Πως ρυθμίζεται η γονική μέριμνα ή επιμέλεια του ανηλίκου παιδιού, όταν επέλθει ο χωρισμός των συζύγων - γονέων;

 * Δημοσιεύτηκε  3/ 10/2015  στην "Πρωϊνή" Εφημερίδα της Καβάλας   

Η γονική μέριμνα του ανηλίκου τέκνου περιλαμβάνει την επιμέλεια του προσώπου του (ανατροφή, επίβλεψη, μόρφωση, εκπαίδευση του τέκνου, καθώς και τον προσδιορισμό του τόπου της διαμονής του), επί πλέον δε και την διοίκηση της περιουσίας του και την εκπροσώπηση του τέκνου σε κάθε υπόθεση ή δικαιοπραξία ή δίκη που αφορά το πρόσωπο ή την περιουσία του. Σύμφωνα με το άρθρο 1511 Α.Κ.: " Κάθε απόφαση των γονέων σχετικά με την άσκηση της γονικής μέριμνας πρέπει να αποβλέπει στο συμφέρον του τέκνου. Στο συμφέρον του τέκνου πρέπει να αποβλέπει και η απόφαση του δικαστηρίου, όταν, κατά τις διατάξεις του νόμου, το δικαστήριο αποφασίζει σχετικά με την ανάθεση της γονικής μέριμνας ή με τον τρόπο της άσκησής της. Η απόφαση του δικαστηρίου πρέπει επίσης να σέβεται την ισότητα μεταξύ των γονέων και να μην κάνει διακρίσεις εξαιτίας του φύλου, της φυλής, της γλώσσας, της θρησκείας, των πολιτικών ή όποιων άλλων πεποιθήσεων, της ιθαγένειας, της εθνικής ή κοινωνικής προέλευσης ή της περιουσίας. Ανάλογα με την ωριμότητα του τέκνου πρέπει να ζητείται και να συνεκτιμάται η γνώμη του πριν από κάθε απόφαση σχετική με τη γονική μέριμνα, εφόσον η απόφαση αφορά τα συμφέροντά του."

Κατά το άρθρο 681Γ’ παρ. 3 του Κ.Πολ.Δ καθιερώνεται η υποχρέωση επικοινωνίας του δικαστή με το τέκνο για τη λήψη της γνώμης του, ανάλογα με την ωριμότητά του.

Το αληθινό συμφέρον του τέκνου αναμφισβήτητα αποσκοπεί στην ανάπτυξη του ανηλίκου σε μία ανεξάρτητη και υπεύθυνη προσωπικότητα. Το συμφέρον του τέκνου λαμβάνεται υπό ευρεία έννοια. Προς διαπίστωση της συνδρομής του εξετάζονται όλα τα επωφελή και πρόσφορα για τον ανήλικο στοιχεία και περιστάσεις. Επί διακοπής έγγαμης συμβίωσης, διαζυγίου ή ακύρωσης γάμου, ανακύπτει θέμα χωριστής εγκατάστασης των γονέων και θέμα της διαμονής των ανηλίκων τέκνων πλησίον του πατέρα ή της μητέρας τους. Τότε η ρύθμιση της γονικής μέριμνας και της επιμέλειας αυτών γίνεται από το δικαστήριο (βάσει των άρθρων 1510, 1511, 1512, 1513, 1514 και 1518 Α.Κ). Στην περίπτωση διαφωνίας των γονέων των τέκνων και της προσφυγής τους στο δικαστήριο το αληθινό συμφέρον του τέκνου είναι η κατευθυντήρια γραμμή για την άσκηση της γονικής μέριμνας ή της επιμέλειας και ο πυρήνας για τον προσδιορισμό της άσκησής της. 

Ο δικαστής έχει το επιβαλλόμενο εκ του νόμου καθήκον να σεβαστεί την ισότητα μεταξύ των γονέων και να μην κάνει διακρίσεις εξαιτίας του φύλου, της κοινωνικής προέλευσης ή της περιουσιακής - οικονομικής κατάστασής τους. Η έννοια όμως του αληθινού συμφέροντος του τέκνου είναι αόριστη νομική έννοια και δεν παρέχονται από τον νομοθέτη εκ των προτέρων προσδιοριστικά στοιχεία πέραν του ανωτέρω καθήκοντος. Η δικαστική κρίση, όπου αφήνεται ευρύ πεδίο, θα πρέπει να καταλήξει σε απόφαση που θα ρυθμίζει τη γονική μέριμνα ή επιμέλεια με βάσει το κριτήριο της καλύτερης εξυπηρέτησης του συμφέροντος του ανηλίκου τέκνου. Θα πρέπει να λάβει υπόψιν ως αποφασιστικά στοιχεία μεταξύ άλλων τα εξής στοιχεία: καταλληλότητα του ή των γονέων για την ανάληψη του έργου της διαπαιδαγώγησης και της περίθαλψης του ανηλίκου τέκνου, τους έως τότε δεσμούς του τέκνου με τους γονείς του, την προσωπικότητα και την παιδαγωγική καταλληλότητα του κάθε γονέα, τις συνθήκες κατοικίας και την οικονομική κατάσταση των γονέων. 

