Τι ισχύει για την υιοθεσία ανηλίκων; (Μέρος Β΄)

"ΣΕ ΛΙΓΕΣ ΩΡΕΣ ΥΠΟΔΕΧΟΜΑΣΤΕ ΤΟ ΝΕΟ ΕΤΟΣ  2014 

ΜΕ ΕΛΠΙΔΑ ΚΑΙ ΑΙΣΙΟΔΟΞΙΑ ΓΙΑ ΕΝΑ ΚΑΛΥΤΕΡΟ ΜΕΛΛΟΝ. 

                    ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ ΚΑΙ ΚΑΛΗ ΧΡΟΝΙΑ ΜΕ ΥΓΕΙΑ ΚΑΙ ΑΓΑΠΗ"

* Δημοσιεύτηκε  23 /12/2013 στην "Πρωϊνή" Εφημερίδα της Καβάλας     

  Τι ισχύει για την υιοθεσία ανηλίκων; (Μέρος Β΄)

 Συνεχίζω το άρθρο σχετικά με την υιοθεσία ανηλίκων με το β΄ μέρος του, απαντώντας στα παρακάτω ερωτήματα:

14. Είναι μυστική η υιοθεσία;

Η υιοθεσία ανηλίκων τηρείται μυστική και είναι “απόρρητη”. Στις περιπτώσεις της δεύτερης παραγράφου του άρθρου 1550 Α.Κ., καθώς και του άρθρου 1552 Α.Κ., η μυστικότητα ισχύει και έναντι των φυσικών γονέων.

Το θετό τέκνο έχει, μετά την ενηλικίωσή του, το δικαίωμα να πληροφορείται πλήρως από τους θετούς γονείς και από κάθε αρμόδια αρχή τα στοιχεία των φυσικών γονέων του (‘Αρθρο 1559 Α.Κ.)

Τηρείται σε κάθε πρωτοδικείο απόρρητο βιβλίο στο οποίο καταχωρίζονται τα πραγματικά ονοματεπώνυμα αυτών που υιοθετούνται και των θετών γονέων τους, η δικαστική απόφαση με την οποία τελέστηκε η υιοθεσία, καθώς και όσα άλλα στοιχεία είναι απαραίτητα ανάλογα με την περίπτωση . Με βάση απόρρητο απόσπασμα, που εξάγεται από αυτό το βιβλίο συντάσσεται η ληξιαρχική πράξη της υιοθεσίας.

Χορηγούνται μόνο αποσπάσματα της πράξης γέννησης σε περίπτωση υιοθεσίας, αντί έκδοσης αντιγράφου ληξιαρχικής πράξης γέννησης.

Σε όλη τη διαδικασία τέλεσης υιοθεσίας ανηλίκου και ύστερα από αυτήν απαγορεύεται η δημοσίευση ή η διερεύνηση στοιχείων ή γεγονότων ικανών να αποκαλύψουν την υιοθεσία και τα ατομικά χαρακτηριστικά της. Η τήρηση της εχεμύθειας ως προς τα πρόσωπα των θετών γονέων του θετού τέκνου και των φυσικών γονέων του αποτελεί υπηρεσιακό καθήκον των δικαστών των κοινωνικών υπηρεσιών ή οργανώσεων καθώς και των οποίων άλλων υπαλλήλων αναμίχθηκαν στην υιοθεσία ή έλαβαν οπωσδήποτε γνώση της τέλεσής της με την ευκαιρία της άσκησης των καθηκόντων τους. Η δεύτερη παράγραφος του άρθρου 1559 του Αστικού Κώδικα δεν θίγεται. (Αρθρα 8,9 ν.2447/1996). Τό δικαστήριο μπορεί να διατάξει την “κεκλεισμένων των θυρών” διεξαγωγή της κύριας διαδικασίας της υιοθεσίας (άρθ. 800 παρ. 6 Κ.ΠοΛ.Δ). Η διαδικασία απαιτούμενων συναινέσεων και ακρόασης στη δίκη υιοθεσίας είναι μυστικές.

