Γιατί οι σύζυγοι έχουν κατά κανόνα αμοιβαία υποχρέωση να συμβιώνουν? (βίντεο)

Γειά σας φίλες και φίλοι. Το σημερινό μας θέμα είναι πολύ σημαντικό και ενδιαφέρει όλα τα παντρεμένα ζευγάρια.

Είμαι ο Γιώργος Γιαγκουδάκης νομικός σύμβουλος - δικηγόρος οικογενειακού δικαίου και σήμερα θα μιλήσουμε για την  υποχρέωση  συμβίωσης των παντρεμένων, που επιβάλλεται και μάλιστα με  αναγκαστικού δικαίου διάταξη. 

Μη ξεχάσετε σε αυτό το σημείο να γραφτείτε στο κανάλι μου και να κάνετε κλικ στο καμπανάκι για να παίρνετε ειδοποιήσεις για νέα βίντεο.

Πάμε λοιπόν κατευθείαν στο θέμα μας. 

Θεμελιώδης υποχρέωση των συζύγων σύμφωνα με το νόμο είναι η αμοιβαία συμβίωση τους. 

Ειδικότερα, σύμφωνα με το άρθρο 1386 του Αστικού Κώδικα, ο γάμος παράγει για τους συζύγους αμοιβαία νομική υποχρέωση για συμβίωση, εφόσον η σχετική αξίωση δεν αποτελεί κατάχρηση δικαιώματος. 

Ως συμβίωση θεωρείται η δημιουργία από τους συζύγους κοινής ζωής. Η υποχρέωση αυτή να συμβιώνουν οι δύο σύζυγοι περιλαμβάνει όλες τις υποχρεώσεις, που επιβάλλει η έγγαμη ζωή σύμφωνα με τις κρατούσες ηθικές αντιλήψεις και συνήθειες. Με τη διάταξη αυτή καθιερώνεται νομική υποχρέωση για συμβίωση, που είναι αμοιβαία. Με άλλα λόγια στην υποχρέωση του ενός συζύγου για συμβίωση αντιστοιχεί ανάλογο δικαίωμα του άλλου και αντιστρόφως.

Το σημαντικότερο περιεχόμενο της πλήρους έγγαμης συμβίωσης είναι η υποχρέωση συνοίκησης των συζύγων. 

Μπορεί ο γονέας να προβάλλει ένσταση καταχρηστικής άσκησης δικαιώματος διατροφής κατά του ενήλικου τέκνου του?

 Σύμφωνα με τη δημόσιας τάξης διάταξη του άρθρ. 1507 ΑΚ, γονείς και τέκνα οφείλουν αμοιβαία μεταξύ τους βοήθεια, στοργή και σεβασμό. Εκδήλωση των ανωτέρω στοιχείων αποτελεί η επιθυμία του ενός να επικοινωνεί με τον άλλο, να προσφέρει στήριξη και συμπαράσταση σε καλές ή κακές στιγμές της ζωής του άλλου και να επιδεικνύει σεβασμό στην προσωπικότητα του, στα ίδια δε πλαίσια ο ένας δικαιούται και ο άλλος υποχρεούται να διατρέφει τον άλλον, όταν υπάρχει λόγος προς τούτο. 

Υπάρχουν αποφάσεις της νομολογίας μας που έχουν δεχθεί ότι  σε περίπτωση που ο αιτούμενος τη διατροφή ενεργεί σε αντίθεση με τις υπό τη διάταξη του αρθρ. 1507 ΑΚ προβλεπόμενες υποχρεώσεις του, μπορεί γονέας να προβάλλει ένσταση καταχρηστικής άσκησης δικαιώματος διατροφής κατά του ενήλικου τέκνου του όταν το δικαίωμα του αυτό έρχεται σε προφανή και έκδηλη αντίθεση προς τα ακραία αξιολογικά όρια της καλής πίστης, των χρηστών ηθών και του κοινωνικού και οικονομικού σκοπού του δικαιώματος. 

