Πότε ο/η πρώην σύζυγος δικαιούται διατροφή μετά το διαζύγιο; ( Μέρος Β΄ )

* Δημοσιεύτηκε στην "Πρωϊνή" Εφημερίδα της Καβάλας   

Σε συνέχεια του α΄ μέρους του άρθρου της προηγούμενης εβδομάδας αναφέρθηκα στις προϋποθέσεις γέννησης αξίωσης διατροφής πρώην συζύγου μετά το διαζύγιο. Για τη γένεση αξίωσης διατροφής πρώην συζύγου απαιτείται απορία αυτού και ευπορία του υπόχρεου, ενώ επί πλέον πρέπει να συντρέχει μία από τις ειδικότερες προϋποθέσεις που αναφέρονται στο άρθρο 1442 Α.Κ. Συνεχίζω σήμερα με το β' μέρος σχετικά με το περιεχόμενο και μέτρο αυτής της διατροφής, τις περιπτώσεις αποκλεισμού ή περιορισμού της διατροφής, της παύσης της διατροφής αυτής και αναφορικά με την υποχρέωση παροχής πληροφοριών για τη περιουσιακή κατάσταση των πρώην συζύγων.

2. ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΚΑΙ ΜΕΤΡΟ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ

Στο άρθρο 1443 Α.Κ. ορίζεται ανάλογη εφαρμογή των διατάξεων των άρθρων 1487 (ένσταση διακινδύνευσης ιδίας διατροφής), 1493 (μέτρο και περιεχόμενο διατροφής - ανάλογη διατροφή), 1494 (μεταβολή των όρων διατροφής) και 1498 (διατροφή για το παρελθόν μόνο από την υπερημερία) για το δικαίωμα διατροφής μετά το διαζύγιο. Επίσης προβλέπεται στο ίδιο άρθρο η υποχρέωση προκαταβολής της διατροφής σε χρήμα κάθε μήνα ή εφάπαξ, εφόσον συντρέχουν ιδιαίτεροι λόγοι και έχουν συμφωνήσει σε αυτό οι πρώην σύζυγοι εγγράφως, ή με απόφαση του δικαστηρίου.

Η διατροφή αυτή περιλαμβάνει όλα όσα είναι αναγκαία για τη συντήρηση του δικαιούχου, έξοδα ανατροφής, επαγγελματικής και εν γένει εκπαίδευσης και βάσει των πραγματικών αναγκών του από τις εκάστοτε συνθήκες της ζωής του (ανάλογη διατροφή). Για το προσδιορισμό της διατροφής αυτής θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψιν αντικειμενικοί και υποκειμενικοί παράγοντες, που την διαφοροποιούν για το δικαιούχο. Το μέτρο της διατροφής του δικαιούχου πρώην συζύγου, δηλαδή ο βαθμός στον οποίο θα ικανοποιηθούν οι ανάγκες του, εξαρτάται από τις συνθήκες της ζωής του, όπως διαμορφώθηκαν μετά το διαζύγιο, χωρίς να αγνοούνται και οι συνθήκες που υπήρχαν όσο διαρκούσε η έγγαμη συμβίωση. ‘Ετσι, η διατροφή που δικαιούται ο δικαιούχος πρέπει να εξασφαλίσει ένα επίπεδο ζωής που δεν πρέπει να παρουσιάζει μεγάλες διαφορές από το επίπεδο ζωής του κατά την έγγαμη συμβίωσή του με τον υπόχρεο.

3. ΠΟΤΕ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΕΙ Η΄ΝΑ ΠΕΡΙΟΡΙΣΤΕΙ Η ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΤΟΥ ΠΡΩΗΝ ΣΥΖΥΓΟΥ ΜΕΤΑ ΤΟ ΔΙΑΖΥΓΙΟ:

Το άρθρο 1444 Α.Κ. (ενδοτικού δικαίου) στη παρ. 1 ορίζει σχετικά: " Η διατροφή μπορεί να αποκλειστεί ή να περιοριστεί, αν αυτό επιβάλλεται από σπουδαίους λόγους, ιδίως αν ο Γάμος είχε μικρή χρονική διάρκεια ή αν ο δικαιούχος είναι υπαίτιος του διαζυγίου του ή προκάλεσε εκούσια την απορία του.”