15. Πότε επέρχονται τα αποτελέσματα της υιοθεσίας;

Τα αποτελέσματα της δικαστικής απόφασης για την υιοθεσία αρχίζουν, αφότου αυτή γίνει τελεσίδικη (Αρθρο 1560 Α.Κ.)

16. Ποιά τα αποτελέσματα της υιοθεσίας;

Ο υιοθετούμενος εξομοιώνεται πλήρως με φυσικό τέκνο, εντάσσεται πλήρως στην οικογένεια του θετού γονέα και επέρχεται πλήρης αποκοπή του θετού τέκνου από τη φυσική του οικογένεια. Με την υιοθεσία διακόπτεται κάθε δεσμός του ανήλικου με τη φυσική του οικογένεια, με εξαίρεση τις ρυθμίσεις περί κωλυμάτων γάμου των άρθρων 1356 και 1357 Α.Κ. και ο ανήλικος εντάσσεται πλήρως στην οικογένεια του θετού γονέα του. Κωλύματα γάμου: Εμποδίζεται ο Γάμος με συγγενείς εξ αίματος, σε ευθεία γραμμή απεριόριστα και σε πλάγια γραμμή έως και τον τέταρτο βαθμό και με συγγενείς εξ Αγχιστείας, σε ευθεία γραμμή απεριόριστα και σε πλάγια ως και τον τρίτο βαθμό (άρθρα 1356 και 1357 Α.Κ).

Εναντι του θετού γονέα και των συγγενών του ο ανήλικος έχει όλα τα δικαιώματά και τις υποχρεώσεις τέκνου γεννημένου σε γάμο. Το ίδιο ισχύει και για τους κατιόντες του θετού τέκνου. Σε περίπτωση ταυτόχρονης ή διαδοχικής υιοθεσίας περισσοτέρων, δημιουργείται μεταξύ τους συγγένεια όμοια με αυτήν που υπάρχει μεταξύ αδελφών. Εφόσον, λοιπόν, μετά την υιοθεσία δεν υφίσταται οικογενειακός δεσμός του υιοθετούμενου με τη φυσική του οικογένεια, αυτός στερείται των εκ συγγενείας απορρεόντων δικαιωμάτων συνεπώς και των κληρονομικών (‘Αρθρο 1561 Α.Κ. )

‘Οταν ο ένας σύζυγος υιοθετεί το τέκνο του άλλου, οι δεσμοί του υιοθετούμενου με το φυσικό γονέα του και τους συγγενείς του δεν διακόπτονται. Κατά τα λοιπά η υιοθεσία παράγει όλα τα αποτελέσματα υιοθεσίας που γίνεται και από τους δύο συζύγους (Αρθρο 1562 Α.Κ. )

Στον Αστικό Κώδικα προβλέπεται και η περίπτωση της ανασύστασης υιοθεσίας. Σε περίπτωση δικαστικής λύσης της υιοθεσίας, αν εκλείψει ο λόγος της λύσης ή ακολουθήσει συγγνώμη του υπαιτίου της λύσης, είναι δυνατή η ανασύσταση της υιοθεσίας με εφαρμογή της διατάξεων των άρθρων 1542 έως 1559. Στην περίπτωση αυτή η ηλικία υιοθετούντος και υιοθετουμένου δεν λαμβάνεται υπόψη. Τα αποτελέσματα της ανασύστασης της υιοθεσίας επέρχονται από την τελεσιδικία, χωρίς αναδρομική ενέργεια. (‘Αρθρο 1578Α Α.Κ. )

17. Τι αλλαγές επέρχονται ως προς το επώνυμο του θετού τέκνου;

Το θετό τέκνο παίρνει το επώνυμο του θετού γονέα. ‘Εχει όμως δικαίωμα, όταν ενηλικιωθεί, να προσθέσει και το πριν την υιοθεσία επώνυμό του. Αν το τελευταίο αυτό ή το το επώνυμο του θετού γονέα αποτελείται από δύο επώνυμα, χρησιμοποιείται για το σχηματισμό του σύνθετου επωνύμου του θετού τέκνου το πρώτο απο αυτά (Αρθρο 1563 Α.Κ.)

