Με ποιές προϋποθέσεις η παραχώρηση χρήσης οικογενειακής στέγης σε διάσταση συζύγων?

"...Κατά τη διάταξη του άρθρου 1393 εδ. α΄ του ΑΚ, σε περίπτωση διακοπής της συμβίωσης, το δικαστήριο μπορεί, εφόσον το επιβάλλουν λόγοι επιείκειας, ενόψει των ειδικών συνθηκών του καθενός από τους συζύγους και του συμφέροντος των τέκνων, να παραχωρήσει στον ένα σύζυγο την αποκλειστική χρήση ολόκληρου ή τμήματος του ακινήτου που χρησιμεύει για κύρια διαμονή των ίδιων (οικογενειακή στέγη), ανεξάρτητα από το ποιος από αυτούς είναι κύριος ή έχει απέναντι στον κύριο το δικαίωμα της χρήσης του. 

Από την παραπάνω διάταξη προκύπτει ότι το δικαστήριο, μέσα στην εξουσία του να προστατεύσει την οικογένεια σε περίπτωση διακοπής της έγγαμης συμβίωσης, έχει το δικαίωμα να παραχωρήσει την αποκλειστική χρήση ολοκλήρου ή τμήματος του ακινήτου που χρησιμεύει ως οικογενειακή στέγη στον ένα από του συζύγους. Η εν λόγω παραχώρηση γίνεται με βάση τις ειδικές συνθήκες του καθενός συζύγου, το συμφέρον των τέκνων και τις αρχές της επιείκιας, οι οποίες είναι δυνατόν να επιβάλλουν κατά περίπτωση η παραχώρηση αυτή να γίνεται με αντάλλαγμα ή χωρίς αντάλλαγμα, το οποίο είναι δυνατό να υπολογισθεί ή και να μην υπολογισθεί κατά τον καθορισμό της διατροφής, που οφείλει ο υπόχρεος και κύριος της παραχωρούμενης οικογενειακής στέγης στον άλλο σύζυγο ή στα τέκνα του. 

  Σε περίπτωση δε που η παραχώρηση γίνεται, κατά τα ανωτέρω, με αντάλλαγμα και αυτό δεν υπολογίσθηκε κατά τον καθορισμό της οφειλόμενης διατροφής, τότε καθορίζεται από το δικαστήριο είτε με την απόφασή του που παραχωρεί τη χρήση, είτε με άλλη μεταγενέστερη απόφαση ( ΑΠ 792/2000 Ελλ.Δνη 41. 1647 ). Περαιτέρω ο νομοθέτης έχει προσδιορίσει τρία αλληλένδετα κριτήρια για να κριθεί αν σε συγκεκριμένη περίπτωση επιβάλλεται η παραχώρηση της χρήσεως σε έναν από τους συζύγους της οικογενειακής στέγης ανεξάρτητα του αν αυτή ανήκει στον ενάγοντα ή τον εναγόμενο. 

Σε κάθε μία περίπτωση το δικαστήριο υποχρεούται να εξειδικεύσει τους λόγους της επιείκειας, τις ειδικές συνθήκες του καθενός από τους συζύγους και του συμφέροντος των τέκνων. Η επιείκεια εξειδικεύεται από το νομοθέτη αρχικά με την πρόταση ως κριτηρίων δύο αόριστων εννοιών, που εντάσσονται στο σύνολο των συνθηκών ζωής του ενός συζύγου σε σχέση με τη ζωή του άλλου, που είναι οι ειδικές συνθήκες και το συμφέρον των τέκνων. Ως επιείκια θεωρείται η περιπτωση ευρέσεως αλλού κατοικίας με υπερβολική οικονομικη επιβάρυνση, την οποία δεν δύναται να καλύψει ο άμεσος ενδιαφερόμενος. Ως ειδικές συνθήκες του κάθε συζύγου νοούνται η οικονομική του κατάσταση, τυχόν επαγγελματική του σχέση με το ακίνητο, ή οικονομική ζημία του συζύγου που πρέπει να αποχωρήσει. 

Ως συμφέρον των τέκνων νοείται η μη αλλαγή σχολείου και γενικά η μη αλλαγή χώρου και μάλιστα απότομα χωρίς τη δυνατότητα προσαρμογής, αλλά και η οικονομική κατάσταση του γονέα που έχει τη γονική μέριμνα και η δυνατότητά του να εξασφαλίσει στα παιδιά ζωή, που δεν διαφέρει αισθητά από αυτή που είχαν μέχρι τη διάσταση. Η συνδρομή αυτών ή άλλων συναφών συνθηκών, όπως η δυνατότητα εξεύρεσης στέγης, το ασύμφορο της μετακόμισης κ.λ.π., αποτελούν κριτήρια σημαντικά, τα οποία προσδιορίζονται σε κάθε μία περίπτωση κατ’ είδος και βαθμό και το δικαστήριο καταλήγει σε συμπέρασμα, ανταποκρινόμενο στην εκκρεμή διένεξη των συζύγων (βλ. Εφ.Ναυπλ. 125/1999 Αρχ.Ν.51.526, ΕφΑθ 698/1989 ΕλλΔνη (1992), σελ. 156 και Σταθόπουλου-Γεωργιάδη Αστ. Κώδ., κατ’ άρθρο ερμηνεία κάτω από το άρθρο 1393 ΑΚ παρ. 18-24 ). Στην παραπάνω περίπτωση, η ρύθμιση δεν έχει μονιμότητα, αφού διαρκεί όσο και η διάσταση, δηλαδή από τη διάσπαση της έγγαμης συμβίωσης ως την επανασύστασή της ή την ακύρωση ή λύση του γάμου με διαζύγιο. 

Μετά την αμετάκλητη απόφαση, που λύνει ή ακυρώνει το γάμο, οι σχέσεις των συζύγων διέπονται από τις γενικές διατάξεις του εμπραγμάτου και του ενοχικού δικαίου. Το δεδικασμένο που πηγάζει από αυτές τις αποφάσεις είναι προσωρινό, αφού η ρύθμιση καθορίζεται από τις περιστάσεις, τις ανάγκες και την επιείκεια, σε περίπτωση μεταβολής των οποίων η απόφαση μπορεί να μεταρρυθμισθεί (βλ. και ΕφΑθ 7753/1989 ΑρχΝ 1992. σελ. 341). ..."

 Απόσπασμα απόφ.   . ./2002 ΜΟΝΟΜΕΛΕΣ ΠΡΩΤΟΔΙΚΕΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

* Υ.Γ. : Ευχαριστώ για την επίσκεψη. Για οποιαδήποτε ερώτηση ή απορία επικοινωνήστε μαζί μας. Θα χαρώ πολύ να συνομιλήσω μαζί σας για το θέμα που σας απασχολεί. - Γιώργος Γιαγκουδάκης, Ειδικός Δικηγόρος Διαζυγίων - Οικογενειακού δικαίου στη Καβάλα,  Tηλέφωνα 2510834031, κιν. 6945227120, giagkoud@yahoo.com