Σπουδαίος λόγος θα πρέπει να υφίσταται χρονικά όταν τίθεται υπό κρίση το αίτημα της διατροφής Δεν αποτελεί σπουδαίο λόγο η απορία του υπόχρεου, εφόσον αποτελεί γενική υποχρέωση της διατροφής μετά το διαζύγιο η ευπορία του. Μόνο ενδεικτικά αναφέρονται η μικρή χρονική διάρκεια του γάμου, η υπαιτιότητα διαζυγίου του δικαιούχου, και η εκούσια πρόκληση της απορίας του.

Πότε θεωρείται μικρή διάρκεια του γάμου ή αν υπάρχει δικαίωμα διατροφής κρίνεται κάθε φορά από το δικαστήριο ενόψει των στοιχείων στατιστικής για τη διάρκεια γάμων στην Ελλάδα και των ειδικών συνθηκών της κρινόμενης σχέσης στο γάμο. Όσον αφορά τη διάρκεια του γάμου αυτή θα πρέπει να ληφθεί υπόψιν από τη τέλεση του γάμου έως την έγερση αγωγής διαζυγίου ή κατάθεση αίτησης συναινετικού διαζυγίου.

Σχετικά με την υπαιτιότητα του δικαιούχου δεν είναι απαραίτητο να είναι αποκλειστική, μπορεί να είναι και συνυπαιτιότητα του. Θα πρέπει να υπάρχει υπαίτιος κλονισμός του γάμου (από γαμικό παράπτωμα του δικαιούχου) που θα μπορούσε να δώσει το δικαίωμα στον άλλο σύζυγο να πάρει διαζύγιο. Εδώ θα μπορούσαν να περιληφθούν οι μεγάλης βαρύτητας και υπαιτιότητας πράξεις του δικαιούχου διατροφής μετά το χωρισμό που ξεπερνούν τα συνήθη όρια αντίδρασης συζύγου στα πλαίσια διαζυγίου.

Το δεδικασμένο της διαπλαστικής αποφάσεως του διαζυγίου δεν εκτείνεται σε ζητήματα υπαιτιότητας σε καμιά περίπτωση, ούτε και στη δίκη διατροφής μετά το διαζύγιο.

Σχετικά με την εκούσια πρόκληση απορίας του δικαιούχου, υφίσταται όταν αυτός ηθελημένα προκαλεί με ενέργειές του την απορία του (π. χ. εγκατάλειψη εργασίας, δωρεά περιουσιακών στοιχείων κ.λ.π.)

Σε κάθε περίπτωση για το αν υπάρχει η όχι σπουδαίος λόγος, το αν υπάρχει υποχρέωση διατροφής, αν πρέπει να αποκλειστεί ή περιορισθεί η διατροφή του δικαιούχου κρίνεται "δυνητικά" από το δικαστή σύμφωνα με το περί δικαίου αίσθημα και την αρχή της επιείκειας.

4. ΠΟΤΕ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΠΑΥΕΙ Η ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΠΡΩΗΝ ΣΥΖΥΓΟΥ ΜΕΤΑ ΤΟ ΔΙΑΖΥΓΙΟ:

Το άρθρο 1444 Α.Κ. στη παρ. 2 ορίζει σχετικά: " Το δικαίωμα διατροφής παύει, αν ο δικαιούχος ξαναπαντρευτεί, ή αν συζεί μόνιμα με κάποιον άλλο σε ελεύθερη ένωση. Το δικαίωμα διατροφής δεν παύει με το θάνατο του υποχρέου, παύει όμως με το θάνατο του δικαιούχου, εκτός αν αφορά παρελθόντα χρόνο ή δόσεις απαιτητές κατά το χρόνο του θανάτου."

