Αναστολή παροχής κοινωφελούς εργασίας άρθ. 98 ν. 4623/2019

ΝΟΜΟΣ ΥΠ' ΑΡΙΘΜ. 4623   (ΦΕΚ Α' 134/09.08.2019)

 Ρυθμίσεις του Υπουργείου Εσωτερικών, διατάξεις για την ψηφιακή διακυβέρνηση, συνταξιοδοτικές ρυθμίσεις και άλλα επείγοντα ζητήματα.

 Άρθρο 98  Παροχή κοινωφελούς εργασίας

 1. Αναστέλλεται η ισχύς των διατάξεων του Ποινικού Κώδικα, ο οποίος κυρώθηκε με τον ν. 4619/11.6.2019 (Α' 95), κατά το μέρος που προβλέπουν την παροχή κοινωφελούς εργασίας είτε ως κύρια ποινή είτε ως μετατροπή στερητικής της ελευθερίας ποινής ή χρηματικής ποινής.

 2. Πλημμελήματα, που προβλέπονται σε διατάξεις του Ποινικού Κώδικα, ο οποίος κυρώθηκε με τον ν. 4619/11.6.2019 (Α' 95), και απειλούνται με μοναδική ποινή την παροχή κοινωφελούς εργασίας, τιμωρούνται με χρηματική ποινή.

Άρθρο 121

 Η ισχύς του παρόντος νόμου αρχίζει από τη δημοσίευσή του στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, εκτός αν άλλως ορίζεται στις επιμέρους διατάξεις του.

Αν έχεις ανήλικο τέκνο είναι σημαντικό να ξέρεις τι ισχύει για την επιμέλεια, γονική μέριμνα, επικοινωνία και διατροφή του

Αν είσαι γονέας ( πατέρας ή μητέρα)  και αγαπάς τα παιδιά σου, θα πρέπει να γνωρίζεις τι προβλέπει ο νόμος για τα ανήλικα τέκνα και ειδικότερα για την επιμέλεια, γονική μέριμνα, επικοινωνία και διατροφή τους ιδίως σε καθεστώς εγγάμου διασπάσεως. 

Απαντάμε λοιπόν στα παρακάτω (4) σχετικά ερωτήματα, που μπορεί να σε απασχολούν ή θέλεις να ενημερωθείς με βάσει την νομολογία για το τι ισχύει σε κάθε περίπτωση. Επίσης για το πως αποφασίζει το δικαστήριο, όταν κληθεί να κρίνει την εκάστοτε διαφορά μεταξύ των γονέων ανηλίκου. 

1. Ποιος  γονέας ασκεί την γονική μέριμνα ανηλίκου τέκνου?

Από τις διατάξεις των άρθρων 1511, 1512, 1513 και 1514 του Α.Κ. συνάγεται ότι η γονική μέριμνα ανηλίκου τέκνου, όπως αυτή προσδιορίζεται από τις διατάξεις των άρθρων 1510 και 1518 του ιδίου Κώδικα και περιλαμβάνει την επιμέλεια του προσώπου του, τη διοίκηση της περιουσίας του και την εκπροσώπησή του, ασκείται από τους γονείς του από κοινού. 

2. Πως αποφασίζει το δικαστήριο για την γονική μέριμνα και την επιμέλεια του ανηλίκου τέκνου σε περίπτωση διάστασης των γονέων του?

  Επί διακοπής όμως της εγγάμου συμβιώσεως των γονέων του ανηλίκου, οπότε ανατρέπονται οι συνθήκες της οικογενειακής ζωής και δημιουργείται χωριστή εγκατάστασή τους, αποκλειστικός οδηγός της δικαιοδοτικής κρίσεως του Δικαστηρίου, το οποίο και καλείται, σε περίπτωση διαφωνίας τους, ν’ αποφασίσει σχετικά με τη γονική μέριμνα του ανηλίκου τέκνου τους, πρέπει να είναι το συμφέρον του τελευταίου, χωρίς να επιδρά στη λήψη της αποφάσεώς του, αυτοτελώς, κανένας από τους διαφορετικούς, ενδεχομένως, βασικούς παράγοντες που συνοδεύουν το πρόσωπο καθενός των γονέων. 

   Στην περίπτωση αυτή το Δικαστήριο μπορεί, σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 1513 και 1514 του Α.Κ. και μετά στάθμιση του συμφέροντος του ανηλίκου, προς το οποίο πρωτίστως, κατά τα προεκτεθέντα, ενεργεί, ν’ αναθέσει τη γονική του μέριμνα σ’ ένα μόνο των γονέων του ή και σε αμφοτέρους από κοινού, εάν αυτοί συμφωνούν στη λύση αυτή και συγχρόνως καθορίζουν τον τόπο διαμονής του ανηλίκου ή και να την κατανείμει μεταξύ των γονέων του.