Σε περίπτωση κοινής υιοθεσίας από συζύγους ή υιοθεσίας από τον ένα σύζυγο του τέκνου του άλλου, ισχύει και για το θετό τέκνο η δήλωση που τυχόν έκαναν οι σύζυγοι σχετικά με το επώνυμο των τέκνων τους, σύμφωνα με τις διατάξεις των δυο πρώτων παραγράφων του άρθρου 1505 Α.Κ.. Αν δεν έχει γίνει παρόμοια δήλωση μπορεί να γίνει στο ληξιαρχείο ταυτόχρονα με την καταχώρηση της υιοθεσίας στα οικεία ληξιαρχικά βιβλία (‘Αρθρο 1564 Α.Κ.)

Δυνατή η προσθήκη ή απάλειψη κύριου ονόματος. -Το δικαστήριο μπορεί, με την απόφαση του περί υιοθεσίας, να επιτρέψει στον υποψήφιο θετό γονέα, ύστερα από αίτηση του, να προσθέσει στο κύριο όνομα του θετού τέκνου και άλλο όνομα. Στην περίπτωση αυτή το δικαστήριο μπορεί, ύστερα από αίτηση του θετού γονέα, που υποβάλλεται μετά τη συντέλεση της υιοθεσίας, αλλά το αργότερο εντός ενός έτους από αυτήν, να επιτρέψει την απάλειψη του κύριου ονόματος που έφερε το θετό τέκνο πριν την υιοθεσία, εφόσον τούτο επιβάλλεται από το συμφέρον του τέκνου.

Αν το θετό τέκνο έχει συμπληρώσει το δωδέκατο έτος της ηλικίας του, είναι απαραίτητη, σε κάθε περίπτωση, για τη χορήγηση της άδειας του δικαστηρίου η Συναίνεση του ίδιου. Η δεύτερη παράγραφος του άρθρου 1555 Α.Κ. εφαρμόζεται και εδώ.(‘Αρθρο 1565 Α.Κ.)

18. Ποιος έχει τη γονική μέριμνα του θετού τέκνου;

Αφότου συντελεστεί η υιοθεσία, τη Γονική μέριμνα των φυσικών γονέων ή την επιτροπεία, υπό την οποία τυχόν τελούσε το θετό τέκνο, αντικαθιστά αυτοδικαίως η Γονική μέριμνα των θετών γονέων. Οι φυσικοί γονείς δεν έχουν ούτε δικαίωμα επικοινωνίας με το θετό τέκνο. Αν ένας από τους συζύγους υιοθετήσει το τέκνο του άλλου, τη Γονική μέριμνα έχουν από κοινού και οι δύο σύζυγοι ( ‘Αρθρο 1566 Α.Κ.)

19. Τι ισχύει σε περίπτωση Διαζυγίου, ακύρωσης του γάμου ή Διακοπής της συμβίωσης των θετών γονέων;

Σε περίπτωση κοινής υιοθεσίας ανηλίκου από συζύγους, αν ακολουθήσει διαζύγιο, ακύρωση του γάμου ή διακοπή της συμβίωσής τους, έχουν ανάλογη εφαρμογή, σχετικά με την άσκηση της γονικής μέριμνας, τα άρθρα 1513 Α.Κ. και 1514. ‘Οταν όμως πρόκειται για υιοθεσία, του τέκνου του άλλου συζύγου, η άσκηση της γονικής μέριμνας ανήκει αποκλειστικά στο φυσικό γονέα του ανηλίκου, εκτός αν το δικαστήριο αποφασίσει διαφορετικά λόγω συνδρομής σπουδαίου λόγου ( ‘Αρθρο 1567 Α.Κ.)