Επίσης για το συμφέρον του ανηλίκου τέκνου ο δικαστής πρέπει να συνεκτιμά τις ικανότητες των γονέων, το περιβάλλον, το επάγγελμα, την πνευματική τους ανάπτυξη και τη δράση τους στο κοινωνικό σύνολο, την ικανότητα προσαρμογής τους στις απαιτήσεις της σύγχρονης κοινωνίας μέσα στα πλαίσια της λογικής και ορθολογικής αντιμετώπισης των θεμάτων των νέων, τη σταθερότητα των συνθηκών ανάπτυξης του τέκνου χωρίς εναλλαγές στις συνθήκες διαβίωσης και μάλιστα ανεξάρτητα από την υπαιτιότητα των γονέων ως προς το διαζύγιο ή τη διακοπή της έγγαμης συμβίωσης. Ουσιώδη σημασία έχει ο ιδιαίτερος δεσμός του τέκνου προς τον ένα από τους γονείς του και η περί αυτού ρητώς εκφραζόμενη προτίμησή του, την οποία συνεκτιμά το δικαστήριο, ύστερα και από τη στάθμιση του βαθμού της ωριμότητάς του, καθώς και οι τυχόν συμφωνίες που έκαναν οι γονείς του τέκνου σχετικά με την επιμέλεια και τη διοίκηση της περιουσίας του. Με δεδομένη την ύπαρξη του εν λόγω δεσμού του τέκνου προς τον συγκεκριμένο γονέα, αυτός θεωρείται ότι έχει τη δυνατότητα αποτελεσματικότερης διαπαιδαγώγησης προς όφελος του ανηλίκου και επομένως ότι είναι ο πλέον κατάλληλος για την επιμέλειά του. Ο ιδιαίτερος αυτός δεσμός του τέκνου προς τον ένα από τους γονείς του προϋποθέτει να έχει αναπτυχθεί φυσιολογικά και αβίαστα ως ψυχική στάση, η οποία είναι προϊόν της ελεύθερης και ανεπηρέαστης επιλογής του ανηλίκου, που έχει την στοιχειώδη ικανότητα διακρίσεως. Η προτίμηση του ανηλίκου τέκνου δεν εξυπηρετεί πάντοτε και το αληθινό συμφέρον του. Τούτο συμβαίνει διότι ανήλικος, που έχει ακόμη ατελή την ψυχοπνευματική ανάπτυξη και την προσωπικότητά του υπό διαμόρφωση, υπόκειται ευχερώς σε επιδράσεις και υποβολές των γονέων ή άλλων, οι οποίες, έστω και χωρίς επίγνωση γενόμενες, οδηγούν ασφαλώς στο σχηματισμό της μονομερούς διαμόρφωσης και προτίμησης προς τον ένα από τους γονείς. Δεν είναι σπάνιες οι περιπτώσεις που τα ανήλικα τέκνα χρησιμοποιούνται από τους γονείς τους ως όργανα για την άσκηση παντοειδών πιέσεων και την ικανοποίηση εκδικητικών διαθέσεων, εξαιτίας των έντονα διαταραγμένων σχέσεων των γονέων. Η κρίση του δικαστηρίου της ουσίας για το αν από τις περιστάσεις που δέχθηκε εξυπηρετείται το αληθινό συμφέρον του τέκνου, υπόκειται στον αναιρετικό έλεγχο του Αρείου Πάγου.

Το ερώτημα που εύλογα ανακύπτει είναι αν και κατά πόσο από τη ρυθμιστική επέμβαση του δικαστηρίου στην ανάθεση της γονικής μέριμνας ή επιμέλειας στον ένα από τους γονείς παραβιάζεται η αρχή της ισότητας των γονέων στο λειτουργικό τούτο δικαίωμά τους και οι βασικοί κανόνες διαπαιδαγώγησης, που στηρίζονται στα πορίσματα της παιδικής ψυχολογίας, προς βλάβη του ανηλίκου; Πόσο άραγε σοβαρή μπορεί να γίνει η κατάσταση, όταν το τέκνο περιάγεται σε στάση άρνησης ή αντιπάθειας έναντι του ετέρου των γονέων από πράξεις ή παραλείψεις εκείνου που έχει την επιμέλειά του και πως μπορεί  να αποδειχθεί και να ανατραπεί αποτελεσματικά μια τέτοια κατάσταση; Ο χωρισμένος πατέρας των ανηλίκων τέκνων σε ποιο βαθμό δικαιώνεται, όταν ζητά την επιμέλεια των ανηλίκων από τα ελληνικά δικαστήρια;
Αυτά τα ερωτήματα και άλλα πολλά έχουν απαντήσεις που θα πρέπει να προβληματίζουν και να ευαισθητοποιήσουν τη πολιτεία και γενικά όλους μας προς το σκοπό επίλυσή τους. ( πηγή: Αποφάσεις Νομολογίας Δικαστηρίων: 317/2015 ΑΠ, 10/2011 ΕΦ ΔΩΔ, 146/2011 ΕΦ ΘΡΑΚ ).

Εγγραφείτε στο Νομικό forum

Γιώργος Π. Γιαγκουδάκης, Δικηγόρος Καβάλας

Διαζύγια - Ποινικά - Αστικά

Για περισσότερες πληροφορίες 

σχετικά με το δικηγορικό γραφείο μου

επισκεφθείτε το site μας

http://www.giagkoudakis.dom.gr 

giagkoud@yahoo.com

                                                        Ζήτησε το free ebook!                                                                              
                           

  

                                               

*Υ.Γ.:     Στείλε το σχόλιο σου, κάνε LIKE και  γράψου στη mailing list. Ευχαριστώ.   

λέξεις κλειδιά: γονική μέριμνα,επιμέλεια,ανηλίκου παιδιού, διάσταση, .διακοπή συμβίωσης, διαζύγιο