8 κρίσιμες ερωταπαντήσεις για την προσβολή πατρότητας

1. Ποια τέκνα θεωρούνται γεννημένα μέσα στο γάμο?

Βάσει των άρθρων 1465 και 1466 Αστικού Κώδικα, θεσπίζονται δύο νόμιμα μαχητά τεκμήρια για το ποια  παιδιά θεωρούνται γεννημένα μέσα στο γάμο:

'Αρθρο 1465- "Τεκμήριο καταγωγής από γάμο

Το τέκνο που γεννήθηκε κατά τη διάρκεια του γάμου της μητέρας του ή μέσα σε τριακόσιες ημέρες από τη λύση ή την ακύρωσή του τεκμαίρεται ότι έχει πατέρα τον σύζυγο της μητέρας (Τέκνο γεννημένο σε γάμο).

Τέκνο γεννημένο σε γάμο θεωρείται και το τέκνο που γεννήθηκε ύστερα από μεταθανάτια τεχνητή γονιμοποίηση, εφόσον υπάρχει η απαιτούμενη κατά το άρθρο 1457 δικαστική άδεια. Αν το τέκνο γεννήθηκε μετά την τριακοσιοστή ημέρα από τη λύση ή την ακύρωση του γάμου, η απόδειξη της πατρότητας του συζύγου βαρύνει εκείνον που την επικαλείται. Το ίδιο ισχύει και όταν η τεχνητή γονιμοποίηση έγινε μετά το θάνατο του συζύγου, παρά την έλλειψη δικαστικής άδειας."

`Αρθρο 1466 -  "Σύγκρουση δύο τεκμηρίων

         Αν μέσα στις τριακόσιες ημέρες από τη λύση ή την  ακύρωση  του  γάμου γεννήθηκε τέκνο από γυναίκα που τέλεσε νέο γάμο, τεκμαίρεται ότι  αυτό  έχει  πατέρα  το  δεύτερο σύζυγο, εκτός αν γίνει δεκτή αγωγή για  προσβολή της πατρότητάς του, οπότε τεκμαίρεται  ότι  είναι  τέκνο  του

 πρώτου συζύγου."

2. Ποιο θεωρείται ως  κρίσιμο χρονικό διάστημα   σύλληψης του τέκνου?

Σύμφωνα με το άρθρο 1468 Α.Κ:

 "Κρίσιμο  διάστημα  της  σύλληψης θεωρείται το χρονικό διάστημα  που περιλαμβάνεται ανάμεσα στην τριακοστή και την εκατοστή  ογδοηκοστή  ημέρα πριν από τον τοκετό."

3. Μπορεί να προσβληθεί δικαστικά η ιδιότητα του τέκνου ως γεννημένου σε γάμο (άρθ. 1465, 1466 Α.Κ.) και από ποιους?

Κατά τη διάταξη του άρθρου 1467 Α. Κ, η ιδιότητα του τέκνου ως προς το οποίο συντρέχει ένα από τα τεκμήρια των άρθρων 1465 και 1466 Α. Κ. ως τέκνου γεννημένου σε γάμο, μπορεί να προσβληθεί δικαστικά, αν αποδειχθεί ότι η μητέρα δεν συνέλαβε από τον σύζυγό της ή ότι κατά το κρίσιμο διάστημα της σύλληψης ήταν φανερά αδύνατο να συλλάβει από αυτόν, ιδίως εξαιτίας ανικανότητας ή αποδημίας του ή επειδή δεν είχαν σχέσεις. 

Σύμφωνα με το άρθρο 1469 Α.Κ.:  " Την ιδιότητα του τέκνου ως γεννημένου σε γάμο μπορούν να προσβάλλουν: 

1.  Ο σύζυγος της μητέρας. 

2. Ο πατέρας ή η μητέρα του συζύγου, αν αυτός πέθανε χωρίς να έχει χάσει το δικαίωμα της προσβολής. 

3. Το τέκνο. 

4. Η μητέρα του τέκνου. 

5. Ο άνδρας με τον οποίο η μητέρα, βρισκόμενη σε διάσταση με το σύζυγό της, είχε μόνιμη σχέση με σαρκική συνάφεια κατά το κρίσιμο διάστημα της σύλληψης.

Η προσβολή γίνεται από το δικαιούμενο αυτοπροσώπως ή από ειδικό πληρεξούσιό του ή, μετά από άδεια του δικαστηρίου, από το νόμιμο αντιπρόσωπό του."

4. Μετά από πόσο χρονικό διάστημα αποκλείεται η προσβολή πατρότητας?

