Τι ακριβώς είναι ο εξώδικος συμβιβασμός και τι να προσέξεις (Α’ Μέρος)

* Δημοσιεύτηκε  21/3/2015  στην "Πρωϊνή" Εφημερίδα της Καβάλας 

   Εκτός από τον δικαστικό συμβιβασμό που γίνεται στα πλαίσια μιας δίκης υπάρχει και ο εξώδικος συμβιβασμός για τον οποίο το άρθρο 871 Αστικού Κώδικα ορίζει σχετικά ότι : "Με τη σύμβαση του συμβιβασμού οι συμβαλλόμενοι διαλύουν με αμοιβαίες υποχωρήσεις μια φιλονικία τους ή μία αβεβαιότητα για κάποια έννομη σχέση. Με αβέβαιη σχέση εξομοιώνεται και η επισφαλής απαίτηση." Με τη διάταξη αυτή προστατεύεται η ελευθερία της ιδιωτικής βούλησης των συμβαλλομένων με τη δυνατότητα να λύνουν μόνοι τους τις μεταξύ τους διαφορές με εξώδικο συμβιβασμό, μακριά από τις αίθουσες των δικαστηρίων. Για την κατάρτιση εξώδικου συμβιβασμού, που θα λύνει αποτελεσματικά και έγκυρα τις διαφορές σας θα πρέπει να γνωρίζετε τα εξής:

ΕΝΝΟΙΑ ΣΥΜΒΑΣΗΣ ΕΞΩΔΙΚΟΥ ΣΥΜΒΙΒΑΣΜΟΥ: Για την σύναψη συμβάσεως συμβιβασμού απαιτείται πρόταση του ενός των μερών προς διάλυση με αμοιβαίες υποχωρήσεις έριδας αυτών ή αβεβαιότητος για κάποια έννομη σχέση και αποδοχή της προτάσεως από το άλλο μέρος.

Απαιτείται να υπάρχει συμφωνία των μερών για όλους τους όρους που αναφέρονται στη διάλυση της μεταξύ τους έριδας ή αβεβαιότητας. Δηλαδή η πρόταση και η αποδοχή πρέπει να καλύπτονται αμοιβαίως σε όλα τα σημεία τους ακόμη και στα επουσιώδη.

Φιλονικία (έριδα) υπάρχει όταν καθένας από τους συμβαλλόμενους αμφισβητεί την νομική ή πραγματική βασιμότητα των απαιτήσεων του άλλου, άσχετα αν έχει πράγματι αμφιβολία περί αυτών, ή πράττει τούτο από απλή κακοβουλία. Αβεβαιότητα υπάρχει, όταν κανένας από τους συμβαλλόμενους δεν είναι βέβαιος για τις δικές του απαιτήσεις, δηλαδή αν γεννήθηκε η έννομη σχέση, αν υπάρχει, μεταξύ ποίων προσώπων ή σε ποία έκταση. Με αβέβαιη σχέση εξομοιώνεται και η επισφαλής απαίτηση, δηλαδή η απαίτηση της οποίας είναι αβέβαιη η πραγματοποίηση.

Αμοιβαίες υποχωρήσεις αποτελούν κάθε είδους αμοιβαίες θυσίες, όπως όταν συμφωνείται ο οφειλέτης να εξοφλήσει το χρέος του τμηματικά, με δόσεις, σε μεταγενέστερο χρόνο, αναγνωρίζεται όμως συγχρόνως ότι οφείλει τόκους τόκων, τους οποίους αυτός αμφισβητεί. Αρκεί ότι το ένα συμβαλλόμενο μέρος προβαίνει σε μία θυσία, γιατί σε αντίστοιχη θυσία προβαίνει και το άλλο συμβαλλόμενο μέρος. Η υποχώρηση στην οποία προβαίνει το ένα μέρος δεν είναι απαραίτητο να είναι ισάξια προς την υποχώρηση του άλλου μέρους. Οι υποχωρήσεις πρέπει να είναι αμοιβαίες. Δεν υπάρχει συμβιβασμός, αλλά άλλη έννομη σχέση αν οι υποχωρήσεις γίνονται μόνο από το ένα μέρος. Αν δεν υπάρχει φιλονικία ή αβεβαιότητα καθώς και όταν δεν υπάρχει πραγματική, αλλά μόνο προσχηματική αμφισβήτηση ή αβεβαιότητα ή όταν δεν είναι αμοιβαίες οι υποχωρήσεις και γίνονται μόνο από τον ένα μέρος, δεν υπάρχει συμβιβασμός με την ανωτέρω έννοια, αλλά, ενδεχομένως, άλλη σχέση όπως είναι η αναγνώριση απαίτησης, η άφεση χρέους, η παραίτηση, η δωρεά κλπ. Σε αυτές τις περιπτώσεις είναι αδιάφορο το γεγονός, ότι οι συμβαλλόμενοι χαρακτήρισαν την μεταξύ τους σχέση ως συμβιβασμό και η σχετική σύμβαση υποκρύπτει παραίτηση από νόμιμες αξιώσεις, η οποία είναι άκυρη.