 Το Δικαστήριο λαμβάνει υπ’ όψιν του τους μέχρι τότε δεσμούς του τέκνου με τους γονείς, καθώς και τις τυχόν συμφωνίες των τελευταίων σχετικά με την επιμέλεια του προσώπου του και τη διοίκηση της περιουσίας του, ενώ ιδιαιτέρα σημασία πρέπει ν’ αποδίδεται και στη μη διατάραξη της μέχρι τότε ζωής του ανηλίκου και τη μη μεταβολή του περιβάλλοντος, όπου διαβιώνει. Πάντως, η εκ της διατάξεως της παρ. 1 του  άρθρου 1510 του Α.Κ. καθιερουμένη αρχή της ισότητος των γονέων επιβάλλει τον μη αποκλεισμό του ενός εξ αυτών από την άσκηση της γονικής μερίμνης ανηλίκου τέκνου του, χωρίς να υπάρχει ιδιαίτερος προς τούτο λόγος. 

Ειδικότερα, η συναισθηματική σταθερότητα, που αποτελεί βασικό στοιχείο για την ομαλή ανάπτυξη του ανηλίκου και η ανάγκη θεσπίσεως σαφών κανόνων διαπαιδαγωγήσεώς του, επιβάλλουν συνήθως την ανάθεση της ασκήσεως της επιμελείας του σε ένα μόνο των γονέων του, αυτόν που, εν όψει των περιστάσεων, έχει τη δυνατότητα ν’ ανταποκριθεί επιτυχέστερα στο έργο αυτό. 

Ως προς το υπόλοιπο περιεχόμενό της όμως η γονική μέριμνα μπορεί και πρέπει ν’ ασκείται από κοινού, αφού η συμμετοχή του γονέα, που δεν ασκεί την επιμέλειά του, στις πράξεις διοικήσεως της περιουσίας ή εκπροσωπήσεως του τέκνου του καταξιώνει τον ίδιο στο ρόλο αυτό και εμπεδώνει στο τέκνο την πεποίθηση ότι και ο γονέας του, με τον οποίο δεν συγκατοικεί, ενδιαφέρεται για την τύχη του. Υπό τη θεώρηση αυτή των πραγμάτων, η αποστέρηση του άλλου γονέα από τη συμμετοχή του στα προαναφερόμενα καθήκοντα μπορεί να χωρήσει μόνο εάν συντρέχει ιδιαίτερος λόγος, που να επιβάλλει την τοιαύτη ρύθμιση. Ενδεικτικά, τέτοιο λόγο θα μπορούσε ν’ αποτελέσει η σε απομακρυσμένα τοπικά σημεία διαμονή των γονέων του ανηλίκου, που δυσκολεύει την επαφή τους ή το ασυνήθως οξυμένο κλίμα στις σχέσεις τους, που αφ’ ενός καθιστά προβληματική κάθε συνεργασία τους σε σχέση με το ανήλικο τέκνο τους και αφ’ ετέρου παρέχει αφορμές για συνεχή και διαιωνιζομένη αντιπαράθεσή τους και, τελικά, τη δημιουργία καταστάσεως, η οποία απολήγει σε βάρος του ανηλίκου.

Ανάκληση ή μεταρρύθμιση απόφασης σχετικά με τη γονική μέριμνα ανηλίκου - Νομολογία

 "...  Κατά το άρθρο 1536 ΑΚ, όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 17 του ν. 1329/1983, αν από τότε που εκδόθηκε δικαστική απόφαση σχετική με τη γονική μέριμνα μεταβλήθηκαν οι συνθήκες, το δικαστήριο οφείλει, ύστερα από αίτηση ενός ή και των δύο γονέων, των πλησιεστέρων συγγενών ή του Εισαγγελέα, να προσαρμόσει την απόφασή του στις νέες συνθήκες, ανακαλώντας ή μεταρρυθμίζοντάς την, σύμφωνα με το συμφέρον του τέκνου και ιδίως να αποδώσει στον γονέα την άσκηση της γονικής μέριμνας που του έχει αφαιρεθεί  (ΑΠ 1377/1996 ΕλλΔνη 38. 1053 ). 

Στις αποφάσεις τις σχετικές με τη γονική μέριμνα στο μέτρο που περιλαμβάνουν ρύθμιση για μελλοντικό χρόνο και υπόκεινται σε ανάκληση ή μεταρρύθμιση κατά την παραπάνω διάταξη του άρθρου 1536 ΑΚ, περιλαμβάνονται και εκείνες που κατ΄εφαρμογή του άρθρου 1513 σε συνδ. με εκείνες των άρθρων 1510 και 1518 ΑΚ, αναθέτουν αποκλειστικά την ανάθεση της επιμέλειας του ανηλίκου τέκνου στον ένα από τους γονείς, καθώς και εκείνες που ρυθμίζουν το δικαίωμα επικοινωνίας του γονέα με το τέκνο αν μεταβληθούν οι συνθήκες κάτω από τις οποίες εκδόθηκαν. Το Δικαστήριο έχει υποχρέωση, αν συντρέχουν οι προϋποθέσεις του νόμου και το συμφέρον του τέκνου επιβάλλει μεταρρύθμιση ή μεταβολή της απόφασης, η οποία εξαρτάται από τη φύση και την έκταση της μεταβολής των συνθηκών, να εκδώσει απόφαση μεταρρυθμιστική ή ανακλητική της πρώτης ( ΕΑ 1903/1999 Δνη 42. 751 βλ. ΕφΘεσ. 2322/1997 Ελλ. Δνη.40.358-359 και τις εκεί παραπομπές ). 

