Πότε ο Υπάλληλος τιμωρείται ποινικά για παράβαση καθήκοντος; (Μέρος Β’)

* Δημοσιεύτηκε  14/7/2014  στην "Πρωϊνή" Εφημερίδα της Καβάλας 

Σε συνέχεια του α΄ μέρους του άρθρου που δημοσιεύτηκε την προηγούμενη βδομάδα ολοκληρώνουμε με το β΄ μέρος του άρθρου για το έγκλημα της παράβασης καθήκοντος του άρθρου 259 Ποινικού Κώδικα.

Αξιόποινη είναι η ελεγχόμενη πράξη (ενέργεια ή παράλειψη) του υπαλλήλου μόνο αν συνιστά (θετικά ή αποθετικά) έκφραση πολιτειακής βουλήσεως και άσκηση κρατικής εξουσίας μέσα στον κύκλο των δημοσίων υποθέσεων και όχι απλώς η παράβαση υποχρεώσεων, που ανάγονται και εξυπηρετούν άλλα συμφέροντα των δημοσίων υπηρεσιών ή οργανισμών, όπως η εύρυθμη λειτουργία αυτών, η τήρηση της υπαλληλικής δεοντολογίας κλπ , που μπορεί να αποτελέσουν πειθαρχικά παραπτώματα.

Κατά το άρθρο 259 Π.Κ., ως καθήκον νοείται εκείνο που συνδέεται με την άσκηση συγκεκριμένης υπηρεσιακής δραστηριότητας στο πλαίσιο της καθ` ύλην και κατά τόπον αρμοδιότητας του υπαλλήλου, εκείνο δηλαδή το καθήκον που ανάγεται στην εκτέλεση του ανατεθειμένου σ` αυτόν υπηρεσιακού έργου και όχι οποιοδήποτε υπαλληλικό καθήκον, που προκύπτει από τον νόμο ή από διοικητική πράξη κανονιστικού χαρακτήρα ή από ιδιαίτερες οδηγίες της προϊσταμένης αρχής ή από τη φύση της υπηρεσίας και αναφέρεται στη γενική συμπεριφορά κάποιου ως υπαλλήλου. Αξιόποινο χαρακτήρα, κατά το άρθρο 259 ΠΚ, ενέχουν μόνον οι παραβάσεις συγκεκριμένων υπηρεσιακών καθηκόντων κατά την άσκηση υπηρεσιακής δραστηριότητας και όχι των υπαλληλικών καθηκόντων γενικώς και αορίστως.

Απαιτείται δόλος του δράστη, ο οποίος συνίσταται είτε στη θέληση είτε στη γνώση και αποδοχή της παραβάσεως των υπηρεσιακών του καθηκόντων (άμεσος ή ενδεχόμενος δόλος).

Για την ολοκλήρωση της παράβασης καθήκοντος απαιτείται και ειδικός δόλος, δηλαδή σκοπός του υπαλλήλου να προσπορίσει στον εαυτό του ή σε άλλον παράνομη υλική και ηθική ωφέλεια, χωρίς να απαιτείται και η επίτευξη του σκοπού αυτού. Πρόκειται για έγκλημα σκοπού και έγκλημα υπερχειλούς υποκειμενικής υποστάσεως.

Συντρέχει σκοπός παράνομης ωφέλειας ή βλάβης όταν ο δράστης επιδιώκει με την παράβαση των υπηρεσιακών του καθηκόντων να επιφέρει παράνομη ωφέλεια ή τη βλάβη και, συγχρόνως, όταν η υπηρεσιακή παράβαση είναι αντικειμενικά πρόσφορη να οδηγήσει στην ωφέλεια ή τη βλάβη με τον συγκεκριμένο τρόπο που σχεδιάστηκε και τελέστηκε από το δράστη, ο οποίος πρέπει να γνωρίζει την εν λόγω προσφορότητα. Προσφορότητα υπάρχει, όταν η ωφέλεια ή η βλάβη (υλική ή ηθική) που επιδιώκει ο δράστης μπορεί να πραγματωθεί μόνο με την παράβαση του συγκεκριμένου καθήκοντος ή και με την παράβαση αυτού.

