Η έννοια και υπολογισμός διετούς διάστασης στο διαζύγιο διετούς διάστασης. Ένσταση του άρθρου 281 Α.Κ.

• Το αποκαλούμενο "αυτόματο διαζύγιο" απαιτεί διετή διάσταση των συζύγων.  Πως υπολογίζεται η διετή διάσταση?

Από  τη  διάταξη του  άρθρου 1439 παρ. 3 Α.Κ, που  καθιερώνει  ως  λόγο  διαζυγίου  τον αντικειμενικό  κλονισμό  της  έγγαμης  σχέσεως των συζύγων προκύπτει  ότι  εφόσον αποδειχθεί  η  διετής  διάσταση, η οποία  υπολογίζεται αναδρομικά από το  χρόνο της πρώτης στο  ακροατήριο συζητήσεως  της  αγωγής, τεκμαίρεται αμάχητα  ο κλονισμός  των σχέσεων των συζύγων  και  το δικαστήριο χωρεί, μετά και τη διαπίστωση της  προθέσεως για  διάσταση  στη λύση  του  γάμου. 

Ως  διάσταση,  κατά  την  έννοια  της  διατάξεως   αυτής, νοείται  εκείνη,  κατά  την οποία οι  σύζυγοι απομακρύνονται  φυσικώς  και  ψυχικώς  μεταξύ τους, με τη θέληση να μην έχουν  πλέον κοινωνία βίου. Η  υποκειμενική  πρόθεση  διακοπής της έγγαμης συμβίωσης (ψυχικό στοιχείο) δεν αρκεί να αποτελεί ενδόμυχη διάθεση ή  επιθυμία, αλλά πρέπει να εκδηλώνεται και εξωτερικά. (Α.Π 1384/2000 Ελλ.Δνη 42.685,Α.Π 1117/1999 Ελλ.Δνη 41. 372,Α.Π 1096/1999 Ελλ.Δνη 40. 1533, Α.Π 254/1999 Ελλ, Δνη 40. 1043).  

Πότε είναι δικαιολογημένη η άρνηση γονιού για επικοινωνία τέκνου με παππού και γιαγιά?

Κατ΄αρχήν κατά τις διατάξεις των §§ 2 και 3 του άρθρου 1520 Αστικού Κώδικα, οι γονείς δεν έχουν το δικαίωμα να εμποδίσουν την επικοινωνία του τέκνου με απώτερους ανιόντες του, εκτός αν υπάρχει σοβαρός λόγος. Το δικαίωμα αυτό (αυτοτελές) κανονίζεται από το δικαστήριο, αν οι γονείς εμποδίσουν την επικοινωνία με το τέκνο χωρίς σοβαρό λόγο. 

Αυτό ισχύει και στην περίπτωση που ο ένας γονέας αποβιώσει και ο άλλος αρνείται στους ανιόντες χωρίς σοβαρό λόγο την επικοι­νωνία τους με τον εγγονό τους (ΕφΑΘ 1804/04 ΕλλΔνη 45.1692, ΕφΛαρ 138/2012 Δικογραφία 2012, σ. 519).

Πως τιμωρείται η εγκατάλειψη εγκυμονούσας?

  Στις σημερινές συνθήκες οικονομικής κρίσης το θέμα αυτό είναι επίκαιρο όσο ποτέ άλλοτε. Πέραν από το ηθικό μέρος της υπόθεσης όπου είναι ανεπίτρεπτο να αφεθεί εγκαταλελειμένη μια γυναίκα έγκυο από τον "υπαίτιο"  της εγκυμοσύνης της,  υπάρχει και το νομικό μέρος της υπόθεσης αναφορικά με το άρθρο 359 Π.Κ.,  που θα εξετάσουμε εδώ. 

Το αδίκημα της  εγκατάλειψης εγκύου περιλαμβάνεται στο εικοστό κεφάλαιο του Ποινικού μας Κώδικα με τον τίτλο "Εγκλήματα σχετικά με το γάμο και την οικογένεια".  Κατά το άρθρο  359 Ποινικού Κώδικα (  Εγκατάλειψη εγκύου)    ορίζεται ότι:

  " 'Οποιος εγκαταλείπει σε απορία ή με άλλο  τρόπο  αβοήθητη  μία  γυναίκα που έμεινε απ` αυτόν έγκυος και που λόγω της εγκυμοσύνης ή του  τοκετού  της  δεν  μπορεί  να  φροντίσει  τον  εαυτό της τιμωρείται με φυλάκιση μέχρι ενός έτους.  Η ποινική δίωξη ασκείται μόνο  ύστερα  από  έγκληση."

Τι πρέπει να γνωρίζεις για το δικαίωμα προσωπικής επικοινωνίας του γονιού με το ανήλικο παιδί του?

ΣΗΜΕΙΩΣΗ:Το παρακάτω απόσπασμα της δικαστικής απόφασης Μον. Πρωτοδικείου Θεσσαλονίκης απαντά σε πολλά ερωτήματα σχετικά με το δικαίωμα της επικοινωνίας του γονιού με το ανήλικο τέκνο του που δεν διαμένει μαζί του.  

-Από που απορρέει αυτό το δικαίωμα? 

-ποιός είναι ο σκοπός του? που στοχεύει? 

-που αποβλέπει ο νόμος με τη ρύθμιση της επικοινωνίας? 

-πότε περιορίζεται το δικαίωμα αυτό? 

-πότε οι σχετικές αποφάσεις υπόκεινται σε ανάκληση ή μεταρρύθμιση?

