@yahoo.com

                                                                                                                      
                           

  

                                               

*Υ.Γ.:     Στείλε το σχόλιο σου, κάνε LIKE και  γράψου στη mailing list. Ευχαριστώ.   

λέξεις κλειδιά: άρθρο 286 Π.Κ, Παραβίαση κανόνων της οικοδομικής, έγκλημα συγκεκριμένης διακινδυνεύσεως, κοινώς αναγνωρισμένοι τεχνικοί κανόνες

----------------------------------------------
Photographer's name:  RoganJosh (free photos by morguefile.com)
The above image is from morgueFile free photo "You are allowed to copy, distribute, transmit the work and to adapt the work. Attribution is not required. You are prohibited from using this work in a stand alone manner. Read the license summary http://www.morguefile.com/license/morguefile"

Πότε η άσκηση διαζυγίου αποκλείει το κληρονομικό δικαίωμα του επιζώντος συζύγου;

       * Δημοσιεύτηκε  24/ 1/2015  στην "Πρωϊνή" Εφημερίδα της Καβάλας     

Κατά το άρθρο 1820 Αστικού Κώδικα: "Εκείνος από τους συζύγους που επιζεί καλείται, ως κληρονόμος εξ αδιαθέτου, με τους συγγενείς της πρώτης τάξης στο τέταρτο και με τους συγγενείς των άλλων τάξεων στο μισό της κληρονομίας. Επιπλέον παίρνει ως εξαίρετο, ανεξάρτητα από την τάξη με την οποία καλείται, τα έπιπλα, σκεύη, ενδύματα και άλλα τέτοια οικιακά αντικείμενα που τα χρησιμοποιούσαν είτε μόνος εκείνος που επιζεί, είτε και οι δύο σύζυγοι. Αν όμως υπάρχουν τέκνα του συζύγου που πέθανε, λαμβάνονται υπόψη οι ανάγκες και αυτών, εφόσον το επιβάλλουν οι ειδικές περιστάσεις για λόγους επιείκειας."

ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΚΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΕΠΙΖΩΝΤΟΣ ΣΥΖΥΓΟΥ: Συνεπώς η κληρονομική μερίδα του/της συζύγου στην εξ αδιαθέτου κληρονομική διαδοχή (εκ του νόμου διαδοχή, σε περίπτωση μη ύπαρξης κληρονομικής διαδοχής εκ διαθήκης) είναι σε πάγια ποσοστά εφ΄ όλης της κληρονομιαίας περιουσίας, όταν κληρονομεί μαζί με κληρονόμους στην πρώτη τάξη (κατιόντες κληρονομούμενου) το 1/4 αυτής της περιουσίας και το εξαίρετο, όταν κληρονομεί δε μαζί με κληρονόμους της δεύτερης, τρίτης και τέταρτης τάξης το 1/2 αυτής και το εξαίρετο, ενώ στην πέμπτη τάξη ο σύζυγος παίρνει ολόκληρη τη κληρονομία. Το εξαίρετο περιλαμβάνει διάφορα οικιακά αντικείμενα (μεταξύ αυτών και το οικογενειακό αυτοκίνητο) που χρησιμεύουν για τη κοινή οικιακή οικονομία των συζύγων.

Ποιοι δικαιούνται ψυχική οδύνη και πότε;

* Δημοσιεύτηκε  17/1 /2015  στην "Πρωϊνή" Εφημερίδα της Καβάλας   

Σύμφωνα με το άρθρο 932 του Αστικού Κώδικα: 

" Σε  περίπτωση  αδικοπραξίας, ανεξάρτητα από την αποζημίωση για  την περιουσιακή ζημία, το δικαστήριο μπορεί να επιδικάσει εύλογη  κατά  την  κρίση του  χρηματική ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης. Αυτό ισχύει  ιδίως για εκείνον που έπαθε προσβολή  της  υγείας,  της  τιμής  ή  της  αγνείας του ή  στερήθηκε  την ελευθερία του. Σε περίπτωση θανάτωσης προσώπου η χρηματική  αυτή  ικανοποίηση  μπορεί  να  επιδικαστεί  στην  οικογένεια του θύματος λόγω ψυχικής οδύνης."

Κατά το εδάφιο 2 του προηγούμενου άρθρου προκύπτει ότι σε περίπτωση θανατώσεως   προσώπου, η χρηματική ικανοποίηση  μπορεί να επιδικασθεί στην οικογένεια του θύματος, λόγω  ψυχικής οδύνης, χωρίς όμως  να γίνεται προσδιορισμός της  έννοιας του όρου "οικογένεια του  θύματος" (αόριστη νομική έννοια). Τούτο έγινε προφανώς γιατί ο νομοθέτης δεν θέλησε να διαγράψει  δεσμευτικά τα  όρια ενός θεσμού, ο  οποίος από τη φύση του,  υφίσταται αναγκαίως  τις επιδράσεις  από τις κοινωνικές διαφοροποιήσεις  κατά τη διαδρομή του χρόνου.