Για την ολοκλήρωση του εγκλήματος του άρθρου 259 του ΠΚ, όπως προαναφέρθηκε, δεν απαιτείται να πραγματοποιηθεί η επιδιωκομένη παράνομη ωφέλεια ή βλάβη. Δεν στοιχειοθετείται παράβαση καθήκοντος, σε περίπτωση που η παράβαση καθήκοντος έγινε για άλλο σκοπό ή με κανένα σκοπό ή η ωφέλεια ή η βλάβη επέρχεται ως συμπτωματική συνέπεια της παραβάσεως. Παράνομο όφελος κατά την έννοια του άρθρου 259 του ΠΚ, είναι κάθε όφελος, το οποίο επιδιώκεται με την παράβαση του υπηρεσιακού καθήκοντος.

Σχετικά με την ηθική αυτουργία σε παράβαση καθήκοντος:

Κατά τη διάταξη του άρθρου 46 παρ.1 εδ. α` του Π.Κ., "με την ποινή του αυτουργού τιμωρείται επίσης: α) όποιος με πρόθεση προκάλεσε σε άλλον την απόφαση να εκτελέσει την άδικη πράξη που διέπραξε". Για την ύπαρξη αξιόποινης ηθικής αυτουργίας, απαιτείται, αντικειμενικώς, η πρόκληση από τον ηθικό αυτουργό σε κάποιον άλλον της αποφάσεως να τελέσει ορισμένη πράξη, που συγκροτεί την αντικειμενική υπόσταση ορισμένου εγκλήματος ή τουλάχιστον συνιστά

αρχή εκτελέσεως αυτής, την οποία και τέλεσε. Η πρόκληση της αποφάσεως αυτής μπορεί να γίνει με οποιοδήποτε τρόπο ή μέσο, όπως, με συμβουλές, απειλή ή με εκμετάλλευση οποιασδήποτε πλάνης, πραγματικής ή νομικής ή περί τα παραγωγικά της βουλήσεως αίτια ή με τη διέγερση μίσους κατά του θύματος, με πειθώ ή φορτικότητα ή με την επιβολή ή την επιρροή προσώπου, λόγω της ιδιότητας και της θέσεώς του ή και της σχέσεώς του με το φυσικό αυτουργό.

Υποκειμενικώς απαιτείται δόλος, ο οποίος συνίσταται στη συνείδηση του ηθικού αυτουργού, ότι παράγει σε άλλον την απόφαση να εκτελέσει άδικη πράξη και στη συνείδηση της ορισμένης πράξεως στην οποία παρακινεί το φυσικό αυτουργό, χωρίς να είναι αναγκαίος ο καθορισμός της πράξεως αυτής μέχρι λεπτομερειών. (Πηγή Νομολογίας Αρείου Πάγου: 71/2014 ΑΠ, 74/2013 ΑΠ 129/2013 ΑΠ 148/2013 ΑΠ).

Σε αυτό το σημείο ολοκληρώθηκε ένα ακόμη νομικό άρθρο μας. Ραντεβού το επόμενο Σάββατο. Θα είμαστε πάλι μαζί με ένα ακόμη ενδιαφέρον νομικό θέμα. Καλή βδομάδα. Να' στε όλοι καλά.

Γιώργος Π. Γιαγκουδάκης, Δικηγόρος Καβάλας

Διαζύγια - Ποινικά - Ιντερνετ

Για περισσότερες πληροφορίες 

σχετικά με το δικηγορικό γραφείο μου

επισκεφθείτε το site μας

kavala-lawyer.blogspot.gr

giagkoud@yahoo.com