💥 Διατροφή Ανηλίκου: Η Αδιαπραγμάτευτη Υποχρέωση των Γονέων

Καλησπέρα φίλες και φίλοι. 

Είμαι ο Γιώργος Γιαγκουδάκης δικηγόρος οικογενειακού δικαίου και σας ενημερώνω με χρήσιμα βίντεο. Σήμερα θα μιλήσουμε για ένα πολύ σημαντικό θέμα και συγκεκριμένα για την υποχρέωση διατροφής των ανηλίκων τέκνων από τους γονείς τους.

Οι γονείς έχουν κοινή και ανάλογη με τις δυνάμεις τους υποχρέωση να διατρέφουν το ανήλικο τέκνο τους.

Την υποχρέωση αυτή έχουν οι γονείς είτε υπάρχει μεταξύ τους γάμος και συμβιώνουν, είτε έχει διακοπεί η συμβίωση τους, είτε έχει εκδοθεί διαζύγιο. Δεν απαλλάσσονται της διατροφής αυτής ακόμη και εάν το ανήλικο παιδί τους έχει περιουσία, της οποίας όμως τα εισοδήματα ή το προϊόν της εργασίας του ή άλλα τυχόν εισοδήματά του δεν αρκούν για τη διατροφή του.

Το μέτρο της διατροφής προσδιορίζεται με βάση τις ανάγκες του δικαιούχου παιδιού, όπως αυτές προκύπτουν από τις συνθήκες ζωής του.  Περιλαμβάνει τα αναγκαία για τη συντήρηση και εν γένει εκπαίδευσή του ανηλίκου παιδιού έξοδα.

Συνθήκες ζωής νοούνται οι συγκεκριμένοι όροι διαβίωσης, που ποικίλουν ανάλογα με την ηλικία, τον τόπο κατοικίας, την ανάγκη επιτήρησης και εκπαίδευσης και την κατάσταση της υγείας του δικαιούχου, σε συνδυασμό με την περιουσιακή κατάσταση του υποχρέου διατροφής γονέα.

Για να καθοριστεί το ποσό της δικαιούμενης διατροφής αξιολογούνται κατ’ αρχήν τα εισοδήματα των γονέων από οποιαδήποτε πηγή και στη συνέχεια προσδιορίζονται οι ανάγκες του τέκνου. Καθοριστικό  στοιχείο είναι οι συνθήκες της ζωής του παιδιού, δηλαδή οι όροι διαβίωσής του, χωρίς όμως να ικανοποιούνται οι παράλογες αξιώσεις.

Εκείνος από τους γονείς που έχει την επιμέλεια του ανηλίκου μπορεί να συνυπολογίσει οτιδήποτε συνδέεται με την πραγματική διάθεση χρημάτων για τις ανάγκες του τέκνου. Επίσης μπορεί να συνυπολογίσει και την προσφορά προσωπικών υπηρεσιών για την περιποίηση και φροντίδα του, που είναι αποτιμητές σε χρήμα και άλλες παροχές σε είδος, που συνδέονται με τη συνοίκηση, η αποτίμηση των οποίων μπορεί να συνυπολογισθεί στην υποχρέωσή του για τη διατροφή του τέκνου.

🔥 Τι πρέπει να ξέρεις οπωσδήποτε για το έγκλημα της παραβίασης υποχρέωσης διατροφής?

Καλησπέρα φίλες και φίλοι. Σήμερα θα σας αποκαλύψω ό,τι πρέπει να ξέρετε για ένα διαχρονικό θέμα που απασχολεί τους χωρισμένους γονείς και ιδιαίτερα τους πατέρες και δεν είναι άλλο από την παραβίαση υποχρέωσης διατροφής, που τιμωρείται ως έγκλημα από τον ποινικό κώδικα.

