Το δικαίωμα του χωρισμένου γονέα να επικοινωνεί με το ανήλικο τέκνο του (Μέρος Β’)

* Δημοσιεύτηκε  23 /11/2013 στην "Πρωϊνή" Εφημερίδα της Καβάλας

  Σχετικά με τη συμπεριφορά που οφείλουν να επιδεικνύουν οι γονείς σε σχέση με την άσκηση του δικαιώματος επικοινωνίας με το ανήλικο τέκνο θα πρέπει να τονίσουμε ότι οφείλουν να συνεργάζονται προς το συμφέρον του ανήλικου τέκνου χωρίς εντάσεις και αντιπαραθέσεις. Ο γονέας δεν θα πρέπει να παρεμβάλει εμπόδια με οποιονδήποτε τρόπο στην άσκηση του δικαιώματος επικοινωνίας από τον άλλο δικαιούχο επικοινωνίας γονέα, ούτε να επηρεάζει δυσμενώς το ανήλικο τέκνο. Από την άλλη πλευρά ο δικαιούχος επικοινωνίας δεν θα πρέπει να ξεπερνά τα νόμιμα όρια επικοινωνίας. Η παράβαση των υποχρεώσεων των δύο γονέων δημιουργεί θέμα ρύθμισης της γονικής μέριμνας ή επικοινωνίας δικαστικώς και ενδεχομένως ποινική ευθύνη τους.

Η θέληση του παιδιού στα ζητήματα επικοινωνίας παίζει σημαντικό ρόλο και μάλιστα όταν το παιδί βρίσκεται σε μια ηλικία που έχει αποκτήσει δική του ανεξάρτητη γνώμη σχετικά με το τι είναι καλό για αυτό και προς το συμφέρον του. Σε μια τέτοια περίπτωση που είναι πλέον ώριμο το ανήλικο παιδί δεν μπορούν οι γονείς ή η δικαστική απόφαση να το αναγκάσουν πρακτικά να δεχθεί ή να μη δεχθεί την επικοινωνία με τον άλλο γονέα.

Σε παιδιά μικρής ηλικίας που δεν έχουν διαμορφώσει ώριμη σκέψη μπορεί να ζητηθεί κατά περίπτωση από το γονέα που έχει την επιμέλεια να το διαπαιδαγωγήσει σωστά για να δεχθεί την επικοινωνία με τον άλλο γονέα.

Στο δικαίωμα επικοινωνίας του δικαιούχου γονέα μπορεί να τίθενται διάφοροι περιορισμοί ή κατ΄εξαίρεση σε ακραίες σοβαρές περιπτώσεις και γενικός (προσωρινός ή διαρκής) αποκλεισμός, όπου η άσκησή του με οποιοδήποτε τρόπο θα απέβαινε επιβλαβής για τον ανήλικο προκειμένου πάντα να προστατευθεί το συμφέρον του ανηλίκου παιδιού που προσδιορίζεται με διάφορα υποκειμενικά και αντικειμενικά κριτήρια. Οι περιορισμοί μπορεί να αφορούν χρόνο, τρόπο επικοινωνίας, τόπο, παρουσία τρίτων προσώπων κ.λ.π.

Από το συνδυασμό των διατάξεων του άρθρ. 1520 ΑΚ προς εκείνες των άρθρ. 3§1 και 9§3 του Ν. 2101/1992 "Κύρωση της διεθνούς σύμβασης για τα δικαιώματα του παιδιού" συνάγεται, ότι είναι επιτρεπτό να αποκλεισθεί η προσωπική επικοινωνία του γονέως με το ανήλικο τέκνο του, εάν τούτο επιβάλλεται από το συμφέρον του τελευταίου. Το αληθινό συμφέρον του τέκνου υπάρχει, όταν η επικοινωνία συντελεί στην ανάπτυξη του ψυχικού κόσμου και της προσωπικότητας του ανηλίκου. Το συμφέρον του τέκνου είναι αόριστη νομική έννοια που χρήζει εξειδικεύσεως στην εκάστοτε περίπτωση από το δικαστήριο το οποίο θα πρέπει να αποφασίζει συνεκτιμώντας τα πραγματικά περιστατικά που προκύπτουν με βάση αξιολογικά κριτήρια, αντλούμενα από τους κανόνες της λογικής και το διδάγματα της κοινής πείρας, λαμβάνοντας υπόψη και τα πορίσματα της εξελικτικής ψυχολογίας και παιδοψυχιατρικής.

Σε σχέση με την διαδικασία ενώπιον των δικαστηρίων ακολουθείται ότι και περί της ρύθμισης επιμέλειας τέκνων με εξαίρεση την αναγκαστική εκτέλεση.