Ο συμβιβασμός που καταρτίζεται εκτός του πλαισίου της εκκρεμούς δίκης ή στο πλαίσιο μεν της δίκης αλλά χωρίς τις διατυπώσεις της παρ. 1 του άρθρου 293 Κ.Πολ.Δ. (δικαστικός συμβιβασμός), φέρει τον χαρακτήρα εξωδίκου συμβιβασμού και κρίνεται ως σύμβαση κατά τις διατάξεις του ουσιαστικού δικαίου. Ο συμβιβασμός ενδέχεται να έχει αναγνωριστικό απλώς χαρακτήρα της υφιστάμενης ήδη παλαιάς ενοχής, οπότε αυτή διατηρεί τη φύση και τις ασφάλειές της, ενδέχεται όμως να έχει δημιουργικό ή ανανεωτικό χαρακτήρα, εφόσον πάντως από το περιεχόμενο της σχετικής σύμβασης συνάγεται σαφώς σκοπός ανανέωσης, δηλαδή κατάργηση της υφισταμένης ενοχής και αντικατάστασή της με τη συνιστώμενη με το συμβιβασμό νέα ενοχή. Ο συμβιβασμός, αποτελεί σύμβαση αμφοτεροβαρή, στην οποία εφαρμόζονται ως προς τις συνέπειες της αδυναμίας παροχής, υπερημερίας εκπληρώσεως, υπαναχωρήσεως κ.λ.π., οι γενικά ισχύοντες γι` αυτήν κανόνες. Δεν υπόκειται κατ` αρχήν σε ορισμένο τύπο και μπορεί να συμφωνηθεί υπό αίρεση αναβλητική ή διαλυτική, οι συνέπειες πληρώσεως ή ματαιώσεως της οποίας κρίνονται κατά το κοινό δίκαιο. Αν για την έννομη σχέση έχει εκδοθεί τελεσίδικη απόφαση, δεν χωρεί συμβιβασμός, διότι ελλείπει ουσιώδες στοιχείο αυτού. Εντούτοις, είναι δυνατή σύναψη συμβιβασμού και μετά την έκδοση της τελεσίδικης απόφασης, όταν αμφισβητείται είτε η ύπαρξη, είτε η ισχύς του δεδικασμένου και η απόφαση υπόκειται σε αναίρεση ή αναψηλάφηση.

ΠΡΟΥΠΟΘΕΣΕΙΣ ΕΓΚΥΡΟΥ ΕΞΩΔΙΚΟΥ ΣΥΜΒΙΒΑΣΜΟΥ: Οι προϋποθέσεις για έγκυρη κατάρτιση συμβιβασμού που θα πρέπει να δώσετε προσοχή είναι οι εξής: 1. ύπαρξη έννομης σχέσης επιδεκτικής συμβιβασμού, οποιασδήποτε φύσης (ενοχική, κληρονομική, οικογενειακή, εμπράγματη). Αντικείμενο απαλλοτριωτό και δυνατότητα ελεύθερης διάθεσης από τους συμβαλλομένους. Το αντικείμενο της σύμβασης του συμβιβασμού θα πρέπει να μην έχει εξαιρεθεί από την ιδιωτική πρωτοβουλία, γιατί στην αντίθετη περίπτωση, η εν λόγω σύμβαση θεωρείται σαν να μην έγινε (άρθρα 174 και 180 Α.Κ.). 2. ύπαρξη ικανότητας και εξουσίας για συμβιβασμό, 3. Τήρηση τύπου σε ορισμένες περιπτώσεις, σύμφωνα με το νόμο (πχ. συμβολαιογραφικό έγγραφο σε περίπτωση που αφορά εμπράγματες διαφορές με ακίνητα). Κατά κανόνα η σύμβαση συμβιβασμού είναι άτυπη, 4. να υπάρχει φιλονικία ή αβεβαιότητα για κάποια έννομη σχέση, 5. να υπάρχουν αμοιβαίες υποχωρήσεις και 6. πρόθεση τερματισμού της φιλονικίας ή αβεβαιότητας, η οποία να διατυπώνεται με ρητό τρόπο ή να συνάγεται με σαφήνεια από το περιεχόμενο του συμβιβασμού.