Σύμφωνα με το  άρθρο 1470 Α.Κ.:

"Η Προσβολή της πατρότητας αποκλείεται:

1. Για το σύζυγο της μητέρας, όταν περάσει ένα έτος αφότου πληροφορήθηκε τον τοκετό και τα περιστατικά από τα οποία προκύπτει ότι η σύλληψη του τέκνου δεν έγινε από αυτόν, και σε κάθε περίπτωση, όταν περάσουν πέντε έτη από τον τοκετό. 

2. Για τον πατέρα ή τη μητέρα του συζύγου, όταν περάσει ένα έτος αφότου έμαθαν το θάνατο του τελευταίου και τη γέννηση του τέκνου. 

3. Για το τέκνο, όταν περάσει ένα έτος από την ενηλικίωσή του. 

4. Για τη μητέρα, όταν περάσει ένα έτος από τον τοκετό ή, εφόσον υπάρχει σοβαρός λόγος για τη μη προσβολή κατά τη διάρκεια του γάμου, έξι μήνες αφότου λύθηκε ή ακυρώθηκε ο Γάμος με το σύζυγό της. 

5. Για τον άνδρα που είχε σαρκική συνάφεια με τη μητέρα, δύο χρόνια από τον τοκετό."

5. Εναντίον ποιων προσώπων απευθύνεται η αγωγή προσβολή πατρότητας?

 Σύμφωνα με το άρθρο 609 Κ.Πολ.Δ. :

"1. Η αγωγή για την προσβολή της πατρότητας τέκνου γεννημένου σε γάμο απευθύνεται: α) αν ασκείται από τον σύζυγο της μητέρας ή έναν από τους γονείς του, κατά του τέκνου ή του ειδικού επιτρόπου του και της μητέρας του, 

β) αν ασκείται από το τέκνο, κατά της μητέρας και του συζύγου της,

 γ) αν ασκείται από τη μητέρα, κατά του τέκνου ή του ειδικού επιτρόπου του και κατά του συζύγου. Αν έχει πεθάνει κάποιο από τα παραπάνω πρόσωπα, η αγωγή απευθύνεται κατά των κληρονόμων του αποβιώσαντος, εκτός αν πεθάνει το ίδιο το τέκνο, διαφορετικά απορρίπτεται ως απαράδεκτη."

Την ιδιότητα του τέκνου ως γεννημένου σε γάμο, μπορεί να προσβάλλει κατ άρθρο 1469 παρ. 5 του ΑΚ και ο άνδρας, με τον οποίο η μητέρα, ευρισκόμενη σε διάσταση με το σύζυγό της, είχε μόνιμη σχέση με σαρκική συνάφεια, κατά το κρίσιμο διάστημα της σύλληψης, μέσα σε δύο έτη από τον τοκετό σύμφωνα με το άρθρο 1470 παρ. 5 ΑΚ.

Κατά το άρθρο 609 Κ.Πολ.Δ., η αγωγή για την προσβολή της πατρότητας τέκνου γεννημένου σε γάμο, απευθύνεται, αν ασκείται από τη μητέρα, κατά του τέκνου ή του ειδικού επιτρόπου του και κατά του συζύγου - τεκμαιρόμενου πατέρα. Ο νομοθέτης του Ν. 2521/1997, που προσέθεσε στους ενάγοντες στη σχετική δίκη και τον άνδρα με τον οποίο η μητέρα ευρισκόμενη σε διάσταση με το σύζυγό της, είχε μόνιμη σχέση με σαρκική συνάφεια, κατά το κρίσιμο διάστημα της σύλληψης, παρέλειψε να κάνει την αντίστοιχη προσθήκη για την παθητική νομιμοποίηση στο άρθρο 609 παρ. 1 ΚΠολΔ, ερμηνευτικά όμως συνάγεται ότι, όταν ο ενάγων είναι το ανωτέρω πρόσωπο, εναγόμενοι θα πρέπει να είναι οι δύο σύζυγοι και το τέκνο.

Σε κάθε περίπτωση η παθητική αυτή ομοδικία είναι αναγκαστική, για το λόγο ότι η διαφορά επιδέχεται μόνο ενιαία ρύθμιση, επιπλέον δε λόγω των συντρεχουσών περιπτώσεων δεν μπορούν να υπάρξουν αντίθετες αποφάσεις ως προς διαφόρους διαδίκους ή κατ άλλη άποψη καθόσον οι ομόδικοι μπορούν να εναχθούν μόνον από κοινού.