Όσον αφορά την εκτέλεση αποφάσεως που διατάσσει την απόδοση ή παράδοση τέκνου εφαρμόζεται το άρθρο 950 παρ. 1 ΚΠολΔ., ενώ αν πρόκειται για απόφαση επί παρεμπόδισης της επικοινωνίας εφαρμόζεται το άρθρο 950 παρ. 2 ΚΠολΔ σε συνδυασμό με το 947 ΚΠολΔ.

Το δικαστήριο μπορεί να απειλήσει με χρηματική ποινή ή προσωπική κράτηση με την απόφαση ρύθμισης της επικοινωνίας αλλά και με τη μετέπειτα απόφαση.

Η αναγκαστική εκτέλεση βάσει του άρθ. 947 ΚΠολΔ. (επί παρεμπόδισης της επικοινωνίας) γίνεται σε δύο στάδια και με την έκδοση δύο αποφάσεων. Στο α΄στάδιο ο υπόχρεος γονέας καταδικάζεται σε συγκεκριμένη συμπεριφορά, παράλειψη ή ανοχή ταυτόχρονα με απειλή κυρώσεων (χρηματική ποινή και προσωπική κράτηση). Η απειλή κυρώσεων μπορεί να απαγγελθεί και με ξεχωριστή απόφαση. Το δεύτερο στάδιο επακολουθεί σε περίπτωση μη συμμόρφωσης με τη βεβαίωση της παράβασης του υπόχρεου γονέα και τη καταδίκη του στις κυρώσεις που απειλήθηκε με την πρώτη απόφαση. Η απόφαση απειλούσα κυρώσεις απαιτείται να επιδοθεί με επιταγή προς εκτέλεση. Τα σχετικά άρθρα 950 και 947 ΚΠολ Δ έχουν ως εξής:

Αρθρο 950.-«1. Με την απόφαση που διατάζεται η Απόδοση ή παράδοση τέκνου καταδικάζεται

ο γονέας που έχει το τέκνο να εκτελέσει αυτή την πράξη και με την ίδια απόφαση, για την περίπτωση που δεν την εκτελέσει, απαγγέλλεται αυτεπαγγέλτως χρηματική ποινή έως πενήντα χιλιάδες (50.000) ευρώ υπέρ του αιτούντος την απόδοση ή παράδοση ή σε προσωπική κράτηση έως ένα έτος ή και στις δύο ποινές. Αν το τέκνο δεν βρεθεί, εφαρμόζονται οι διατάξεις των άρθρων 861 έως 866.»

2. Αν παρεμποδίζεται το δικαίωμα της προσωπικής επικοινωνίας του γονέα με το τέκνο, η απόφαση που ρυθμίζει την επικοινωνία μπορεί να απειλήσει με χρηματική ποινή και προσωπική κράτηση εκείνον που εμποδίζει την επικοινωνία και εφαρμόζονται οι διατάξεις του άρθρου 947.

Αρθρο 947.-«1. Οταν ο οφειλέτης έχει υποχρέωση να παραλείψει ή να ανεχθεί πράξη, το δικαστήριο, για την περίπτωση που παραβεί την υποχρέωση του, απειλεί για κάθε παράβαση χρηματική ποινή έως εκατό χιλιάδες (100.000) ευρώ υπέρ του δανειστή και προσωπική κράτηση έως ένα έτος. Αν η απειλή της χρηματικής ποινής και της προσωπικής κράτησης δεν περιέχεται στην απόφαση που καταδικάζει τον οφειλέτη να παραλείψει ή να ανεχθεί πράξη, απαγγέλλεται από το μονομελές πρωτοδικείο.

Το δικαστήριο αυτό είναι αρμόδιο να βεβαιώσει την παράβαση και να καταδικάσει στη χρηματική ποινή και στην προσωπική κράτηση. Στην τελευταία περίπτωση, δικάζει κατά τη διαδικασία των άρθρων 670 έως 676.»

2. Αν το ζητήσει ο δανειστής,το δικαστήριο μπορεί, εκτός από την απειλή της χρηματικής ποινής και της προσωπικής κράτησης, να επιβάλει στον οφειλέτη να δώσει και εγγύηση για την παράλειψη ή την ανοχή της πράξης.

3. Αν ο οφειλέτης που έχει υποχρέωση να ανεχθεί πράξη προβάλει αντίσταση, ο δικαστικός επιμελητής παραμερίζει κάθε εμπόδιο και ενέργεια σύμφωνα με το άρθρο 930.