Γειά σας είμαι ο Γιώργος Γιαγκουδάκης νομικός σύμβουλος - δικηγόρος Καβάλας, οικογενειακού δικαίου και σας ενημερώνω με  ενδιαφέροντα και χρήσιμα βίντεο. Γραφτείτε στο κανάλι μου και στo ενημερωτικό δελτίο μου για να ενημερώνεστε με τα νέα άρθρα και βίντεό μου. Μπαίνω κατευθείαν στο θέμα μας.

Κατά το άρθρο 358 Π.Κ. υπό τον τίτλο "Παραβίαση της υποχρέωσης διατροφής":

 "Όποιος κακόβουλα παραβιάζει την υποχρέωση διατροφής που την επιβάλει σε αυτόν ο νόμος και έχει αναγνωριστεί, έστω προσωρινά, με εκτελεστό τίτλο, με τρόπο τέτοιο ώστε ο δικαιούχος να υποστεί στερήσεις ή να αναγκαστεί να δεχτεί την βοήθεια άλλων, τιμωρείται με φυλάκιση έως ένα έτος ή χρηματική ποινή." 

⚡ΠΡΟΣΟΧΗ ΕΔΩ γιατί για την ποινική δίωξη πλέον δεν θα απαιτείται έγκληση μετά την τροποποίηση του άρθρου 358 Π.Κ., μετά την πρόσφατη ψήφιση του ΣΧΕΔΙΟΥ ΝΟΜΟΥ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ με τον τίτλο:

"Παρεμβάσεις στον Ποινικό Κώδικα και τον Κώδικα Ποινικής Δικονομίας" και ισχύ της τροποποίησης του παραπάνω άρθρου 358 Π.Κ. με το νέο νόμο 5090/2024 (Α΄ 30/23-2-2024) από 1/5/2024 σύμφωνα με τα άρθρα 52 και 138, αφού το έγκλημα αυτό θα διώκεται αυτεπάγγελτα.

Το εύλογο ερώτημα είναι τι χρειάζεται για να τελεστεί το παραπάνω έγκλημα. Σύμφωνα με την πρόσφατη απόφαση 223/2023 ΑΠ (ΠΟΙΝ) για την στοιχειοθέτηση του ανωτέρω εγκλήματος απαιτείται: 

➤ α) υποχρέωση διατροφής από το νόμο, που ιδρύεται με βάση τον δεσμό του γάμου μεταξύ των συζύγων, διαζευγμένων συζύγων, συγγενών εξ αίματος κατ` ευθείαν γραμμή ή αδελφών και θετών τέκνων, 

➤ β) η υποχρέωση να έχει αναγνωρισθεί με δικαστική απόφαση, με εκτελεστό τίτλο, έστω και προσωρινά, που διατηρεί την ισχύ της μέχρι να εκδοθεί οριστική απόφαση διατροφής, ακόμα και αν μεταβληθούν οι όροι διατροφής. "Να αναγνωριστεί, έστω προσωρινά, με εκτελεστό τίτλο" η υποχρέωση διατροφής (άρθ. 358 Π.Κ.)

➤ γ) κακόβουλη παραβίαση της υποχρέωσης αυτής, δηλαδή δεδηλωμένη παράλειψη του φερόμενου ως υπόχρεου προς διατροφή και ενδιάθετη βούληση αυτού να μη συμμορφωθεί προς την υποχρέωσή του, η οποία οφείλεται σε κακεντρέχεια, κακότητα και κακή θέληση, ώστε να στερηθεί ο δικαιούχος από τα αναγκαία προς το ζην, παρότι ο δράστης είχε την οικονομική δυνατότητα να καταβάλει το χρηματικό ποσό που επιδικάσθηκε για την κάλυψη των αναγκών επιβίωσης του δικαιούμενου προσώπου για το προσδιορισμένο χρονικό διάστημα.