Πέντε (5) πράγματα που πρέπει να προσέξεις για το "αυτόματο" διαζύγιο

1. Τι ορίζει ο Αστικός Κώδικας για το διαζύγιο διετούς διάστασης ή αλλιώς "αυτόματο διαζύγιο"?

Σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 1439 § 3 ΑΚ  όπως αντικαταστάθηκε  με το άρθρο 14 Ν.3719/2008,  ( ΦΕΚ Α 241/26.11.2008):  "Εφόσον οι σύζυγοι βρίσκονται σε διάσταση συνεχώς από δύο τουλάχιστον χρόνια, ο κλονισμός τεκμαίρεται αμάχητα και το διαζύγιο μπορεί να ζητηθεί, έστω και αν ο λόγος του κλονισμού αφορά στο πρόσωπο του ενάγοντος. 

Η συμπλήρωση του χρόνου διάστασης υπολογίζεται κατά το χρόνο συζήτησης της αγωγής και δεν εμποδίζεται από μικρές διακοπές που έγιναν ως προσπάθεια αποκατάστασης των σχέσεων μεταξύ των συζύγων."

2. Τι νοείται διάσταση σε περίπτωση διαζυγίου με διετή διάσταση?

Ως διάσταση, κατά την έννοια της διάταξης αυτής, νοείται εκείνη κατά την οποίαν οι σύζυγοι απομακρύνονται φυσικώς και ψυχικώς μεταξύ τους, με τη θέληση να μην έχουν πλέον κοινωνία βίου, ανεξάρτητα από το εάν η απομάκρυνση αυτή, ως πραγματικό γεγονός, είναι αποτέλεσμα της πρωτοβουλίας του ενός από τους συζύγους ή και των δύο και ανεξάρτητα από το εάν διαμένουν στην ίδια κατοικία αλλά υπό καθεστώς χωρισμού από τραπέζης και κοίτης. Η υποκειμενική πρόθεση διακοπής της έγγαμης συμβίωσης (ψυχικό στοιχείο), που δεν αφορά υποχρεωτικά τον ενάγοντα ή μπορεί να αφορά και τους δύο, δεν αρκεί να αποτελεί ενδόμυχη διάθεση ή επιθυμία, αλλά πρέπει να εκδηλώνεται και εξωτερικά.  

Η διάσταση δεν αναιρείται, κατά μείζονα λόγο, από τυχόν επισκέψεις της οικογενειακής στέγης και από μέρους του απομακρυνθέντος από αυτή συζύγου, προς εκδήλωση ενδιαφέροντος για προβλήματα που απασχολούν τη σύζυγο και τα τέκνα που διαμένουν με αυτή, εάν δεν αναιρείται η σταθερή πρόθεση διαστάσεως του συζυγικού δεσμού και εξακολουθεί να υπάρχει από την πλευρά τουλάχιστον του ενός συζύγου.

Με το ανωτέρω περιεχόμενο της διάστασης, ο νόμος, για να διευκολύνει την προσπάθεια αποκατάστασης των συζυγικών σχέσεων, δεν θεωρεί ότι παρεμποδίζουν τη συμπλήρωση του χρόνου οι μικρές διακοπές της διάστασης που γίνονται προς επίτευξη της αποκατάστασης, παρά το ότι, στην περίπτωση αυτή, ελλείπει η πρόθεση διακοπής της συμβίωσης, ενώ κατά μείζονα λόγο δεν ελλείπει η διάσταση, όταν παρεμβάλλονται μικρές διακοπές εξ’ άλλων λόγων, που δεν αναιρούν την σταθερή εξακολουθητικά υπάρχουσα πρόθεση διάσπασης του συζυγικού δεσμού. 

Σημαντικές αλλαγές για παραβίαση υποχρέωσης διατροφής και παραβίαση δικαστικών αποφάσεων (Video)

Mε το νέο ποινικό κώδικα (Ν. 4619/2019) με ισχύ από 1/7/2019  "άλλαξε το τοπίο" και για τα εγκλήματα σχετικά με την παραβίαση υποχρέωσης διατροφής και την παραβίαση δικαστικών αποφάσεων.

Α. Ως προς την παραβίαση υποχρέωση διατροφής

Ισχύει το νέο  άρθρο 358 που ορίζει ότι:

 "Παραβίαση της υποχρέωσης διατροφής- Όποιος κακόβουλα παραβιάζει την υποχρέωση διατροφής που την επιβάλει σε αυτόν ο νόμος και έχει αναγνωριστεί, έστω προσωρινά, με εκτελεστό τίτλο*, με τρόπο τέτοιο ώστε ο δικαιούχος να υποστεί στερήσεις ή να αναγκαστεί να δεχτεί την βοήθεια άλλων, τιμωρείται με φυλάκιση έως ένα έτος ή χρηματική ποινή. Για την ποινική δίωξη απαιτείται έγκληση."