"...........Kατά το άρθρο 1520 ΑΚ, όπως ισχύει μετά το νόμο 1329/1983, ο γονέας με τον οποίο δεν διαμένει το τέκνο, διατηρεί δικαίωμα προσωπικής επικοινωνίας με αυτό, και, στην περίπτωση διαφωνίας των γονέων του ανηλίκου ως προς την άσκηση του δικαιώματος αυτού, το δικαστήριο καθορίζει τον τρόπο κατά τον οποίο θα γίνεται η επικοινωνία ( ΑΠ 719/1996 ΕΕΝ 65. 60, ΕφΘεσ 2322/1997ΕλλΔνη. 40. 359 ). 

Το άκρως προσωπικό αυτό δικαίωμα του γονέα για επικοινωνία με το ανήλικο τέκνο του απορρέει από το φυσικό δεσμό του αίματος και του αισθήματος στοργής προς αυτό, συντελεί δε στην ανάπτυξη του ψυχικού του κόσμου και την εν γένει προσωπικότητά του, γι’ αυτό η άσκησή του αποβλέπει κυρίως στο καλώς εννούμενο συμφέρον του τέκνου, αφού σκοπός του δικαιώματος αυτού είναι η διατήρηση του ψυχικού δεσμου γονέα και τέκνου και η δυνατότητα του άλλου γονέα άμεσης γνώσης για την ανάπτυξη της προσωπικότητας, την πνευματική ανάπτυξη και γενικά τη δυνατότητα της παρακολούθησης της όλης κατάστασης του τέκνου. 

Ο αυστηρός νόμος 3500/2006 για την ενδοοικογενειακή βία

Σημαντική επισήμανση: Ο νόμος περί ενδοοικογενειακής βίας έχει πολύ αυστηρότερες διατάξεις από τις κοινές διατάξεις ποινικού δικαίου διότι εφαρμόζεται  στα πλαίσια της "οικογένειας", όπως την ορίζει. Για τον ορισμό της οικογένειας σχετικό το άρθρο 1 παράγραφος 2 του νόμου αυτού.

Προκειμένου να καθορισθεί αν το θύμα είναι μέλος της "οικογένειας", δηλ. αν εμπίπτει ή όχι σε μια από τις κατηγορίες του παραπάνω άρθρου και αν έχουν εφαρμογή οι διατάξεις περί ενδοοικογενειακής βίας θα πρέπει να προσφύγει κανείς στο άρθρο 1 της Αιτιολογικής Έκθεσης του νόμου αυτού που ορίζει τις κατηγορίες και ιδίως για να γίνει διάκριση μεταξύ της πρώτης και δεύτερης κατηγορίας συγγενών.  Αν δεν εφαρμοστεί ο νόμος αυτός ο δράστης θα κριθεί με τις κοινές διατάξεις ποινικού δικαίου.

NOMOΣ ΥΠ'ΑΡΙΘ. 3500 (ΦΕΚ Α 232 -24.10.2006)

 Για την αντιμετώπιση της ενδοοικογενειακής βίας και άλλες διατάξεις.

 Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ 

Εκδίδομε τον ακόλουθο νόμο που ψήφισε η Βουλή:

 ΚΕΦΑΛΑΙΟ A΄ ΓΕΝΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ 

Άρθρο 1 Ορισμοί 

Για τον παρόντα νόμο θεωρείται: 

1. ενδοοικογενειακή βία, η τέλεση αξιόποινης πράξης, σε βάρος μέλους της οικογένειας, σύμφωνα με τα άρθρα 6, 7, 8 και 9 του παρόντος και τα άρθρα 299 και 311 του Ποινικού Κώδικα.

 2. α. οικογένεια ή κοινότητα που αποτελείται από συζύγους ή γονείς και συγγενείς πρώτου και δεύτερου βαθμού εξ αίματος ή εξ αγχιστείας και τα εξ υιοθεσίας τέκνα τους. 

β. στην οικογένεια περιλαμβάνονται, εφόσον συνοικούν, συγγενείς εξ αίματος ή εξ αγχιστείας μέχρι τετάρτου βαθμού και πρόσωπα των οποίων επίτροπος, δικαστικός παραστάτης ή ανάδοχος γονέας έχει ορισθεί μέλος της οικογένειας, καθώς και κάθε ανήλικο πρόσωπο που συνοικεί στην οικογένεια. 

γ. οι διατάξεις του παρόντος νόμου εφαρμόζονται και στην μόνιμη σύντροφο του άνδρα ή στον μόνιμο σύντροφο της γυναίκας και στα τέκνα, κοινά ή ενός εξ αυτών, εφόσον τα πρόσωπα αυτά συνοικούν, ως και στους τέως συζύγους. 

3. θύμα ενδοοικογενειακής βίας κάθε πρόσωπο της προηγούμενης παραγράφου σε βάρος του οποίου τελείται αξιόποινη πράξη κατά τα άρθρα 6, 7, 8 και 9 του παρόντος. Θύμα είναι και το μέλος, στην οικογένεια του οποίου τελέσθηκε αξιόποινη πράξη, κατά τα άρθρα 299 και 311 του Ποινικού Κώδικα, καθώς και ο ανήλικος κατά την παράγραφο 2, ενώπιον του οποίου τελείται μία από τις αξιόποινες πράξεις της παρούσας.

Άρθρο 2 Απαγόρευση χρήσης βίας 

Η άσκηση βίας κάθε μορφής μεταξύ των μελών της οικογένειας απαγορεύεται.