Ποιος τελεί το έγκλημα της Αρπαγής ανηλίκων και πότε είναι κακούργημα; (Μέρος Α’)

* Δημοσιεύτηκε  13/ 9/2014  στην "Πρωϊνή" Εφημερίδα της Καβάλας 

Το έγκλημα της Αρπαγής ανηλίκων προβλέπεται στο άρθρο 324 του Ποινικού Κώδικα και περιλαμβάνεται στο 18ο Κεφάλαιο του Ειδικού Μέρους με τον τίτλο "Εγκλήματα κατά της προσωπικής ελευθερίας". Κατά την παρ. 1 του άρθ. 324 Π.Κ. το έγκλημα αυτό τελεί όποιος “αφαιρεί ανήλικο από τους γονείς, τους επιτρόπους ή από οποιονδήποτε δικαιούται να μεριμνήσει για το πρόσωπό του ή όποιος υποστηρίζει την εκούσια διαφυγή του ανηλίκου από την εξουσία των παραπάνω προσώπων" και τιμωρείται με Φυλάκιση (πλημμέλημα, ποινή έως 5 χρόνια ). Προβλέπεται όμως αυστηρότερη τιμωρία του εγκλήματος "Αν ο ανήλικος από τη στέρηση της επιμέλειας διέτρεξε σοβαρό κίνδυνο ζωής ή βαριάς βλάβης της υγείας" οπότε ο δράστης τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον ενός έτους (πλημμέλημα, ποινή από 1 έως 5 έτη).

             

Σύμφωνα με τις παρ. 2 και 3 του ίδιου άρθρου συντρέχουν επιβαρυντικές περιστάσεις οπότε η αρπαγή ανηλίκων είναι κακούργημα και τιμωρείται πολύ αυστηρότερα (κάθειρξη) ως εξής: 1. Όταν ο ανήλικος δεν συμπλήρωσε τα 14 χρόνια του, οπότε ο δράστης τιμωρείται με κάθειρξη μέχρι δέκα ετών (5-10 έτη). Σε περίπτωση που η πράξη τελέστηκε από ανιόντα (1461 Α.Κ) παραμένει πλημμέλημα και εφαρμόζεται η πρώτη παράγραφος του εν λόγω άρθρου, 2. Η ίδια ποινή δηλ. κάθειρξη μέχρι δέκα ετών επιβάλλεται στον υπαίτιο σε κάθε περίπτωση που "τέλεσε την πράξη από κερδοσκοπία ή με το σκοπό να μεταχειριστεί τον ανήλικο σε ανήθικες ασχολίες ή να επιτύχει τη μεταβολή της οικογενειακής τάξης του ανηλίκου". Ανήθικες ασχολίες είναι και εκείνες που γίνονται με σκοπό την ακολασία και εκθέτουν σε κίνδυνο την ηθική του , όπως είναι η ενέργεια ασελγών πράξεων μετά του ανηλίκου.

3. Επιβάλλεται ποινή κάθειρξης (5-20 έτη) αν "ο υπαίτιος των πράξεων των προηγούμενων παραγράφων είχε σκοπό να εισπράξει λύτρα ή να εξαναγκάσει σε πράξη ή παράλειψη" "Στην περίπτωση που ο δράστης με τη θέλησή του και προτού εκπληρωθεί οποιοσδήποτε όρος ή αξίωσή του απελευθέρωσε και απέδωσε, υγιή και σώο τον ανήλικο επιβάλλεται φυλάκιση" (παρ. 3 άρθ. 324 Π.Κ.).

Πρόκειται για έγκλημα που διώκεται αυτεπάγγελτα. Είναι διαρκές και υπαλλακτικώς μικτό, δηλαδή συντελείται με την εκ μέρους τρίτων αφαίρεση του ανηλίκου ή την υποστήριξη της εκούσιας διαφυγής αυτού, από την εξουσία των γονέων, των επιτρόπων ή οποιουδήποτε δικαιούται να μεριμνήσει για το πρόσωπό του, είτε και με τους δύο αυτούς τρόπους.

Προκειμένου ο νομοθέτης να προστατεύσει το δικαίωμα των γονέων ή των νόμω υποχρέων να μεριμνήσουν γιια το πρόσωπο του ανηλίκου, λόγω φυσικής ανωριμότητος και αδυναμίας αυτοβούλου ενεργείας, θεσμοθέτησε το αδίκημα της αρπαγής ανηλίκου, το οποίον εμμέσως θίγει και την προσωπική ελευθερία, εφόσον με ορισμένους τρόπους καθυποτάσσεται ο ανήλικος. Το έγκλημα της αρπαγής ανηλίκου στρέφεται άμεσα κατά των προσώπων που έχουν υπό την επιμέλεια τους τον ανήλικο και δικαιούνται (αλλά και υποχρεούνται) να μεριμνήσουν για το πρόσωπο του.