 Δεν αρκεί λησμοσύνη ή οικονομική αδυναμία. Η οικονομική δυνατότητα του υπόχρεου διατροφής κρίνεται σε σχέση με την οικονομική του κατάσταση και την επαγγελματική του δραστηριότητα, 

➤ δ) ο δικαιούχος να υποστεί πράγματι στερήσεις ή να αναγκασθεί να ζητήσει ή να δεχθεί βοήθεια άλλων. Οι στερήσεις αναφέρονται γενικά στην διατροφή σε όλη της την έκταση και όχι μόνο στα απολύτως αναγκαία μέσα συντήρησης. Ως βοήθεια νοείται η υλική βοήθεια άλλων, έστω και απώτερων υπόχρεων προς διατροφή, συγγενών ή μη, φίλων κ.λ.π. ή κρατικής κοινωνικής πρόνοιας ή ιδρυμάτων, 

➤ ε) δόλος, καθόσον, εκτός της κακοβουλίας απαιτείται και δόλος, έστω και ενδεχόμενος, του δράστη. Στο δόλο του δράστη περιλαμβάνεται και η γνώση της υποχρέωσης για διατροφή, βάσει όμως ήδη εκδοθείσας σε βάρος του δικαστικής απόφασης και γνώση ότι ο δικαιούχος θα περιέλθει σε στερήσεις ή θα αναγκασθεί να δεχθεί τη βοήθεια άλλων για τη διατροφή του. 

Σημαντικές αλλαγές για παραβίαση υποχρέωσης διατροφής και παραβίαση δικαστικών αποφάσεων (Video)

Mε το νέο ποινικό κώδικα (Ν. 4619/2019) με ισχύ από 1/7/2019  "άλλαξε το τοπίο" και για τα εγκλήματα σχετικά με την παραβίαση υποχρέωσης διατροφής και την παραβίαση δικαστικών αποφάσεων.

Α. Ως προς την παραβίαση υποχρέωση διατροφής

Ισχύει το νέο  άρθρο 358 που ορίζει ότι:

 "Παραβίαση της υποχρέωσης διατροφής- Όποιος κακόβουλα παραβιάζει την υποχρέωση διατροφής που την επιβάλει σε αυτόν ο νόμος και έχει αναγνωριστεί, έστω προσωρινά, με εκτελεστό τίτλο*, με τρόπο τέτοιο ώστε ο δικαιούχος να υποστεί στερήσεις ή να αναγκαστεί να δεχτεί την βοήθεια άλλων, τιμωρείται με φυλάκιση έως ένα έτος ή χρηματική ποινή. Για την ποινική δίωξη απαιτείται έγκληση."

Δες πιο κάτω το ενημερωτικό βίντεο!

>> ΚΑΤΑΡΓΗΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ «Άρθρο 358

 Παραβίαση της υποχρέωσης για διατροφή και της συμφωνίας για επικοινωνία-

 1. Όποιος κακόβουλα παραβιάζει την υποχρέωση διατροφής που του την έχει επιβάλει ο νόμος και έχει αναγνωρίσει, έστω και προσωρινά, το δικαστήριο ή προκύπτει από συμφωνία που έχει επικυρώσει ο συμβολαιογράφος κατά το άρθρο 1441 του Αστικού Κώδικα, με τρόπο τέτοιο ώστε ο δικαιούχος να υποστεί στερήσεις ή να αναγκαστεί να δεχτεί βοήθεια άλλων, τιμωρείται με φυλάκιση μέχρι ενός (1) έτους.

2. Όποιος με πρόθεση δεν συμμορφώνεται σε συμφωνία που επικυρώθηκε από συμβολαιογράφο κατά το άρθρο 1441 του Αστικού Κώδικα και αφορά την επικοινωνία των ανήλικων τέκνων, τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον έξι (6) μηνών, αν η πράξη δεν τιμωρείται βαρύτερα με άλλη διάταξη.».