Από το άρθρο αυτό προκύπτει η παύση διατροφής μετά το διαζύγιο σε περίπτωση τέλεσης νέου γάμου του δικαιούχου ή μόνιμης συμβίωσης σε ελεύθερη ένωση, δηλαδή ελεύθερης συμβίωσης (εξώγαμης συμβίωσης) που προσομοιάζει στο γάμο, δύο προσώπων διαφορετικού φύλου,

Επίσης παύει το δικαίωμα διατροφής με το θάνατο του δικαιούχου με εξαίρεση τη διατροφή που αφορά το παρελθόν ή δόσεις απαιτητές κατά το χρόνο του θανάτου του δικαιούχου. Ο θάνατος του υπόχρεου δε επιφέρει αυτή τη συνέπεια, αλλά μεταβιβάζει την υποχρέωσή του στους κληρονόμους του.

5. ΥΠΟΧΡΕΩΣΗ ΠΑΡΟΧΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ ΤΩΝ ΠΡΩΗΝ ΣΥΖΥΓΩΝ

Το άρθρο 1445 Α.Κ. προκειμένου να είναι δυνατή η άσκηση των δικαιωμάτων δικαιούχου (άσκηση αξιώσεων), αλλά και υπόχρεου πρώην συζύγου (απόκρουση αξιώσεων άλλου) καθιερώνει αμοιβαία υποχρέωση παροχής πληροφοριών σχετικά με τη περιουσιακή τους κατάσταση για το καθορισμό του ύψους της διατροφής, όπως και του εργοδότη, της αρμόδιας υπηρεσίας και του οικονομικού εφόρου με διαβίβαση σχετικής αίτησης μέσω εισαγγελέα.

" `Αρθρο 1445 - Ο καθένας από τους πρώην συζύγους είναι υποχρεωμένος να δίνει στον άλλο ακριβείς πληροφορίες για την περιουσία του και τα εισοδήματά του, εφόσον είναι χρήσιμες για τον καθορισμό του ύψους της διατροφής.

Με αίτηση ενός από τους πρώην συζύγους, που διαβιβάζεται μέσω του αρμόδιου εισαγγελέα, ο εργοδότης, η αρμόδια υπηρεσία και ο αρμόδιος οικονομικός έφορος είναι υποχρεωμένοι να δίνουν κάθε χρήσιμη πληροφορία για την περιουσιακή κατάσταση του άλλου συζύγου και προπάντων για τα εισοδήματά του."

ΕΝ ΚΑΤΑΚΛΕΙΔΙ

Η αξίωση διατροφής μετά το διαζύγιο παρέχεται μόνον όταν η διατροφή δικαιολογείται από λόγους κοινωνικούς, ώστε ο πρώην σύζυγος να μη μένει αβοήθητος, όταν δεν μπορεί με τα εισοδήματα, την περιουσία του ή το επάγγελμα που μπορεί να ασκήσει, να καλύψει ολικώς ή μερικώς τις ανάγκες διατροφής του, όπως αυτές προκύπτουν από τις συνθήκες της ζωής του που διαμορφώθηκαν μετά το διαζύγιο.

Η διατροφή μετά το διαζύγιο δεν αποτελεί το κανόνα σε θέματα διατροφής, αλλά έρχεται σε ορισμένες περιπτώσεις που αναφέραμε να βοηθήσει τον "άπορο" σύζυγο μετά το διαζύγιο να δημιουργήσει μια νέα ζωή στηριζόμενος στις δικές του δυνάμεις, ώστε να μπορέσει να καλύψει στον βαθμό και το διάστημα που χρειάζεται τις ανάγκες αυτοδιατροφής του με τη συνδρομή του άλλου “εύπορου” πρώην συζύγου, για λόγους επιείκειας, κοινωνικής δικαιοσύνης και γενικά σύμφωνα με το περί δικαίου αίσθημα που επικρατεί στη κοινωνία.

Γιώργος Γιαγκουδάκης, Δικηγόρος Καβάλας

Διαζύγια - Ποινικά - Ιντερνετ

Για περισσότερες πληροφορίες 

σχετικά με το δικηγορικό γραφείο μου

επισκεφθείτε το site μας

http://www.giagkoudakis.dom.gr 

giagkoud@yahoo.com