Ο ισχυρισμός αυτός, ως καταλυτική της αγωγής, ένσταση καταχρηστικής άσκησης δικαιώματος,  όταν είναι ορισμένος (ΟλΑΠ 17/1995 ΕλλΔνη 36. 1531) και γίνεται επίκληση της προκύπτουσας κατάχρησης του σχετικού δικαιώματος και διατυπώνεται αίτημα, απόρριψης της αγωγής  για την αίτια αυτή  μπορεί να γίνει παραδεκτός  και να απορριφθεί ως ουσιαστικά αβάσιμη η κρινόμενη αγωγή διατροφής του ενηλίκου τέκνου (ΟλΑΠ 472/1987 ΝοΒ 32. 48, ΑΠ 357/2004 ΕλλΔνη 46. 1427), βρίσκει δε νόμιμο έρεισμα στη διάταξη του άρθρου 281  ΑΚ. Δεν μπορεί το ενάγων ενήλικο τέκνο βάσει την εν λόγω νομολογίας να θεμελιώσει το δικαίωμά του αυτό, μόνο στο τυπικό γεγονός ότι γεννήθηκε από τον εναγόμενο γονέα του, με τον οποίο σήμερα δεν το συνδέει κανένα ουσιαστικό στοιχείο, απ` αυτά που υπάρχουν και προσδίδουν στη σχέση της συγγένειας γονιού και τέκνου την πραγματική της υπόσταση, όταν προς αυτόν έχει επιδείξει πλήρη αδιαφορία και περιφρόνηση, αν και δεν συνέτρεξε ανάλογη συμπεριφορά του πάτερα της προς την ίδια.

Η έννοια και υπολογισμός διετούς διάστασης στο διαζύγιο διετούς διάστασης. Ένσταση του άρθρου 281 Α.Κ.

• Το αποκαλούμενο "αυτόματο διαζύγιο" απαιτεί διετή διάσταση των συζύγων.  Πως υπολογίζεται η διετή διάσταση?

Από  τη  διάταξη του  άρθρου 1439 παρ. 3 Α.Κ, που  καθιερώνει  ως  λόγο  διαζυγίου  τον αντικειμενικό  κλονισμό  της  έγγαμης  σχέσεως των συζύγων προκύπτει  ότι  εφόσον αποδειχθεί  η  διετής  διάσταση, η οποία  υπολογίζεται αναδρομικά από το  χρόνο της πρώτης στο  ακροατήριο συζητήσεως  της  αγωγής, τεκμαίρεται αμάχητα  ο κλονισμός  των σχέσεων των συζύγων  και  το δικαστήριο χωρεί, μετά και τη διαπίστωση της  προθέσεως για  διάσταση  στη λύση  του  γάμου. 

Ως  διάσταση,  κατά  την  έννοια  της  διατάξεως   αυτής, νοείται  εκείνη,  κατά  την οποία οι  σύζυγοι απομακρύνονται  φυσικώς  και  ψυχικώς  μεταξύ τους, με τη θέληση να μην έχουν  πλέον κοινωνία βίου. Η  υποκειμενική  πρόθεση  διακοπής της έγγαμης συμβίωσης (ψυχικό στοιχείο) δεν αρκεί να αποτελεί ενδόμυχη διάθεση ή  επιθυμία, αλλά πρέπει να εκδηλώνεται και εξωτερικά. (Α.Π 1384/2000 Ελλ.Δνη 42.685,Α.Π 1117/1999 Ελλ.Δνη 41. 372,Α.Π 1096/1999 Ελλ.Δνη 40. 1533, Α.Π 254/1999 Ελλ, Δνη 40. 1043).  

Πότε είναι καταχρηστική η άσκηση δικαιώματος διατροφής από το ενήλικο τέκνο - Νομολογία

 Απόφ. 46/2010 ΜΠΡ ΑΡΤΑΣ (απόσπασμα)  

-Απόρριψη της αγωγής διατροφής ενηλίκου τέκνου, λόγω καταχρηστικής άσκησης του δικαιώματος του. (Άρθρο . 281 Α.Κ.) 