Παρατηρήσεις: Όπως προκύπτει από τα παραπάνω άρθρα στο νέο άρθρο  358 απαλείφθηκε η παρ. 2 που υπήρχε στο παλαιό άρθρο 358 με αποτέλεσμα η εκ προθέσεως μη συμμόρφωση σε συμφωνία επικυρωθείσα από συμβολαιογράφο κατ΄άρθρο 1441 Α.Κ. σε συμβολαιογραφική λύση γάμου ( συναινετικού διαζυγίου) που αφορά επικοινωνία ανηλίκων τέκνων να μην τιμωρείται πλέον με φυλάκιση τουλάχιστον 6 μηνών, αν η πράξη δεν τιμωρείται βαρύτερα με άλλη διάταξη. Απαλείφθηκαν επίσης στο τίτλο του άρθρου και οι λέξεις ".. και της συμφωνίας για επικοινωνία." 

Με δεδομένο το πρόβλημα, που συνήθως υπάρχει στην πράξη στους πατεράδες με την επικοινωνία των ανήλικων παιδιών και την δυνατότητα έμμεσης αναπληρωματικής εκτέλεσης με υποχρέωση δίκης του δικαιούχου επικοινωνίας για βεβαίωση τυχόν παραβιάσεων επικοινωνίας,  υπάρχει σοβαρός κίνδυνος  μη συμμόρφωσης των αυθαιρετούντων γονέων που έχουν την επιμέλεια, εφόσον δεν θα αισθάνονται να κινδυνεύουν από ποινικές κυρώσεις καθώς και ο κίνδυνος της αποξένωσης των ανηλίκων τέκνων  από τον πατέρα τους, μιας και η επιμέλεια κλασσικά δίνεται στην μητέρα από τα ελληνικά δικαστήρια. 

Υφίσταται ανάγκη ενόψει των νέων αλλαγών, που θα γίνουν στο ποινικό κώδικα να προστεθεί η παράγραφο 2 που απαλείφθηκε για να αποκατασταθούν τα πράγματα στη προτέρα κατάσταση, που προστατεύει ποινικά τους έχοντες την επικοινωνία ανηλίκων τέκνων σε συναινετικό διαζύγιο. 

Η παραβίαση υποχρέωσης διατροφής είναι πλέον κατ΄έγκληση διωκόμενο έγκλημα και όχι αυτεπάγγελτα, όπως πριν από την αλλαγή. 

Η ποινή πλέον που επαπειλείται ως τιμωρία είναι  διαζευκτικά φυλάκιση έως  ένα έτος ή χρηματική ποινή και όχι μόνο φυλάκιση έως ένα έτος, όπως πριν από την αλλαγή. 

Επίσης  θα πρέπει την υποχρέωση διατροφής να την επιβάλει στον υπόχρεο  ο νόμος και να έχει αναγνωριστεί, έστω προσωρινά, με εκτελεστό τίτλο.

Εισήγηση σε διαβούλευση νομοσχεδίου για συναινετικό διαζύγιο

ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΝΕΟ ΝΟΜΟΣΧΕΔΙΟ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ

ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ ΠΟΥ ΑΝΑΡΤΗΘΗΚΕ ΓΙΑ ΔΗΜΟΣΙΑ ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΗ 

με τίτλο «Μέτρα Θεραπείας ατόμων που απαλλάσσονται από την ποινή λόγω ψυχικής ή διανοητικής διαταραχής και λοιπές διατάξεις»  και ειδικά για το συναινετικό διαζύγιο  και το αδίκημα παραβίασης υποχρέωσης διατροφής/επικοινωνίας.  Τα σχετικά άρθρα και το σχόλιο/εισήγησής  μου επ΄αυτών έχουν ως εξής:

ΕΙΣΗΓΗΣΗ/ΣΧΟΛΙΟ ΜΟΥ ΣΤΗΝ ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΗ

στο Δικτυακό Τόπο Διαβουλεύσεων του Υπουργείου Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων

Σχετικά με τα άρθρα 22 (συναινετικό διαζύγιο) και 28 (τροποποίηση άρθρου 358 ΠΚ.) έχω να παρατηρήσω τα εξής:

"Δεν καθορίζεται ρητώς στο άρθρο 22 αν μπορούν οι σύζυγοι που θέλουν να χωρίσουν με συναινετικό διαζύγιο να έχουν κοινό πληρεξούσιο δικηγόρο (αυτό απαλλάσσει από πρόσθετα έξοδα) . Η παρουσία δικηγόρων τους (ή κοινού δικηγόρου όπως προτείνω) κατά την υπογραφή της συμφωνίας λύσης γάμου σωστά ορίζεται ενόψει της σοβαρότητας της και είναι αποδεκτή. Το ίδιο και η υποχρεωτικότητα ρύθμισης για δύο έτη όσον αφορά την επιμέλεια και επικοινωνία των τέκνων όχι όμως όσον αφορά την διατροφή τους, διότι έτσι με αυτόν τον τρόπο αν δεν υπάρχει για οποιοδήποτε λόγο συμφωνία για την διατροφή των παιδιών μπορεί να συντηρείται ένας γάμος ουσιαστικά νεκρός και οι σύζυγοι να οδηγούνται στην λύση του με εν αντιδικία διαζύγιο ή με διαζύγιο λόγω διετούς διάστασης το οποίο μπορεί να διαρκέσει πολλά χρόνια και να κρατά «όμηρους¨ σε ένα γάμο συζύγους που θέλουν να χωρίσουν άμεσα και μετέπειτα να καθορίσουν δικαστικώς τα θέματα διατροφής των ανήλικων παιδιών τους με ασφαλιστικά μέτρα και άσκηση αγωγής διατροφής.

 Η σύνταξη πράξης βεβαίωσης λύσης γάμου από συμβολαιογράφο, επικύρωσης συμφωνιών συζύγων κλπ δεν με βρίσκει σύμφωνο, διότι τα πράγματα γίνονται ακόμη πιό σύνθετα και προστίθεται ένα επιπλέον κόστος στους συζύγους που θέλουν να χωρίσουν συναινετικά, αυτό του συμβολαιογράφου. Θα μπορούσε αυτό να γίνει από τον Πρόεδρο Πρωτοδικών, αφού όλα τα χαρτιά θα είχαν ετοιμαστεί από τον ένα κοινό δικηγόρο ή τους δύο δικηγόρους των συζύγων. Άλλωστε στην πράξη αυτό εφαρμόζεται και με τις διαταγές πληρωμής ή διαταγές απόδοσης μισθίου. Έτσι θα υπήρχε και μιά επιβεβλημένη εξασφάλιση για έλεγχο του νομίμου των συμφωνιών των συζύγων από δικαστική αρχή προς αποτροπή αυθαιρεσιών, όπως και για την περίπτωση παράτασής τους πέραν της διετίας. 

Οι συμβολαιογράφοι ως γνωστόν ασχολούνται επι το πλείστον με δικαιοπραξίες ακινήτων και κατά την γνώμη μου δεν μπορούν να υποκαταστήσουν την δικαστική κρίση (λύση γάμου και επικύρωση σχετικών συμφωνιών) επί θεμάτων εξειδικευμένων, όπως του οικογενειακού δικαίου. 

Σχετικά με την παρ. 2 άρθρου 358 Π.Κ. για την παράβαση συμφωνίας επικοινωνίας ανηλίκων τέκνων είναι προς την σωστή κατεύθυνση, διότι θα πρέπει να υπέχει ποινική ευθύνη ο γονέας που για οποιονδήποτε λόγο δεν συμμορφώνεται στη σχετική συμφωνία συζύγων περί επικοινωνίας τέκνων, μιας και στη πράξη αστικά είναι πολύ δύσκολο έως ακατόρθωτο και κοστοβόρο να δικαιωθεί ο έχων αξίωση επικοινωνίας από κακόβουλο γονέα που δεν συμμορφώνεται με δικαστική απόφαση.