Ο γονέας που από πρόθεση δεν συμμορφώνεται σε προσωρινή διαταγή δικαστή ή δικαστηρίου ή σε διάταξη δικαστικής αποφάσεως σχετικά με υποχρεώσεις από τη ρύθμιση επικοινωνίας με το ανήλικο τέκνο τιμωρείται με Φυλάκιση τουλάχιστον έξι (6) μηνών, αν η πράξη δεν τιμωρείται βαρύτερα με άλλη διάταξη, σύμφωνα με το άρθρο 232Α Π.Κ. "1. Όποιος με πρόθεση δεν συμμορφώθηκε σε προσωρινή διαταγή δικαστή ή δικαστηρίου ή σε διάταξη δικαστικής αποφάσεως, με την οποία υποχρεώθηκε σε παράλειψη ή σε ανοχή ή σε πράξη που δεν μπορεί να γίνει από τρίτο πρόσωπο και η επιχείρηση της εξαρτάται αποκλειστικά από τη βούληση του, ή σε διάταξη εισαγγελέα σχετική με την προσωρινή ρύθμιση της νομής μεταξύ ιδιώτη και Δημοσίου ή Ο.Τ.Α. ή άλλου Ν.Π.Δ.Δ., τιμωρείται με Φυλάκιση τουλάχιστον έξι (6) μηνών, αν η πράξη δεν τιμωρείται βαρύτερα με άλλη διάταξη." 2. Η διάταξη της προηγούμενης παραγράφου δεν εφαρμόζεται όταν η πράξησ υνίσταται στην αποκατάσταση της έγγαμης συμβίωσης ή εξαρτάται από την ύπαρξη στο πρόσωπο του αρνούμενου να συμμορφωθεί ιδιαίτερων προϋποθέσεων για να ασκήσει τις τεχνικές, καλλιτεχνικές ή επιστημονικές

ικανότητές του και η άρνησή του δεν οφείλεται σε δυστροπία του".

Επίσης από εκ προθέσεως συμπεριφορά του δικαιούχου γονέα επικοινωνίας ενδεχομένως να στοιχειοθετείται σε βάρος του το ποινικό αδίκημα άρθ. 324 ΠΚ Αρπαγής ανηλίκου. Κατά το άρθρο 324 Π.Κ.” 1. Οποιος αφαιρεί ανήλικο από τους γονείς, τους επιτρόπους ή από οποιονδήποτε δικαιούται να μεριμνήσει για το πρόσωπό του ή όποιος υποστηρίζει την εκούσια διαφυγή του ανηλίκου από την εξουσία των παραπάνω προσώπων τιμωρείται με Φυλάκιση. Αν ο ανήλικος από τη στέρηση της επιμέλειας διέτρεξε σοβαρό κίνδυνο ζωής ή βαριάς βλάβης της υγείας του, ο δράστης τιμωρείται με Φυλάκιση τουλάχιστον ενός έτους. 2. Αν ο ανήλικος δεν έχει συμπληρώσει τα δεκατέσσερα χρόνια του, επιβάλλεται Κάθειρξη μέχρι δέκα ετών, εκτός αν η πράξη τελέστηκε από ανιόντα, οπότε εφαρμόζεται η προηγούμενη παράγραφος. Σε κάθε περίπτωση που ο υπαίτιος τέλεσε την πράξη από κερδοσκοπία ή με το σκοπό να μεταχειριστεί τον ανήλικο σε ανήθικες ασχολίες ή να επιτύχει τη μεταβολή της οικογενειακής τάξης του ανηλίκου τιμωρείται με Κάθειρξη μέχρι δέκα ετών. 3. Αν ο υπαίτιος των πράξεων των προηγούμενων παραγράφων είχε σκοπό να εισπράξει λύτρα ή να εξαναγκάσει σε πράξη ή παράλειψη, επιβάλλεται Κάθειρξη. Στην περίπτωση που ο δράστης με τη θέλησή του

και προτού εκπληρωθεί οποιοσδήποτε όρος ή αξίωσή του απελευθέρωσε και απέδωσε, υγιή και σώο τον ανήλικο επιβάλλεται Φυλάκιση."

Αξιόποινη κατά την διάταξη αυτή δεν είναι μόνο η αφαίρεση του ανηλίκου από τη σφαίρα της εξουσίας και των δύο γονέων του, αλλά και η αφαίρεση του από εκείνον, που έχει από το νόμο ή από δικαστική απόφαση την επιμέλεια του προσώπου του. Συνεπώς, δράστης του προκειμένου εγκλήματος μπορεί να είναι και ο γονέας του ανηλίκου που αφαιρεί τον ανήλικο από τον άλλο γονέα ή τρίτο που έχει την επιμέλεια.

Συντομογραφίες: Α.Κ. = Αστικός Κώδικας Κ.Πολ.Δ. = Κώδικας Πολιτικής Δικονομίας

Π. Κ. = Ποινικός Κώδικας

Γιώργος Γιαγκουδάκης, Δικηγόρος Καβάλας

Διαζύγια - Ποινικά - Ιντερνετ

Για περισσότερες πληροφορίες 

σχετικά με το δικηγορικό γραφείο μου

επισκεφθείτε το site μας

kavala-lawyer.blogspot.gr
http://www.giagkoudakis.dom.gr 

giagkoud@yahoo.com