Αρμόδιο υλικά για να προσαρμόσει κατ΄άρθρο 1536 ΑΚ, την απόφασή του στις νέες συνθήκες, είναι κατά το άρθρο 17 άρ. 1 ΚΠολΔ το διαστήριο που εξέδωσε την αρχική απόφαση, ήτοι το μονομελές πρωτοδικείο, που δικάζει κατά τη οριζόμενη στα άρθρα 681 Β΄ και 681 Γ΄διαδικασία, κατόπιν ασκήσεως αγωγής από τα αναφερόμενα στο άρθρο 1536 ΑΚ πρόσωπα, ακόμη και αν η απόφαση της οποίας ζητείται η μεταρρύθμιση ή ανάκληση εκδόθηκε από το Εφετείο, το οποίο, κατά παραδοχή λόγου εφέσεως, ως βασίμου, εξαφανίζει την πρωτόδικη απόφαση και ακολούθως διακρατώντας την υπόθεση, δικάζει αυτή κατ΄ουσία, ΕΑ 1903/1999 Δνη 42. 751 ). 

Μπορεί ο γονέας να προβάλλει ένσταση καταχρηστικής άσκησης δικαιώματος διατροφής κατά του ενήλικου τέκνου του?

 Σύμφωνα με τη δημόσιας τάξης διάταξη του άρθρ. 1507 ΑΚ, γονείς και τέκνα οφείλουν αμοιβαία μεταξύ τους βοήθεια, στοργή και σεβασμό. Εκδήλωση των ανωτέρω στοιχείων αποτελεί η επιθυμία του ενός να επικοινωνεί με τον άλλο, να προσφέρει στήριξη και συμπαράσταση σε καλές ή κακές στιγμές της ζωής του άλλου και να επιδεικνύει σεβασμό στην προσωπικότητα του, στα ίδια δε πλαίσια ο ένας δικαιούται και ο άλλος υποχρεούται να διατρέφει τον άλλον, όταν υπάρχει λόγος προς τούτο. 

Υπάρχουν αποφάσεις της νομολογίας μας που έχουν δεχθεί ότι  σε περίπτωση που ο αιτούμενος τη διατροφή ενεργεί σε αντίθεση με τις υπό τη διάταξη του αρθρ. 1507 ΑΚ προβλεπόμενες υποχρεώσεις του, μπορεί γονέας να προβάλλει ένσταση καταχρηστικής άσκησης δικαιώματος διατροφής κατά του ενήλικου τέκνου του όταν το δικαίωμα του αυτό έρχεται σε προφανή και έκδηλη αντίθεση προς τα ακραία αξιολογικά όρια της καλής πίστης, των χρηστών ηθών και του κοινωνικού και οικονομικού σκοπού του δικαιώματος. 

Ο ισχυρισμός αυτός, ως καταλυτική της αγωγής, ένσταση καταχρηστικής άσκησης δικαιώματος,  όταν είναι ορισμένος (ΟλΑΠ 17/1995 ΕλλΔνη 36. 1531) και γίνεται επίκληση της προκύπτουσας κατάχρησης του σχετικού δικαιώματος και διατυπώνεται αίτημα, απόρριψης της αγωγής  για την αίτια αυτή  μπορεί να γίνει παραδεκτός  και να απορριφθεί ως ουσιαστικά αβάσιμη η κρινόμενη αγωγή διατροφής του ενηλίκου τέκνου (ΟλΑΠ 472/1987 ΝοΒ 32. 48, ΑΠ 357/2004 ΕλλΔνη 46. 1427), βρίσκει δε νόμιμο έρεισμα στη διάταξη του άρθρου 281  ΑΚ. Δεν μπορεί το ενάγων ενήλικο τέκνο βάσει την εν λόγω νομολογίας να θεμελιώσει το δικαίωμά του αυτό, μόνο στο τυπικό γεγονός ότι γεννήθηκε από τον εναγόμενο γονέα του, με τον οποίο σήμερα δεν το συνδέει κανένα ουσιαστικό στοιχείο, απ` αυτά που υπάρχουν και προσδίδουν στη σχέση της συγγένειας γονιού και τέκνου την πραγματική της υπόσταση, όταν προς αυτόν έχει επιδείξει πλήρη αδιαφορία και περιφρόνηση, αν και δεν συνέτρεξε ανάλογη συμπεριφορά του πάτερα της προς την ίδια.