Για την κατάρτιση του συμβιβασμού αρκεί, η επιδιώκουσα αυτόν βούληση των μερών να συνάγεται σαφώς από το περιεχόμενο του, έστω και σιωπηρώς, χωρίς να είναι απαραίτητη η πανηγυρική διατύπωση του σχετικού όρου.

Απαραίτητο στοιχείο για την έγκυρη κατάρτιση του συμβιβασμού είναι οι αντισυμβαλλόμενοι να έχουν πλήρη ικανότητα για δικαιοπραξία ( άρθ. 127 Α.Κ.) καθώς και εξουσία για απαλλοτρίωση αξίωσης και ανάληψη υποχρεώσεως, ανάλογα με το εάν η υποχώρηση του ενός συμβιβαζομένου προς τον άλλο αποτελεί απαλλοτρίωση ή υπόσχεση αντιπαροχής. Ο συμβιβαζόμενος αν έχει πλήρη ικανότητα για δικαιοπραξία μπορεί να συμβιβάζεται, είτε ο ίδιος προσωπικά, είτε με πληρεξούσιο. Ο πληρεξούσιος θα πρέπει να έχει ειδική συμβολαιογραφική πληρεξουσιότητα για συμβιβασμό. Αυτό επιβάλλει ο εντελώς εξαιρετικός χαρακτήρας του συμβιβασμού, γιατί περιέχει διάθεση ή απαλλοτρίωση περιουσίας, η οποία μπορεί να γίνει από άλλο πρόσωπο, που δεν είναι υποκείμενο της έννομης σχέσης, μόνο αν τούτο έχει ειδική εξουσιοδότηση. Σύμβαση συμβιβασμού που καταρτίσθηκε με αντιπρόσωπο που δεν είχε ειδική προς τούτο πληρεξουσιότητα, στερείται κύρους και δεν δεσμεύει τον αντιπροσωπευόμενο, εκτός αν αυτός ενέκρινε την σύμβαση. Η έγκριση, αναγόμενη στο χρόνο της δικαιοπραξίας, αναπληρώνει την έλλειψη της εξουσίας αντιπροσώπευσης, γίνεται με μονομερή δήλωση απευθυντέα στον αντισυμβαλλόμενο, υποβαλλόμενη στον τύπο που προβλέπεται για την σύμβαση που αφορά αυτή και δυνάμενη, εφόσον για την σύμβαση αυτή δεν απαιτείται η τήρηση τύπου, να παρασχεθεί και με σιωπηρή δήλωση βούλησης, συναγόμενη από πράξεις του εγκρίνοντος ή περιστάσεις που καθιστούν αναντίρρητη την βούληση της έγκρισης. - Καλό Σαββατοκύριακο σε όλους. Την Δευτέρα μη χάσετε το β΄μέρος του άρθρου για τα αποτελέσματα του εξώδικου συμβιβασμού, περιπτώσεις ακύρωσης ή ανατροπής του και για τον έλεγχο/κρίση των δικαστηρίων για τον εξώδικο συμβιβασμό σε σχετικές υποθέσεις.

Γιώργος Π. Γιαγκουδάκης, Δικηγόρος Καβάλας

Διαζύγια - Ποινικά - Αστικά

Για περισσότερες πληροφορίες 

σχετικά με το δικηγορικό γραφείο μου

επισκεφθείτε το site μας

kavala-lawyer.blogspot.gr
http://www.giagkoudakis.dom.gr 

giagkoud@yahoo.com

                           

  

λέξεις κλειδιά: εξώδικος συμβιβασμός, συμβιβασμός,σύμβαση του συμβιβασμού,