 Η διάταξη του άρθρου 281 ΑΚ, που έχει έντονο χαρακτήρα κανόνα δημόσιας τάξης, αφού σκοπεί στην πάταξη παραβιάσεων των αρχών της καλής πίστης των χρηστών ηθών και την άσκηση του κάθε δικαιώματος σύμφωνα με τον οικονομικό και κοινωνικό σκοπό του, ήτοι στην πάταξη της κακοπιστίας και της ανηθτκότητας στις συναλλαγές, δεν αποκλείεται να εφαρμοστεί και σε δικαιώματα που πηγάζουν απο διατάξεις δημόσιας τάξης χωρίς να έχει επιρροή αυτό και μόνον το γεγονός ότι ο χαρακτήρας των διατάξεων αυτών είναι περισσότερο έντονος ή όχι, εφόσον η συμπεριφορά του δικαιούχου εμφανίζεται στη συγκεκριμένη περίπτωση να υπερακοντίζει καταφανώς τα όρια που διαγράφονται ανωτέρω, πράγμα το οποίο δεν προϋποθέτει απαραιτήτως ότι από την άσκηση του συγκεκριμένου δικαιώματος δημιουργείται κατάσταση συνεπαγόμενη αφόρητες συνέπειες για τον οφειλέτη (ΟλΑΠ 569/1986 ΕλλΔνη 32. 796). 

Πως μπορεί να αποκλειστεί από διατροφή ενήλικο τέκνο με ένσταση άρθρου 281 Α.Κ.

 Αγωγή διατροφής ενηλίκου τέκνου κατά του πατέρα - Απόρριψη αυτής λόγω καταχρηστικής άσκησης δικαιώματος - Νομολογία

Απόφαση 46/2010 ΜΠΡ ΑΡΤΑΣ  (απόσπασμα )

 Απο τις διατάξεις των άρθρων 1485, 1486 παρ. 1 και 1489 παρ. 2 ΑΚ προκύπτει ότι δικαίωμα διατροφής έχει έναντι των γονέων του και το ενήλικο τέκνο, εφόσον δεν μπορεί να αυτοδιατραφεί από την περιουσία του ή από εργασία κατάλληλη για την ηλικία του, την κατάσταση της υγείας του και τις λοιπές βιοτικές του συνθήκες, ενόψει και των τυχόν αναγκών της εκπαίδευσής του. Η διατροφή αυτή περιλαμβάνει, συμφωνά με το άρθρο 1493 του ΑΚ, όλα όσα είναι αναγκαία για τη συντήρηση του δικαιούχου και επιπλέον τα έξοδα για την ανατροφή, καθώς και την επαγγελματική και την εν γένει εκπαίδευσή του. Προϋπόθεση δηλαδή να αξιώσει διατροφή από τους γονείς του το ενήλικο τέκνο είναι η απορία του και συγκεκριμένα η έλλειψη επαρκών περιουσιακών στοιχείων η η αδυναμία του να μετελθει κατάλληλη εργασία. Δικαιούχος διατροφής είναι και εκείνος που, ενόψει των αναγκών της εκπαίδευσής του, δεν μπορεί να μετελθει κατάλληλη εργασία, που να επιτρέπει την απρόσκοπτη συνέχιση των σπουδών του. Οι ανάγκες της εκπαίδευσης εξαρτώνται από τις λοιπές βιοτικές συνθήκες του δικαιούχου (ΑΠ 212/1999 ΕλλΔνη 40. 2043. ΕφΘεσ 2943/2005 ΝΟΜΟΣ).

Πότε είναι καταχρηστική η αξίωση διατροφής του ενήλικου τέκνου που φέρεται απαξιωτικά και προσβλητικά στον γονιό του;

* Δημοσιεύτηκε  5/12/2015  στην "Πρωϊνή" Εφημερίδα της Καβάλας    

 *Χρόνος ανάγνωσης άρθρου: περίπου 4 λεπτά και 56 δεύτερα       

Ο Αστικός Κώδικας ορίζει ότι: "Ανιόντες και κατιόντες έχουν αμοιβαία υποχρέωση διατροφής κατά τους όρους των άρθρων 1486 έως 1502. (άρθρο 1485 Α.Κ.). Κατά το άρθρο 1486 Αστικού Κώδικα (Α.Κ.): " Δικαίωμα διατροφής έχει μόνον όποιος δεν μπορεί να διατρέφει τον εαυτό του από την περιουσία του ή από εργασία κατάλληλη για την ηλικία του, την κατάσταση της υγείας του και τις λοιπές βιοτικές του συνθήκες ενόψει και των τυχόν αναγκών της εκπαίδευσής του. Το ανήλικο τέκνο, και αν ακόμη έχει περιουσία, έχει δικαίωμα διατροφής από τους γονείς του, εφόσον τα εισοδήματα της περιουσίας του ή το προϊόν της εργασίας του δεν αρκούν για τη διατροφή του." Περαιτέρω σύμφωνα με το άρθρο 1489 εδ. β' του Α.Κ. :" Οι γονείς έχουν υποχρέωση να διατρέφουν το τέκνο τους από κοινού, ο καθένας ανάλογα με τις δυνάμεις του." 