Η αντικειμενική υπόστασις του εγκλήματος συνίσταται στην πραγματική κατάλυση εκ μέρους του δράστου της εξουσίας, επί του ανηλίκου, από εκείνον που έχει, σύμφωνα με τον νόμο, την επιμελεια του προσώπου του, κατά τρόπον που να αποκλείει την άσκηση αυτής. Το ποίος, έχει σύμφωνα με το νόμο την επιμέλεια των ανηλίκων, ορίζεται από το αστικό δίκαιο.

Ως αφαίρεση νοείται η απομάκρυνση του ανηλίκου από τον τόπο διαμονής του σε άλλον, κατά τέτοιο τρόπο ώστε αυτός που ασκεί πραγματικά την επιμέλεια του σύμφωνα με το νόμο ή με δικαστική απόφαση, να στερείται διαρκώς ή προσκαίρως της δυνατότητας ανατροφής και επιβλέψεώς του. Το διάστημα της εν λόγω απομάκρυνσης δεν πρέπει να είναι εντελώς παροδικό, αλλά πρέπει να επηρεάζει την άσκηση της επιμέλειας, πράγμα που κρίνεται από τις ειδικές περιστάσεις, όπως ηλικία, υγεία του τέκνου κ.λ.π. Η αφαίρεση μπορεί να συντελεσθεί είτε όταν ο ανήλικος κατοικεί μαζί με τους γονείς του, είτε όταν ευρίσκεται σε οικοτροφείο ή σε εκπαιδευτήριο ή σε άλλο ίδρυμα, όπου έχει τοποθετηθεί από τους γονείς ή από εκείνον ο οποίος έχει κατά νόμον της επιμέλεια του προσώπου του. Εφόσον δεν εξειδικεύονται από τον νόμο οι τρόποι πραγματώσεως, η υποστήριξη της διαφυγής του αυτής μπορεί να διαταραχθεί είτε με θετική ενέργεια είτε με παράλειψη οφειλομένης από το νόμο ενέργειας (άρθρο 15 ΠΚ), δηλαδή με οποιονδήποτε τρόπο που ενέχει προερχόμενη από το δράστη παραίνεση, συνδρομή, ανοχή ή και απλή βοήθεια που διευκολύνει την εκούσια διαφυγή του από την εξουσία άλλου και την παράταση της παράνομης καταστάσεως που δημιουργήθηκε από αυτή.

Οποιαδήποτε θετική ενέργεια ή παράλειψη με άμεσο στόχο την παρακώλυση ή το ανέφικτο της ελεύθερης ασκήσεως του δικαιώματος επιμελείας και ανατροφής του ανηλίκου εκ μέρους του κατά νόμον δικαιούμενου συνιστά τρόπο τελέσεως του αδικήματος. Ως υποστήριξη της εκούσιας διαφυγής του ανηλίκου νοείται κάθε παραίνεση, προτροπή, συνδρομή και απλή βοήθεια στην οικειοθελή διαφυγή του ανηλίκου από την εξουσία των προαναφερθέντων προσώπων. Για την κατάφαση της στοιχειοθέτησης της αντικειμενικής υποστάσεως της αρπαγής ανηλίκου θα πρέπει να έχει καταλυθεί η σχέση μεταξύ του προσώπου που έχει την επιμελητή και του ανηλίκου και όχι απλώς να έχει διαταραχθεί, γεγονός που προϋποθέτει ότι η κατάλυση είχε μία σημαντική χρονική διάρκεια.

Απαιτείται δόλος στο πρόσωπο του υπαιτίου. Αρκεί και ενδεχόμενος και συνίσταται στη γνώση της ανηλικότητας και ότι ο ανήλικος τελεί υπό γονική μέριμνα, επιμέλεια, επιτροπεία ή σε τέτοια σχέση, που βάσει αυτής άλλο πρόσωπο δικαιούται να μεριμνήσει για το πρόσωπο του, καθώς και στη θέληση αφαίρεσης του ανηλίκου ή εκούσιας διαφυγής του από την επιμέλεια του δικαιουμένου προσώπου. - Μη χάσετε τη συνέχεια του άρθρου. Το β’ μέρος αναφέρεται στην αρπαγή ανηλίκου από γονέα και έχει πολύ ενδιαφέρον.

Συντομογραφίες: Π.Κ. = Ποινικός Κώδικας Α.Π.= Άρειος Πάγος

Γιώργος Π. Γιαγκουδάκης, Δικηγόρος Καβάλας

Διαζύγια - Ποινικά - Ιντερνετ

Για περισσότερες πληροφορίες 

σχετικά με το δικηγορικό γραφείο μου

επισκεφθείτε το site μας

kavala-lawyer.blogspot.gr

giagkoud@yahoo.com