20. Ποιες οι συνέπειες παύσης της γονικής μέριμνας του θετού ή των θετών γονέων;

Αν κατά τη διάρκεια της ανηλικότητας του τέκνου η Γονική μέριμνα του θετού ή των θετών γονέων έπαψε για οποιονδήποτε λόγο, δεν επανέρχεται στους εξ αίματος γονείς. Σ' αυτή την περίπτωση έχουν εφαρμογή οι διατάξεις για την επιτροπεία (‘Αρθρο 1568 Α.Κ.)

21. Είναι δυνατή η Προσβολή της υιοθεσίας;

Η υιοθεσία προσβάλλεται μόνο με την άσκηση των προβλεπόμενων ένδικων μέσων ή βοηθημάτων κατά της σχετικής δικαστικής απόφασης στις ακόλουθες περιπτώσεις:

α. Αν δεν συνέτρεξαν οι όροι του νόμου ή

β. αν η Συναίνεση ενός από τα πρόσωπα που σύμφωνα με το νόμο ήταν αρμόδια να συναινέσουν υπήρξε άκυρη για οποιονδήποτε λόγο ή

γ. δόθηκε υπό την επήρεια πλάνης ως προς την ταυτότητα του προσώπου του θετού γονέα ή του θετού τέκνου, απάτης ως προς ουσιώδη περιστατικά ή παράνομης ή ανήθικης απειλής ('Αρθρο 1569 Α.Κ.)

Οι προθεσμίες της έφεσης, της αναίρεσης και της Αναψηλάφησης εναντίον απόφασης που απαγγέλλει την υιοθεσία είναι, αν δεν επιδοθεί η απόφαση, ένα έτος και αρχίζουν σε κάθε περίπτωση από τη δημοσίευση της απόφασης.
Η προθεσμία της τριτανακοπής κατά της απόφασης που τελεί την υιοθεσία είναι έξι μήνες από τη γνώση της υιοθεσίας και εν πάση περιπτώσει τρία έτη από την τελεσιδικία της απόφασης. O φυσικός γονέας που λόγω, της εφαρμογής διατάξεων του ουσιαστικού δικαίου, δεν συναίνεσε στην υιοθεσία του παιδιού του έχει το δικαίωμα, προκειμένου να ασκήσει τριτανακοπή κατά της σχετικής δικαστικής απόφασης, να πληροφορείται τα στοιχεία αυτής της απόφασης από την αρμόδια κοινωνική υπηρεσία ή οργάνωση που συνέπραξε στην τέλεση της υιοθεσίας.

Οι ανήλικοι που έχουν συμπληρώσει το δωδέκατο έτος της ηλικίας τους έχουν την ικανότητα να παρίστανται αυτοπροσώπως στο δικαστήριο κατά την τέλεση της υιοθεσίας και να ασκούν ένδικα μέσα κατά της σχετικής απόφασης, ανεξάρτητα από το αντίστοιχο δικαίωμα του νομίμου
αντιπροσώπου τους. (άρθ. 800 παρ. 3-5 ΚΠολΔ)

22. Ποιοι έχουν δικαίωμα να προσβάλουν την υιοθεσία;

Δικαίωμα να προσβάλουν την υιοθεσία για έναν από τους λόγους του προηγούμενου άρθρου έχουν, αν μεν υπήρξαν διάδικοι στη δίκη με το ένδικο μέσο της έφεσης και αν όχι, με τριτανακοπή:

α. Στις περιπτώσεις μη συνδρομής των όρων του νόμου, οποιοσδήποτε έχει έννομο συμφέρον ή ο εισαγγελέας.

β. Στις περιπτώσεις έλλειψης έγκυρης Συναίνεσης, καθώς και όταν αυτή υπήρξε

προϊόν πλάνης, απάτης ή απειλής, αυτός του οποίου λείπει η έγκυρη συναίνεση ή ο οποίος πλανήθηκε, εξαπατήθηκε ή απειλήθηκε,όχι όμως και οι κληρονόμοι τους (‘Αρθρο 1570 Α.Κ. )

23. Είναι δυνατή η λύση της υιοθεσίας;

Δυνατές οι περιπτώσεις λύσης υιοθεσίας κατ΄αντιδικία με δικαστική απόφαση, με δικαστική Συναινετική λύση και Αυτοδίκαια λύση.