Η έκδοση συναινετικού διαζυγίου από συμβολαιογράφο δεν θα είναι σύμφωνη με τα άρθρα 26 § 3, 94 § 1,2 και 96 § 1 του Συντάγματος καθώς και με τα άρθρα 1§ 1, 2 § 1, 3 § 1, 4, 21 § 1 του Κανονισμού 2201/2003 που αναφέρονται οι όροι «δικαστήριο» και «απόφαση»."

Πότε παραβιάζεται η υποχρέωση διατροφής σύμφωνα με το Ποινικό Κώδικα;

 * ΠΡΟΣΟΧΗ => Επήλθε τροποποίηση του άρθρου 358 του Ποινικού Κώδικα
με  το άρθρο 27 του  ν. 4509/ΦΕΚ Α 201/22.12.2017 -  "Μέτρα θεραπείας ατόμων που απαλλάσσονται από την ποινή λόγω ψυχικής ή διανοητικής διαταραχής και άλλες διατάξεις."

    Το άρθρο 358 του Ποινικού Κώδικα αντικαθίσταται ως εξής:

«Αρθρο 358 - Παραβίαση της υποχρέωσης για διατροφή και της συμφωνίας για επικοινωνία

    1. Όποιος κακόβουλα παραβιάζει την υποχρέωση διατροφής που του την έχει επιβάλει ο νόμος και έχει αναγνωρίσει, έστω και προσωρινά, το δικαστήριο ή προκύπτει από συμφωνία που έχει επικυρώσει ο συμβολαιογράφος κατά το άρθρο 1441 του Αστικού Κώδικα, με τρόπο τέτοιο ώστε ο δικαιούχος να υποστεί στερήσεις ή να αναγκαστεί να δεχτεί βοήθεια άλλων, τιμωρείται με φυλάκιση μέχρι ενός (1) έτους.

   2. Όποιος με πρόθεση δεν συμμορφώνεται σε συμφωνία που επικυρώθηκε από συμβολαιογράφο κατά το άρθρο 1441 του Αστικού Κώδικα και αφορά την επικοινωνία των ανήλικων τέκνων, τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον έξι (6) μηνών, αν η πράξη δεν τιμωρείται βαρύτερα με άλλη διάταξη.».

----------------------------------------------------------------

* Δημοσιεύτηκε  30/9/2013  στην "Πρωϊνή" Εφημερίδα της Καβάλας    

    Έχω αναφερθεί σε προηγούμενα άρθρα μου για το διαζύγιο, τη διάσταση και τις υποχρεώσεις διατροφής που γεννιούνται μέσα στο γάμο.

  Ο Ποινικός μας Κώδικας υπό ορισμένες προϋποθέσεις, θέλοντας να προστατεύσει τη διατροφή, προβλέπει ποινή φυλάκισης έως ένα έτος σε εκείνους που παραβιάζουν (παραλείπουν να εκπληρώσουν) τις εκ του νόμου απορρέουσες υποχρεώσεις διατροφής τους που αναγνωρίσθηκαν δικαστικώς.

Συγκεκριμένα το σχετικό άρθρο 358 του Ποινικού Κώδικα ορίζει τα εξής: 

"Παραβίαση της υποχρέωσης για διατροφή - ‘Αρθρο 358." ‘Οποιος κακόβουλα παραβιάζει την υποχρέωση διατροφής  που  του  την  έχει  επιβάλλει ο νόμος και έχει αναγνωρίσει, έστω και προσωρινά,  το δικαστήριο, με τρόπο τέτοιο ώστε ο δικαιούχος να υποστεί  στερήσεις  ή  να αναγκαστεί να δεχτεί βοήθεια άλλων, τιμωρείται με Φυλάκιση μέχρι  ενός έτους."