Δες πιο κάτω το ενημερωτικό βίντεο!

>> ΚΑΤΑΡΓΗΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ «Άρθρο 358

 Παραβίαση της υποχρέωσης για διατροφή και της συμφωνίας για επικοινωνία-

 1. Όποιος κακόβουλα παραβιάζει την υποχρέωση διατροφής που του την έχει επιβάλει ο νόμος και έχει αναγνωρίσει, έστω και προσωρινά, το δικαστήριο ή προκύπτει από συμφωνία που έχει επικυρώσει ο συμβολαιογράφος κατά το άρθρο 1441 του Αστικού Κώδικα, με τρόπο τέτοιο ώστε ο δικαιούχος να υποστεί στερήσεις ή να αναγκαστεί να δεχτεί βοήθεια άλλων, τιμωρείται με φυλάκιση μέχρι ενός (1) έτους.

2. Όποιος με πρόθεση δεν συμμορφώνεται σε συμφωνία που επικυρώθηκε από συμβολαιογράφο κατά το άρθρο 1441 του Αστικού Κώδικα και αφορά την επικοινωνία των ανήλικων τέκνων, τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον έξι (6) μηνών, αν η πράξη δεν τιμωρείται βαρύτερα με άλλη διάταξη.».

Παρατηρήσεις: Όπως προκύπτει από τα παραπάνω άρθρα στο νέο άρθρο  358 απαλείφθηκε η παρ. 2 που υπήρχε στο παλαιό άρθρο 358 με αποτέλεσμα η εκ προθέσεως μη συμμόρφωση σε συμφωνία επικυρωθείσα από συμβολαιογράφο κατ΄άρθρο 1441 Α.Κ. σε συμβολαιογραφική λύση γάμου ( συναινετικού διαζυγίου) που αφορά επικοινωνία ανηλίκων τέκνων να μην τιμωρείται πλέον με φυλάκιση τουλάχιστον 6 μηνών, αν η πράξη δεν τιμωρείται βαρύτερα με άλλη διάταξη. Απαλείφθηκαν επίσης στο τίτλο του άρθρου και οι λέξεις ".. και της συμφωνίας για επικοινωνία." 

Με δεδομένο το πρόβλημα, που συνήθως υπάρχει στην πράξη στους πατεράδες με την επικοινωνία των ανήλικων παιδιών και την δυνατότητα έμμεσης αναπληρωματικής εκτέλεσης με υποχρέωση δίκης του δικαιούχου επικοινωνίας για βεβαίωση τυχόν παραβιάσεων επικοινωνίας,  υπάρχει σοβαρός κίνδυνος  μη συμμόρφωσης των αυθαιρετούντων γονέων που έχουν την επιμέλεια, εφόσον δεν θα αισθάνονται να κινδυνεύουν από ποινικές κυρώσεις καθώς και ο κίνδυνος της αποξένωσης των ανηλίκων τέκνων  από τον πατέρα τους, μιας και η επιμέλεια κλασσικά δίνεται στην μητέρα από τα ελληνικά δικαστήρια. 

Υφίσταται ανάγκη ενόψει των νέων αλλαγών, που θα γίνουν στο ποινικό κώδικα να προστεθεί η παράγραφο 2 που απαλείφθηκε για να αποκατασταθούν τα πράγματα στη προτέρα κατάσταση, που προστατεύει ποινικά τους έχοντες την επικοινωνία ανηλίκων τέκνων σε συναινετικό διαζύγιο. 

Η παραβίαση υποχρέωσης διατροφής είναι πλέον κατ΄έγκληση διωκόμενο έγκλημα και όχι αυτεπάγγελτα, όπως πριν από την αλλαγή. 

Η ποινή πλέον που επαπειλείται ως τιμωρία είναι  διαζευκτικά φυλάκιση έως  ένα έτος ή χρηματική ποινή και όχι μόνο φυλάκιση έως ένα έτος, όπως πριν από την αλλαγή. 

Επίσης  θα πρέπει την υποχρέωση διατροφής να την επιβάλει στον υπόχρεο  ο νόμος και να έχει αναγνωριστεί, έστω προσωρινά, με εκτελεστό τίτλο.