α. Κατ΄αντιδικία λύση με δικαστική απόφαση - Αν ο θετός γονέας εκπέσει από τη Γονική μέριμνα ή αν του αφαιρεθεί η άσκησή της για έναν από τους λόγους του άρθρου 1532 Α.Κ., καθώς και αν συντρέχει λόγος αποκλήρωσης του θετού τέκνου για μια από τις περιπτώσεις 1,2 και 3 του άρθρου 1840Α.Κ., το δικαστήριο μπορεί, εφόσον οι συνέπειες αυτές κρίνονται ανεπαρκείς, να διατάσσει λόγω της βαρύτητας της περίπτωσης ακόμη και τη λύση της υιοθεσίας (άρθρο 1571 Α.Κ.).

Η απόφαση του προηγούμενου άρθρου λαμβάνεται ύστερα από αγωγή του θετού τέκνου που συμπλήρωσε το δωδέκατο έτος της ηλικίας του και αν δεν το συμπλήρωσε, του ειδικού επιτρόπου του, ή του θετού γονέα ή του εισαγγελέα ή και αυτεπαγγέλτως (‘Αρθρο 1572 Α.Κ.).

β. Συναινετική δικαστική λύση - ‘Οταν ο θετός γονέας και το θετό τέκνο, μετά την ενηλικίωσή του συμφωνούν να λυθεί η υιοθεσία, μπορούν να το ζητήσουν από το δικαστήριο με κοινή αίτησή τους που δικάζεται κατά τη διαδικασία της εκούσιας δικαιοδοσίας. Για να λυθεί η υιοθεσία, σύμφωνα με την προηγούμενη παράγραφο, πρέπει να έχει διαρκέσει τουλάχιστον ένα χρόνο πριν από την κατάθεση της αίτησης και η συμφωνία των μερών να δηλωθεί στο δικαστήριο αυτοπροσώπως σε δυο συνεδριάσεις που να απέχουν μεταξύ τους τουλάχιστον έξι μήνες. Εφόσον από την πρώτη συνεδρίαση πέρασαν δυο χρόνια, η δήλωση της συμφωνίας παύει να ισχύει (‘Αρθρο 1573 Α.Κ.)

Σε περίπτωση κοινής υιοθεσίας ανηλίκου από συζύγους, η υιοθεσία μπορεί να λύνεται, σύμφωνα με τα άρθρα 1571 έως 1573 Α.Κ. , και μόνο ως προς τον σύζυγο ( ‘Αρθρο 1574 Α.Κ.)

γ. Αυτοδίκαιη λύση - Η υιοθεσία λύνεται αυτοδικαίως και αίρεται αναδρομικά η σχέση που

απορρέει από αυτήν, αν τέλεσαν γάμο, κατά παράβαση του νόμου, ο θετός γονέας με το θετό τέκνο. Αν ο Γάμος ακυρώθηκε, διατηρούνται από τη σχέση υιοθεσίας μόνο τα περιουσιακά δικαιώματα του θετού τέκνου (‘Αρθρο 1576 Α.Κ.)

24. Ποιο είναι το αρμόδιο Δικαστήριο για την τέλεση της υιοθεσίας και ποιο δίκαιο εφαρμόζεται;

Αρμόδιο για την τέλεση της υιοθεσίας είναι κάθε δικαστήριο της Επικράτειας. Οι αιτήσεις υιοθεσίας υπάγονται στην αρμοδιότητα του μονομελούς πρωτοδικείου και εκδικάζονται με τη διαδικασία εκούσια δικαιοδοσίας (‘αρθ. 739-740 Κ.Πολ.Δ, ‘αρθρο 121 ΕισΝΑΚ)

Τα ελληνικά δικαστήρια έχουν δικαιοδοσία για την τέλεση της υιοθεσίας, όταν ο υιοθετών ή ο υιοθετούμενος είναι ελληνικής ιθαγένειας, ακόμη και αν δεν έχουν τη συνήθη διαμονή τους στην Ελλάδα. Στην περίπτωση αυτή είναι αρμόδια τα δικαστήρια της πρωτεύουσας του Κράτους."Οι ουσιαστικές προϋποθέσεις για τη σύσταση και τη λύση της υιοθεσίας ρυθμίζονται από το δίκαιο της ιθαγένειας του κάθε μέρους.