Πότε είναι καταχρηστική η άσκηση αγωγής διαζυγίου;

* Δημοσιεύτηκε 11 /7/2015  στην "Πρωϊνή" Εφημερίδα της Καβάλας 

Το διαζύγιο είναι πάντα ένα θλιβερό και επώδυνο γεγονός για τον/την σύζυγο και κυρίως τα παιδιά που δεν φταίνε σε τίποτε. Το δικαίωμα να πάρει ο/η σύζυγος διαζύγιο ακόμη και αν είναι δημόσιας τάξης δικαίωμα υπόκειται στον έλεγχο της καταχρηστικής άσκησής του, σύμφωνα με τους όρους του άρθρου 281 Αστικού Κώδικα (άσκηση εντός των ορίων της καλής πίστης, των χρηστών ηθών και του κοινωνικού και οικονομικού σκοπού του δικαιώματος). Έλεγχος καταχρηστικής άσκησης δεν μπορεί να λάβει χώρα στην περίπτωση του συναινετικού διαζυγίου και στην περίπτωση διαζυγίου λόγω κήρυξης αφάνειας του συζύγου (άρθρο 1440 Α.Κ.). 

Φραγμοί στην καταχρηστική άσκηση δικαιώματος με τη διάταξη του άρθρου 281 Α.Κ.

      * Δημοσιεύτηκε 14 / 3/2015  στην "Πρωϊνή" Εφημερίδα της Καβάλας           

  Η άσκηση δικαιώματος έχει ορισμένα όρια (φραγμοί) και συνεπώς δεν επιτρέπεται απεριόριστα. Η υπέρβαση των ορίων αυτών αποτελεί την καταχρηστική άσκηση δικαιώματος. Κατά τη διάταξη του άρθρου 281 ΑΚ. (δημόσιας τάξης) διατυπώνεται με καθαρά αντικειμενικά κριτήρια η θεμελιώδης αρχή του Αστικού Κώδικα περί της απαγόρευσης της καταχρηστικής ασκήσεως δικαιώματος.

Σύμφωνα με την διάταξη αυτή “η άσκηση του δικαιώματος απαγορεύεται αν υπερβαίνει προφανώς τα όρια που επιβάλλουν η καλή πίστη ή τα χρηστά ήθη ή ο κοινωνικός ή οικονομικός σκοπός του δικαιώματος”. Η καλή πίστη, τα χρηστά ήθη, ο κοινωνικός ή οικονομικός σκοπός του δικαιώματος συνιστούν αόριστες νομικές έννοιες, που εξειδικεύονται από τον δικαστή στην εκάστοτε περίπτωση.

Η υπέρβαση των παραπάνω ορίων είναι προφανής, όταν προκαλεί έντονη εντύπωση αδικίας σε σχέση με το όφελος του δικαιούχου από την άσκηση του δικαιώματος του. Η κρίση περί του προφανούς ή μη της υπερβάσεως αυτής πρέπει να είναι αντικειμενική. Κατά την έννοια της διατάξεως αυτής καλή πίστη θεωρείται η συμπεριφορά του χρηστού και συνετού ανθρώπου, που επιβάλλεται κατά τους συνηθισμένους τρόπους ενεργείας.  Η επιβαλλόμενη ευθύτητα και εντιμότητα στην κοινωνική συμβίωση. Ως κριτήριο των "χρηστών ηθών" χρησιμεύουν οι ιδέες του κατά γενική αντίληψη χρηστώς και εμφρόνως σκεπτόμενου ανθρώπου. Χρηστά ήθη είναι οι περί ηθικής κρατούσες αντιλήψεις του μέσου χρηστού και συνετού ανθρώπου. Σκοπός της διάταξης αυτής είναι η απαγόρευση της ενάσκησης δικαιώματος με κακοπιστία και ανηθικότητα. Ο οικονομικός σκοπός του δικαιώματος απορρέει από τα γενικά συμφέροντα που έχει σκοπό να ικανοποιήσει το δικαίωμα, ενώ κοινωνικός σκοπός είναι αυτός που εκπληρώνει ορισμένη κοινωνική λειτουργία που αφορά γενικά το κοινωνικό συμφέρον.