Σύμφωνα με το άρθρο 23 Α.Κ. οι σχέσεις μεταξύ του ή των θετών γονέων και του θετού τέκνου

ρυθμίζονται κατά σειρά: 1. από το δίκαιο της τελευταίας κοινής τους ιθαγένειας κατά τη διάρκεια της υιοθεσίας. 2. από το δίκαιο της τελευταίας κοινής συνήθους διαμονής τους κατά τη διάρκεια της υιοθεσίας. 3. από το δίκαιο της ιθαγένειας την οποία είχε ο θετός γονέας κατά την τέλεση της υιοθεσίας και σε περίπτωση υιοθεσίας από συζύγους από το δίκαιο που διέπει τις προσωπικές τους σχέσεις". Διαχρονικό δίκαιο για υιοθεσία. Κατ΄ άρθρο 88 παρ. 1 ΕισΝΑΚ “ Η αναγνώριση ή η νομιμοποίηση τέκνου και η υιοθεσία που έγινε πριν από την εισαγωγή του Αστικού Κώδικα διέπονται, ως προς το κύρος τους και τα έννομα αποτελέσματα, από το έως τώρα δίκαιο.”

25. Ποιες ποινικές κυρώσεις προβλέπονται σχετικά με την υιοθεσία;

Σύμφωνα με το άρθρο 10 ν. 2447/1996 επιβάλλονται ποινές φυλάκισης και κάθειρξης (παρ. 3) σε διάπραξη αξιόποινων πράξεων σε περίπτωση υιοθεσίας όταν :

" 1. Εκείνος που έχοντας υιοθετήσει ανήλικο τον μεταχειρίζεται σε ασχολίες ανήθικες ή επικίνδυνες για τη σωματική ή την πνευματική του υγεία, τιμωρείται εφόσον δεν συντρέχει αξιόποινη πράξη που τιμωρείται βαρύτερα με φυλάκιση τουλάχιστο δυο ετών και με χρηματική ποινή μέχρις ενός (1) εκατομμυρίου δραχμών.

2. Με φυλάκιση τουλάχιστον ενος έτους και "με χρηματική ποινή μέχρις ενός εκατομμυρίου δραχμών" τιμωρούνται: εκείνος που δίνει σε υιοθεσία το παιδί του καθώς και εκείνος που μεσολαβεί στην υιοθεσία αποκομίζοντας οι ίδιοι ή προσπορίζοντας σε άλλους αθέμιτο όφελος.

3. Εκείνος που τελεί κατ’ επάγγελμα με πρόθεση κερδοσκοπείας τις αξιόποινες πράξεις που προβλέπονται από τις δυο προηγούμενες παραγράφους του παρόντος άρθρου τιμωρείται με κάθειρξη μέχρι δέκα ετών και με χρηματική ποινή μέχρι (5) εκατομμυρίων δραχμών. "

Συντομογραφίες: Α.Κ. = Αστικός Κώδικας Κ.Πολ. Δ. = Κώδικας Πολιτικής Δικονομίας

ΕισΝΑΚ = Εισαγωγικός Νόμος του Αστικού Κώδικα

Γιώργος Γιαγκουδάκης, Δικηγόρος Καβάλας

Διαζύγια - Ποινικά - Ιντερνετ

Για περισσότερες πληροφορίες 

σχετικά με το δικηγορικό γραφείο μου

επισκεφθείτε το site μας

kavala-lawyer.blogspot.gr
http://www.giagkoudakis.dom.gr 

giagkoud@yahoo.com

                                                                                                                                                                     

                           

  

                                                                                                                                   
*Υ.Γ.:     Στείλε το σχόλιο σου, κάνε LIKE και  γράψου στη mailing list. Ευχαριστώ.